حکم قلع و قمع و نحوه اجرای آن؟ قلع و قمع چیست؟! حامد امیری

مدت زمان تخمینی مطالعه: 11 دقیقه

جلوگیری از حکم قلع و قمع

حکم قلع و قمع: «قلع یعنی ریشه کن کردن، از بیخ کندن، کندن چیزی از جایی» و« قمع یعنی سرکوب کردن». عبارت قلع و قمع به معنای از ریشه درآوردن می‌باشد.

قلع و قمع به حکم صادر از طرف مراجع ذی‌صلاح به منظور از میان بردن آثار ابنیه، اشجار و… که متصرف یا همان خواند.ه دعوا، بدون داشتن جواز قانونی یا قراردادی و یا بدون دریافت اجازه از مالک در ملک او به احداث بناء و کاشت درخت یا مواردی از این قبیل اقدام صادر نموده است، گفته می‌شود.

معنی قلع و قمع در حقوق: حامد امیری وکیل اصفهان تصمیم دارد در ادامه مطالب بیشتری درباره صدور حکم قلع و قمع و نحوه اجرای آن بپردازد. توصیه می‌کنم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید و اگر سوال یا نظری دارید برای ما کامنت بگذارید.

قلع و قمع یک بنا چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

زمانی که یک بنا به طور غیر مجاز ساخته می‌شود. یا درختی در زمین متعلق به سایرین و یا ساختمانی در زمین سایرین احداث می‌گردد. مدعی قادر است از بین رفتن آثار بنا گردیده و بازگشت زمین به شرایط سابق را از دادگاه تقاضا نماید؛ در این شرایط دادگاه، حکم به قلع و قمع بناهای ایجاد گردیده از جمله ساختمان، درخت یا کشاورزی خواهد کرد.

آثار به حکم قانون و شرع، چنانچه شخصی مال غیر را تصاحب نماید، موظف می‌باشد عین مال را به مالک آن بازگرداند. چون که در غیر این حالت با حکم دادگاه از وی خلع ید خواهد شد.

ارکان دعوی خلع ید و قلع و قمع بنا

در طرح دعوای خلع ید لازم است ارکانی وجود داشته باشد که از قرار زیر است:

قلع و قمع یعنی چه

نخستین و اصلی‌ترین رکن دعوای قلع و قمع ثابت کردن رابطۀ مالکیت بلامنازع (بدون شک و تردید) خواهان بر زمین یا ملک موضوع دعوا می‌باشد. تا زمانی که این رابطه پابرجا نباشد، خواهان حق ندارد دعوایی با عنوان قلع و قمع عنوان کند.

با این حال اهمیت ندارد که مالکیت مشاع باشد یا مفروز و نیز مهم نمی‌باشد که خواهان مالک عین باشد یا منفعت. از این رو فردی که زمین یا باغی را به جهت مدت مشخصی اجاره می‌کند. چنانچه فرد ثالثی بدون اجازه وی اقدام به کاشت زرع یا احداث عمارت در عین مستأجره نماید. مالک منافع (مستأجر) حق دارد از مرجع قضایی درخواست قلع و قمع آن را بکند.

ساخت ابنیه یا کاشت درخت در ملک

یکی دیگر از ارکان دعوی این می‌باشد. که متصرف می‌بایست مغایر با قانون، اقداماتی نظیر احداث بنا یا کاشت درخت یا کشاورزی در ملک کند، چنانچه تنها متصرف باشد. یا دست به اقدامی بزند که بدون احتیاح به قلع و قمع بتوان آن را رفع نمود.

برای مثال فرد متصرف یک کانکس در ملک شخص دیگری قرار داد.ه باشد. در این شرایط خواستۀ قلع و قمع سالبه به انتفاء موضوع (بی فایده) می‌باشد و می‌بایست فرد اعاده وضع به حال سابق همراه با در رفع تصرف یا مزاحمت و ممانعت از حق را از مرجع قضایی ذی‌ربط درخواست کند.

نداشتن مجوز قانونی یا قراردادی

سومین رکن دعوای قلع و قمع بنا مرتبط با نداشتن قانونی یا قراردادی از جانب احداث‌ کننده یا درختکار است. به بیانی دیگر، خواهان در شرایطی قادر است درخواست قلع و قمع بکند. که اقدامات خواند.ه بدون جواز از طرف قانون‌گذار یا اجازه مالک یا نماینده او بوده. و در حقیقت تصرفات متصرف به شکل عدوانی و در صورت دانش و آگاهی در مورد عدم مالکیت خود باشد. و متصرف با آگاهی از اینکه حق احداث عمارت یا کاشت درخت یا زراعت ندارد به خواست و اراده خویش و مغایر با موافقت مالک اصلی به کشاورزی یا احداث عمارت اقدام کند.

انواع مجوز

الف) مجوزهای قراردادی: به موجب این نوع مجوزها که امکان دارد به صورت قرارداد یا توافق مکتوب یا شفاهی باشد. متصرف حق احداث عمارت و کشاورزی را خواهد داشت. برای مثال فرد با عنوان عقد مزارعه زمینی را جهت مدت زمان مشخص به شخص دیگر می‌دهد. تا در آن به کشاورزی بپردازد و حاصل آن را تقسیم کنند.

ب) مجوزهای قانونی: در موضوعاتی که قانون‌گذار شخصا اقدام کند و به ذی‌نفع یا مالک منافع برای فعالیت‌های عمرانی یا کشاورزی اجازه می‌دهد. یکی از آنها قانون احیای اراضی موات است. که به موجب آن فرد در املاکی که مالک خاصی ندارد به کاشت درخت و آباد کردن زمین اقدام می‌نماید.

قلع وقمع بنای غیر مجاز و طرح دعوای غیر مالک

اقامه دعوای قلع وقمع ابنیه غیرمجاز، تنها به مالک محدود نیست. به طور مثال تصور کنید فردی یک زمین کشاورزی را برای مدت مشخصی از مالک اجاره کند.

اکنون فرد ثالثی با ورود به زمین مورد نظر به احداث بنا و یا کشت و زرع در آن اقدام می‌نماید. در این شرایط، مالک منافع یا همان مستاجر قادر است از دادگاه تقاضای قلع و قمع کند.

طرفین دعوی قلع و قمع

خواهان در این دعوا شخصی می‌باشد که در ملک وی و یا منافع حاصل از ملک استیجاری وی تصرف انجام شد.ه است. خواند.ه هم کسی می‌باشد که به تجاوز به حریم شخصی غیر و احداث بنا در آن اقدام کرده است.

در دعوای قلع وقمع بنای غیرمجاز، مرجع صالح رسیدگی به دعوا دادگاهی می‌باشد که در محل احداث ملک واقع است.

تفاوت خلع ید ملک و قلع و قمع بنا چیست؟

خلع ید عبارتند از خارج کردن غاصب از ملک و قلع و قمع به حکمی گفت می‌شود. که به منظور انهدام ساخت و سازی که متصرف غاصب بدون اجازه مالک در محل صورت گرفت است.

قوانین مقررات قلع و قمع قانون مدنی

به موجب ماده ۳۱۳ قانون مدنی: «هرگاه کسی در زمین خود با مصالح متعلقه به دیگری بنائی بسازد یا درخت غیر را بدون اذن مالک در آن زمین غرس کند صاحب مصالح یا درخت می‌تواند قلع یا نزع آن را بخواهد مگر اینکه به اخذ قیمت تراضی نمایند».

بر حسب ماده ۵۰۳ قانون مدنی: «هرگاه مستأجر بدون اجازه موجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده وضع بنا یا غرس اشجار کند هریک از موجر و مستأجر حق دارد هر وقت بخواهد بنا را خراب یا درخت را قطع نماید در این صورت اگر در عین مستأجره نقصی حاصل شود بر عهده مستأجر است».

بر اساس ماده ۵۰۴ قانون مدنی: «هرگاه مستأجر به ‌موجب عقد اجاره، مجاز در بنا یا غرس ‌بوده، موجر نمی‌تواند مستأجر را به خراب‌ کردن یا کندن آن اجبار کند و بعد از انقضا مدت اگر بنا یا درخت در تصرف مستأجر باقی بماند موجر حق مطالبه اجرت‌المثل زمین را خواهد داشت و اگر در تصرف موجر باشد مستأجر حق مطالبه اجرت‌المثل بنا یا درخت را خواهد داشت».

همچنین مطابق با ماده ۸۱۸ همان قانون: «مشتری نسبت به عیب و خرابی و تلفی که قبل از اخذ به‌ شفعه در ید او حادث شده باشد. ضامن نیست و همچنین است بعد از اخذ به شفعه و مطالبه، در صورتی که تعدی یا تفریط نکرده باشد».

اجرای رأی قلع و قمع ساختمان و ابنیه غیر مجاز

ماده یک قانون اجرای احکام، جهت اجرای حکم باید حکم قطعی گردیده باشد. پس از آنکه حکم قطعی گردید عملیات اجرایی آغاز می‌گردد و بعد از صدور اجراییه ، واحد اجرا قادر است مستقلا در برابر قلع و قمع بنا اقدام کند.

نحوه صدور حکم قلع و قمع و اجرای رای

نحوه اجرای حکم قلع و قمع بنا: آرای صادر و تجربیات موجود نکاتی در این مورد وجود دارد. که وکیل شهرستان در اصفهان به اجمال اشاره می‌دارد:

در صورتی که قاضی دادگاه در تحقیقات خود متوجه گردد. شخصی که ملک را به تصرف درآورده است بدون نیت بد دست به این عمل زده است. و اقدام وی بر حسب اشتباه محاسباتی بوده است حکم به قلع و قمع مستحدثات نخواهد داد.

در این صورت چنانچه میزان قلع و قمع ضرری که به متصرف وارد می‌آورد. از خسارت وارد شده به مالک بیشتر باشد قاضی دادگاه حکم به پرداخته شدن مبلغ زمین از طریق متصرف و اصلاح سند می‌دهد.

اجرای حکم بعد از احراز رای شروع می‌گردد و بعد از صدور اجراییه واحد اجرا مستقلا نسبت به قلع و قمع اقدام می‌نماید.

دیوان عدالت اداری چه حکمی را در خصوص قلع و قمع بنا به تصویب رسانده است؟

این دعوی جزو اصلی‌ترین و رایج‌ترین دعاوی در خصوص مالکیت می‌باشد که با تغییر و تحول قوانین حسب مورد نوع دعوای خلع ید به لحاظ مالی و غیر مالی بودن و نحوه تقویم آن تحولاتی در آن ایجاد گردیده است و در نتیجه در مقطعی به لحاظ ایجاد اختلاف و دیدگاه‌های مختلف محاکم از ماده ۷ قانون تشکیل دادگاه های حقوقی ۱ و ۲ منتهی به صادر شدن رای وحدت رویه در دیوان عالی کشور گردید.

👈بهترین وکیل ثبتی در اصفهان👉

این شرایط ادامه داشت تا این که در ماده ۳ قانون وصول بعضی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد مشخص مصوب سال ۱۳۷۴ اینگونه معین گردید که در دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید از اعیان غیرمنقول به لحاظ صلاحیت، ارزش خواسته همان می‌باشد که خواهان در دادخواست خود ذکر می‌کند. اما از جهت هزینه دادرسی می‌بایست ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه و بر طبق آن هزینه دادرسی پرداخت گردد.

سخن پایانی

معنی قلع در حقوق: در مطالب فوق بیان شد که عبارت قلع و قمع به معنای از ریشه درآوردن می‌باشد. قلع و قمع به حکم صادر از طرف مراجع ذی‌صلاح به منظور از میان بردن آثار ابنیه، اشجار و… که متصرف یا همان خواند.ه دعوا، بدون داشتن جواز قانونی یا قراردادی و یا بدون دریافت اجازه از مالک در ملک او به احداث بناء و کاشت درخت یا مواردی از این قبیل اقدام صادر نموده است، گفته می‌شود.

در صورتی که قاضی دادگاه در تحقیقات خود متوجه گردد شخصی که ملک را به تصرف درآورده است. بدون نیت بد دست به این عمل زده است. و اقدام وی بر حسب اشتباه محاسباتی بوده است حکم به قلع و قمع مستحدثات نخواهد داد.

مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان:

دفتر وکالت حامد امیری یکی از بهترین وکیل در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.

پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰

پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰

مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰

آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱