نفقه زن: نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه به چه صورت است؟

راههای اثبات ندادن نفقه

اثبات عدم پرداخت نفقه در قانون ایران به چه صورت است؟ زمانی که شکایتی در دادگاه مطرح می‌گردد، به این خاطر که حکم مربوطه نسبت به آن صادر گردد، مدعی می‌بایست قادر به اثبات ادعای خود باشد. زیرا که بر اساس قاعده (البینه علی المدعی) شخصی که ادعای موضوعی را دارد، ملزم به بیان ادله و اثبات ادعا خواهد بود. دعوای نفقه هم از این قاعده مستثنی نبوده و به منظور صدور حکم دادگاه، ضروری است تا مدعی به اثبات ادعای خود بپردازد.

ولی در این دعوا به منظور احقاق حق، می‌بایست اشخاصی که در روند دعوا دخیل هستند با روش‌های اثبات پرداخت و یا عدم پرداخت نفقه آشنا گردیده و قبل از آن هم از این موضوع اطلاع پیدا کنند که در پرونده نفقه بار اثبات دعوا بر ذمه کدام طرف دعوا است.

حامد امیری وکیل متخصص و باسابقه اثبات عدم پرداخت نفقه در این مطلب به بررسی نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه خواهد پرداخت. تا انتها همراه ما باشید.

بار اثبات عدم پرداخت نفقه برعهده کیست؟

همانطور که می‌دانید در دادگاه هر شکایتی که مطرح می‌شود، به این خاطر که به سرانجام برسد و سبب صدور حکم به نفع خواهان آن گردد، به اثبات ادعا از جانب مدعی نیازمند است. زیرا که به موجب قاعده البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر، شخصی که مدعی موضوعی می‌شود، ملزم به بیان دلایل و همچنین اثبات آن ادعا خواهد بود.

دعوای نفقه هم تحت عنوان یکی از دعاوی مطرح خانواده، از این قاعده مستثنی نبوده و به این دلیل که دادگاه رأی به و یا حتی عدم نیاز به پرداخت نفقه بدهد، ضروری است تا شخص مدعی در دادگاه ادعای پرداخت یا را به اثبات برساند. بنابراین، این سوال پیش می‌آید که نحوه اثبات در این دعوا، به چه صورت است و اثبات پرداخت و یا عدم پرداخت نفقه بر عهده کیست؟

جهت پاسخ این سوال می‌بایست به این نکته دقت داشت که به این خاطر که بر اساس مقررات قانون مدنی، به صورت کلی نفقه به دو نوع نفقه زوجه و نفقه اقارب (خویشاوندان) تقسیم‌بندی شده است و این دو نوع نفقه دارای احکام متفاوتی از هم هستند، نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه و مسئول آن هم در نفقه زوجه و اقارب، از مقررات و احکام متفاوتی برخوردار هستند.

اثبات عدم پرداخت نفقه در دعوای نفقه زن

در دعوای نفقه زن، در خصوص موضوع اثبات عدم پرداخت نفقه. در بین دادگاه‌های کشور ما اختلاف نظراتی وجود دارد و از این رو در میان دادگاه‌های خانواده. تجدیدنظر و دیوان عالی کشور رویه همسانی در خصوص مسئول اثبات این دعوا وجود ندارد. با این بیان که:

بعضی از دادگاه‌ها بر این باور هستند که تنها اثبات وقوع عقد ازدواج جهت قبول دعوای نفقه زن کفایت کرده. و به این خاطر که اصل عدم در تعهدات جاری می‌باشد. زمانی که دعوای نفقه از طرف زن مطرح گردیده است، اصل بر عدم پرداخت نفقه خواهد بود. بنابراین، می‌بایست مرد ثابت کند که نفقه زوجه خود را پرداخت نموده است.

اما امر عدمی، در اینجا یعنی عدم پرداخت نفقه، قابل اثبات نمی‌باشد. از این رو، نمی‌توان از زوجه این انتظار را داشت که یک امر عدمی، یعنی عدم پرداخت نفقه را به اثبات برساند. در نهایت، پرداخت نفقه می‌بایست از طریق شوهر به اثبات رسد نه اینکه توسط زوجه عدم پرداخت نفقه ثابت گردد.

👈«گرفتن نصف اموال مرد بعد از طلاق چگونه است؟»👉

عدم پرداخت نفقه به منفعت زن:

در عوض از نظر عده دیگری از قضات، در شرایطی که زن و مرد با همدیگر زندگی کرده‌اند. ظاهر از این زندگی مشترک این می‌باشد که شوهر نفقه زوجه خویش را پرداخت کرده است. لذا، موقعی که زوجه ادعای عدم پرداخت نفقه را مطرح می‌کند، در اینجا زن می‌بایست به اثبات عدم پرداخت نفقه بپردازد.

با این بیان که در حالی که در اینجا اصل عدم پرداخت نفقه به منفعت زن می‌باشد. و وی لزومی به اثبات عدم آن نخواهد داشت، ولی به این خاطر که ظاهر زندگی مشترک نشانگر پرداخت نفقه از سوی شوهر است. و در برابر اصل عدم این ظاهر دارای قدرت بیشتری بوده و اثبات کننده پرداخت نفقه از سوی شوهر می‌باشد. بنابراین زوجه بایستی عدم پرداخت نفقه را به اثبات رساند.

از بین دو دیدگاه مذکور، نظریه نخست دارای طرفداران بیشتری است. و بر همین اساس زمانی که از طرف زن دعوای نفقه مطرح می‌شود. اکثر دادگاه‌ها اثبات ازدواج از سوی زوجه را کافی دانسته و این موضوع را بر ذمه شوهر قرار داده‌اند. که پرداخت نفقه یا عدم تمکین همسر خود را به اثبات رساند.

👈«عدم تمکین ناشزه بودن زن و نتیجه آن!»👉

با این حال، در این فرض که شوهر به استناد ظاهر، ادعای خود مبتنی بر پرداخت نفقه را ثابت می‌کند. مثل اینکه قبض‌های واریزی را تسلیم دادگاه می‌کند. که بیانگر پرداخت نفقه به صورت مرتب و ماهیانه به زن است، این زوجه است. که می‌بایست در دادگاه با به کارگیری روش‌های اثبات عدم پرداخت نفقه، ثابت کند که به وی نفقه پرداخت نشده است. به طور مثال، پرداخت آن مبالغ بابت تسویه اقساط وام متعلق به مرد بوده است.

روش‌های اثبات عدم پرداخت نفقه

بر اساس احکام مرتبط با نحوه اثبات دعوای نفقه، بعضا اثبات عدم پرداخت نفقه، بر ذمه زن یا بستگان مستحق نفقه خواهد بود. به طور مثال، در صورتی که شوهر فیش‌های پرداخت بانکی به حساب زوجه را تسلیم دادگاه نماید. این تکلیف بر ذمه زن می‌باشد. تا با ثابت کردن مواردی مانند اینکه رسیدهای واریزی به خاطر بدهی مرد بوده، عدم پرداخت نفقه را به اثبات برساند.

👈«پیامدهای عدم حضور زوج در دادگاه»👉

به صورت کلی، وکیل نفقه در اصفهان بیان میکند. که روش‌های اثبات عدم پرداخت نفقه هم همچون روش‌های اثبات پرداخت آن می‌باشند. زیرا که در این موضوع هم دلایل اثبات دعوا دربرگیرنده اقرار، سند، شهادت (گواهی)، سوگند (قسم). اماره (معاینه محل، تحقیقات محلی و نظریه کارشناس و دیگر امارات) است.

لذا، به طور مثال، چنانچه شوهر رسیدهای واریزی را به دادگاه تسلیم نموده. و ادعا کند که این رسیدها، علت پرداخت نفقه به فرزند او می‌باشند. در عوض فرزند هم این امکان را دارد که با استناد به شهادت شهود. یا سایر قبض‌های بانکی، اثبات کند که پرداختی‌های شوهر به منظور تسویه بدهی خود او بوده و در نتیجه عدم پرداخت نفقه را ثابت کند.

چگونگی اثبات عدم پرداخت نفقه

از جمله موضوعات مهمی که در خصوص روش‌های اثبات عدم پرداخت نفقه عنوان می‌شود، موضوع نحوه اثبات آن می‌باشد. نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه، با در نظر داشتن دلایل انتخابی متفاوت خواهد بود. بنابراین در ادامه، با در نظر گرفتن دلایل اثبات دعوا، به بررسی نحوه اثبات ادعا در خصوص دعوای نفقه می‌پردازیم.

اقرار

اگر شخص مقابل مدعی، به ناگهان اقرار به عدم پرداخت نفقه کند، دعوا به اثبات خواهد رسید. به طور مثال، اگر مرد ادعای پرداخت نفقه معوقه زن را داشته باشد. و زوجه به وصول نفقه اقرار کند، پرداخت نفقه به اثبات خواهد رسید.

سند

ضرورت دارد که از اعتبار قانونی برخوردار باشد. و لذا، رسمی یا عادی بودن سند تفاوتی در نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه به وجود نخواهد آورد. همچنین، شخص مقابل این امکان را دارد که عدم اعتبار سند را با ادعای جعل یا انکار و ترید به اثبات رساند.

شهادت (گواهی)

 می‌بایست دو نفر شاهد مرد و یا یک شاهد مرد و دو شاهد زن، شهادت به عدم پرداخت نفقه دهند؛ علاوه بر این، نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه، ممکن است توسط شهادت یک شاهد مرد یا دو شاهد زن به همراه سوگند مدعی باشد.

سوگند (قسم)

می‌بایست دلیل دیگری برای مدعی وجود نداشته باشد و شخص مقابل هم بایستی سوگند یاد کند و یا مجددا قسم را به مدعی رد کند. در این شرایط، چنانچه مدعی سوگند یاد کند، دعوای وی به اثبات خواهد رسید. به طور مثال، چنانچه مادر از فرزند خود درخواست کند که قسم بر عدم پرداخت نفقه بخورد و در مقابل فرزند این سوگند را به مادر رد کند، چنانچه مادر سوگند بر پرداخت نفقه بخورد، ادعای او اثبات خواهد شد.

اماره

نحوه اثبات عدم پرداخت نفقه، به روش اماره، از جمله قانونی و قضایی، از ترتیب خاصی برخوردار نبوده و با در نظر گرفتن اینکه هر اماره، متفاوت از هم است نیاز دارد که مورد توجه طرف دعوا و دادگاه واقع گردد.

کلام آخر

در دعوای نفقه زن، در خصوص موضوع اثبات عدم پرداخت نفقه در بین دادگاه‌های کشور ما اختلاف نظراتی وجود دارد و از این رو در میان دادگاه‌های خانواده، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور رویه همسانی در خصوص مسئول اثبات این دعوا وجود ندارد.

بر اساس احکام مرتبط با نحوه اثبات دعوای نفقه، بعضا اثبات عدم پرداخت نفقه، بر ذمه زن یا بستگان مستحق نفقه خواهد بود. به صورت کلی، روش‌های اثبات عدم پرداخت نفقه هم همچون روش‌های اثبات پرداخت آن می‌باشند؛ زیرا که در این موضوع هم دلایل اثبات دعوا دربرگیرنده اقرار، سند، شهادت، سوگند، اماره است.

سوالات متداول