اثبات رابطه زوجیت چگونه امکان پذیر است؟ رابطه زوجیت یعنی چه

یکی از دعاوی است که توسط یکی از زوجین علیه دیگری مطرح می شود دعوای زوجیت است که نسبت به آن در محاکم می بایست رسیدگی شود.

از آنجایی که این دعوا از دعوایی شایع نبوده و به نوعی خاص و منحصربفرد است، لذا ترجیح دادیم که در این مقاله به آن بپردازیم تا برای خیلی از افراد این مسائل مرتبط با این موضوع حل شود.

ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی چیست:

مطابق ماده 1257 قانون مدنی و 197 قانون دادرسی مدنی هرکسی که نسبت به دیگری حقی دارد اصولاً می بایست آن را به اثبات برساند و این مواد اشاره به این موضوع داشته اند.

دعوای زوجین نیز دلالت به این قضیه دارد. که به وسیله مدارک و مستندات زوجین می بایست بتوانند رابطه زوجیت را به اثبات برسانند. حال در این راستا سوالاتی مطرح می گردد از جمله اینکه اثبات رابطه زوجیت چه منافعی برای زوجین دارد؟

و با این کار چه امری به اثبات می رسد؟ آیا اثبات زوجیت بدون ذکر شروط ضمن عقد متعلق اثبات قرار می گیرد یا حتما باید با شروط و تفاصیلی عقد را اثبات کرد؟

متعلق اثبات

وفق گفته حامد امیری وکیل خانواده و ماده 230 قانون آیین دادرسی مدنی جدید دو مرد یا یک مرد و دو زن می توانند بر زوجیت زوجین شهادت دهند و نسبت به شهادت شاهد فقهای شیعه و حنیفه اتفاق نظر دارند، و لازم نیست که شروط و تفاصیل عقد ذکر شود.

البته طبق نظریه فقهای ادعا می کنند که شهادت شاهد بر عقد زوجین کافی نیست بلکه باید شروط عقد را هم بیان کنند، و شروط عقد بخاطر این عقد منبع اختلاف است. به طور مثال ممکن است که در عقد شرطی وجود داشته باشد که مقتضای عقد بوده یا حالت تعلیقی عقد این شرط را باطل می کند.

مدارک لازم برای اثبات زوجیت

در مورد عقد در صورتی که تعارضی وجود داشته باشد، به خاطر تبعیت و پیروی از فقهای شیعه، اصول عقد را باید اثبات کنیم، و شرط دلیل از مدعی بعد از ثابت شدن اصل عقد، باید مطالبه شود.

این روال در سایر عقود مانند بیع طی می شود. به طور مثال دادگاه می تواند در ابتدا اصل بیع را به استناد دلیل، احراز نماید و بعد از آن از بر اساس شرط مدعی فسخ ، دلیل حق فسخ و در مرحله دوم، دلیل تمسک به خیارفسخ را مطالبه می کند.

برای توجیه این نظر باید اذعان کنیم که امر اضافی شرط مسئله شده و در صورتی که جزء ارکان صحت عقد محسوب نشود، می توان نسبت به وجود یا عدم وجود آن تردید داشت و با توجه به اصل زیاده این کار را به انجام رساند و از مدعی بخاطر وجود شرط، دلیل آن را مطالبه کرد.

رکن صحت عقد چناچه مفاد شرطی با امری ثابت شود بوجود می آید، بنابراین باید بخاطر این که عقد و شرط در اصل یکی هستند با فقهای حنبلی هم عقیده شد. می توان رابطه زوجیت را اثبات کرد چناچه ادعایی نسبت به جعل سند رسمی ازدواج وجود نداشته باشد.

زوجیت و دلایل برای اثبات رابطه زوجیت

دلایل کلاسیک برای اثبات رابطه زوجیت عبارت اند از :

اقرار

اقرار از مهم ترین دلیل در امور حقوقی به حساب می آید که همچنین دلیل محکم و قاطعی برای اثبات رابطه زوجیت به شمار می رود. دادگاه نیز می تواند بر اساس همین اقرار حکم بدهد در صورتی که این اقرار با صحت شرایط موجود در قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی در یک جا واقع شود، بنابراین نمی توان درخواست تجدیدنظر یا فرجام خواهی نسبت به چنینی حکمی نمود.

حتی برخی فقها نسبت به قاطعیت مطلق استنباط کرده اند که حتی بعد از اقرار، حکم دادگاه لزومی ندارد ولی صدور حکم دادگاه می تواند بر اقرار صحت بگذارد. از آنجایی که اقرار به اثبات رابطه زوجیت کمکی نمی کند، بنابراین لزومی به تفصیل بیشتر هم نیست.

ب) سند کتبی

در ابتدای عقد اغلب زوجین، سند ازدواجی را امضاء می کنند که این سند به زوجین به صورت رسمی یا غیررسمی تحویل می شود. و فقط به این منظور سند نکاح یا همان سند رسمی ازدواج تنظیم می شود. و مهم ترین سند برای اثبات رابطه زوجیت است در صورتی که این سند جعل نشود.

امروزه در جامعه مدرن سند ازدواج مهم ترین دلیل شناخته می شود هرچند به نظر فقها صادرکننده سند ازدواج می تواند اهمیت آن را نشان دهد اما به هر حال از اهمیت چندان زیادی سند در مقایسه با اقرار، برخوردار نیست. ازدواج می بایست براساس ماده قانونی ۶۴۵ قانون مجازات اسلامی به ثبت برسد، و این امر به دلیل جنبه کیفری قضیه است و برای سند ازدواج هیچ گونه ضمانت اجرایی وجود ندارد.

شرط ماهوی صحت ازدواج ثبت ازدواج در دفترخانه ، به حساب نخواهد آمد و چناچه ازدواجی به ثبت نرسد، برای آن مجازات کیفری را نمی توان متصور شد و مشخص می شود در هر حال که ازدواجی صورت نگرفته است.

اثبات زوجیت چیست؟

مشکلات کمتری برای آن به وجود خواهد آمد در صورتی که ازدواج دائم به ثبت رسیده باشد. در صورتی که برای ازدواج موقتی که حتی به ثبت نمی رسد مشکلات زیادی بوجود خواهد آمد. البته این سخن بدین معنا نیست که از آنجایی که ازدواج موقت به ثبت نمی رسد، پس کسی که ازدواج موقت می کند.

مشکلات بیشتری را به واسطه عدم ثبت تجربه خواهد کرد، کسی که بخاطر عدم ثبت ازدواج موقت متضرر می شود و می تواند به دادگاه مراجعه کند و درخواست کند که طرف دیگر هم ازدواج موقت خود را به ثبت برساند.

اگر سند رسمی نیز برای رابطه زوجیت صادر می شود، می تواند به آن برای اثبات رابطه زوجیت نسبت استناد کرد، در صورتی که چنین سندی مورد تردید و شک واقع نشود به دلیل اینکه جعل شده باشد. سند دیگری برای اثبات رابطه زوجیت اقرار نامه کتبی می باشد؛ و صد البته نباید طرفین چنین سندی را تکذیب کنند.

شهادت شهود

یکی از مهم ترین دلایل اثبات رابطه زوجیت شهادت شهود است. می‌توانند به دادگه مراجعه نمایند شاهدانی که در ازدواج زوجین حضور داشته اند و نسبت به رابطه زوجیت زوجین شهادت دهند، که این شاهدان ازدواج می بایست عاقل و بالغ باشند.

شاهدان می توانند با شهادت خود، صحت ازدواج زوجین را تایید نمایند، پس چناچه یکی از زوجین شاهد بیشتری داشته باشد. دادگاه به نفع او رای صادر می نماید چرا هریک از شاهدان نسبت به زوجیت زوجین قسم یاد کرده اند. و در صورتی از نظر تعداد مساوی باشند. دادگاه با قرعه کشی، دست به انتخاب نفری می زند که باید نسبت به رابط زوجیت زوجین قسم بخورد، . چناچه کسی با وجود شاهدان بیشتر، نسبت به رابطه زوجیت قسمی یاد نکند، در این صورت سندیتی رابطه زوجیت ندارد و ساقط خواهد بود.

در اینجا به بیان شهادت شاهدان خواهیم پرداخت :

باید عاقل و بالغ باشد شاهدان زوجیت وگرنه تعارضی نسبت به شهادت آن شاهدان واقع خواهد شد. شاهدان طرفین باید خصوصیات ایمان، عدالت، طهارت، حافظه قوی و حس قوی، عدم نفع شخصی را داشته باشد. اصولا شهادت شاهدان در صورتی می توانند بر رابطه زوجیت صحه بگذارند

که این چنین خصوصیاتی را داشته باشند، دادگاه در غیر این صورت باید شاهدانی خاصی را برای اثبات رابطه زوجیت برگزیند. اثبات عدالت شهود لازم است، شهادت به عدالت لزومی ندارد چنانکه یکی از شهود به عدالت و دیگری به فسق شهادت دهد، شهادت بر فسق لازم بوده

مهم ترین دلیل برای اثبات زوجیت اقرار به زوجیت است که محکم ترین دلیل رابطه زوجیت نیز می باشد. برخلاف فقهای اهل تسنن، شهادت شاهدان نمی تواند رابطه زوجیت را اثبات کند بخاطر این که به هنگام عقد ممکن است که شاهدی وجود نداشته باشد و همین کار می تواند اثبات رابطه زوجیت را با مشکل کند. در این مرحله باید از امارت و ادله دیگر برای اثبات رابطه زوجیت استفاده کرد.

د) سوگند

در مقایسه با سایر ادله، ضعیف ترین دلیل سوگند به شمار می رود. سوگند به دو قسم، سوگند مدعی و منکر تقسیم می شود، سوگند مدعی کارایی چندانی ندارد و برای اثبات رابطه زوجیت محدود بوده است، در این نوع قسم ، قسم استظهاری منظور نگردیده اند و قسم جزء بینه مخالف ماده قانونی ۲۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی است.

در دعاوی مالی یا مربوط به مال دو مرد یا دو زن می توانند شهادت دهند، و در قانون مشخص شده، اگر خواهان نتواند بینه شرعی را اقامه کند بنابراین می تواند با شهادت یک مرد یا دو زن سوگند ادعای خود را برای مورد اثبات کند.

این چنین ماده ای مطابقتی در دعاوی غیرمالی یا غیرمال ندارد و جای خال شاهدی را خواهان می تواند با قسم پر کند. رابطه زوجیت می تواند با قسمی انکار شود، بخاطر این که می توان رابطه زوجیت را با انکاری منکر شد و می توان برای نکاح طلاق و رجوع سوگند شرعی برای رد دعوای زوجیت از ماده 271 قانون آیین دادرسی مدنی استفاده کرد.

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که حال اگر منکر به مدعی یک قسم بتی را ارجاع دهد، آیا رابطه زوجیت براساس یک قسم باید به اثبات برسد و آیا می توان چنین قسمی را به مدعی رد کرد؟

اثبات زوجیت دائم:

البته مشخص است که منع قانونی چنین امری ندارد و این امر توسط ماده ۱۳۲۶ قانون مدنی نیز ثابت شده است. پس بنابراین مدعی علیه می تواند منکر مدعی اسقاط دین یا تعهد یا نحوه اجرای آن باشد، و می تواند در مورد دعوی براساس قسم مدعی حکم صادر کند.

در خصوص اثبات رابطه زوجیت پرونده های وجود داشته که با توجه بدین امر که این موضوع از موضوعات خاص و منحصر به فرد بوده است. بهترین اقدام در مراجعه با چنین پرونده های مراجعه به وکلای پایه یک دادگستری متخصص در این زمینه بوده است.
موسسه حقوقی حامد امیری وکیل خانواده اصفهان با اخذ وکالت و ارائه مشاوره در زمینه اثبات زوجیت آماده خدمات رسانی به شما عزیزان خواهد بود.