جرم قاچاق اسلحه: از گذشته ها تا به الان یکی از مهم ترین نگرانی حکومت ها، جرم قاچاق اسلحه بوده است. اینکه هم بصورت فردی و هم بصورت گروهی محقق می‌شود.
از جمله عللی که باعث تحقق جرم قاچاق اسلحه می شود. می توان به بیکاری، انگیزه های مالی و مادی، عدم اشتغال زایی به اندازه، رهایی از فقر به ویژه در مرز نشینان. عدم وجود قوانین ملزم کننده در این زمینه و یا مبهم بودن آن و علت های بسیاری دیگر اشاره کرد.
انجام دادن این جرم باعث بوجود آمدن آثار مخرب اقتصادی و اجتماعی هم در سطح ملی و هم در سطح بین المللی می شود. و تهدیدی برای تمامیت و امنیت دولت ها و ملت ها به حساب می آید.
جرم قاچاق اسلحه:
جرم قاچاق اسلحه یک جرم بین المللی اقتصادی است و همکاری دولتها را در خصوص مبارزه با آن می طلبد. هر دولتی برای مبارزه با این جرم، راهکار هایی می اندیشد و اجرا می کند. از قبیل ایجاد قوانین محکم و جامع، ملحق شدن به کنوانسیون ها و دیگر اقداماتی که سبب شود معاملات غیر قانونی اسلحه کاهش پیدا کند.
افزایش سطح اطلاعات مزدم و دادن آموزش به آنها، هم یک راهکار پیشگیرانه است. نسبت به وقوع این جرم، و هم باعث می شود این رفتار مجرمانه بصورت ریشه ای حل شود. موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان تصمیم دارد در این مقاله ما را با این جرم بیشتر آشنا کند.
در ابتدا به مقوله جرم می‌پردازیم که یک پدیده اجتماعی بوده و امکان دارد. در هر جامعه ای، دلیل و انگیزه های متفاوتی برای انجام دادن آن وجود داشته باشد. هر دولتی برای برقراری آسایش جامعه خود، قوانینی تنظیم و تصویب می کند. و در آن برای متخلفینی که دست به جرم می زنند مجازات در نظر می گیرد. انواع فقر از جمله فقر اقتصادی چه فرهنگی و سوادی، مهم ترین عامل در مرتکب شدن به جرم است.
قاچاق به چه معناست؟
در لغت نامه دهخدا قاچاق به این صورت تعریف: « برده، ربوده و آنچه ورود آن به کشور و یا معامله آن از طرف دولت ممنوع است.»
در قانون به طور واضحی از قاچاق تعریفی ارائه نشده، و تنها مصادیق. مثلا در ماده ۲۶ قانون مجازات قاچاق مصوب ۱۳۱۲:
« خرید و فروش و نگاهداری اجناس دخانیه و ادوات و اشیایی. که به موجب قانون انحصار دخانیات، خرید و فروش و تملك آنها در انحصار دولت است قاچاق محسوب می شود.»
قانون فروش و قاچاق اسلحه
همچنین ماده ۴۵ این قانون نیز می گوید: «مقصود از قاچاق اسلحه وارد کردن به مملکت و یا صادر کردن از آن یا خرید یا فروش و یا حمل و نقل و یا مخفی کردن و یا نگاه داشتن آن است در داخل مملکت.
مقصود از قاچاق اشیا ممنوع الورود یا ممنوع الصدور وارد کردن اشیا ممنوع الورود است. به خاك ایران در هر نقطه از مملکت که اشیا مزبور کشف شود و یا خارج کردن اشیا ممنوع الصدور و یا تسلیم آن است. به متصدی حمل و نقل و یا هر شخص دیگری برای خارج کردن و یا هر نوع اقدام دیگری برای خارج کردن از مملکت.»
قاچاق اسلحه جرم است؟
به علاوه ماده واحده ای تصویب در تفسیر ماده ۴۵ که مقرر می دارد: « هرگاه اشیا ممنوع الورود را اشخاص در داخل کشور برای تجارت یا کسب و با علم به اینکه ممنوعاً نقل و انتقال نموده یا واسطه در آن امر شوند نیز قاچاق محسوب می شود.» و مصادیق مختلف دیگری که در قانون ها یافت می شود.
با این حال اگر بخواهیم قاچاق زا تعریف کنیم می گوییم « هر نوع فعالیت غیر مجاز در خصوص واردات، صادرات، خرید، فروش، تولید، توزیع، حمل و نگهداری کالا و ارز» قاچاق تلقی می شود. شخص یا اشخاصی این جرم را انجام می دهند، «قاچاقچی» یا «سوداگر» و کالایی که مورد قاچاق، «کالای قاچاق» یا «قاچاق» می دانند.
حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری
اسلحه حساسیت زیادی داشته و امکان دارد خطرات و آسیب های جانی و مالی برای افراد جامعه ایجاد کند، از همین جهت قانون گذار، استفاده از آن را محدود به موارد مقرر قانونی و همچنین استفاده عمومی از آن را ممنوع کرده است.
به همین جهت، قانونی تحت عنوان قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات و دارندگان سلاح و مهمات غیرمجاز مصوب ۱۳۹۰ تنظیم کرده است و در آن مفهوم سلاح و انواع آن را معین کرده، و برای افرادی که به جرایم مرتبط با اسلحه از قبیل نگهداری، حمل، قاچاق، استفاده و … دست می زنند.
جرایم مرتبط با اسلحه معمولاً مونتاژ، ساخت، حمل اسلحه، بکارگیری، قاچاق، تعمیر، توزیع استفاده به دلیل ترساندن مردم و تهیه کلکسیون از آن را شامل می شود.
تعریف سلاح و انواع آن
همچون قاچاق از این مفهوم نیز با وجود ضرورت و اهمیتی که دارد، تعریفی در قوانین ارائه نشده است و صرفاً مصادیق آن بیان شده است. با این حال باید گفت سلاح، به هر نوع ابزار یا وسیله که برای آسیب وارد کردن به جسم و جان و یا حمله کردن به دیگری یا دفاع از خود به کار می رود، گفته می شود.
انواع اسلحه
- 1. اسلحه های سرد و گرم جنگی
- 2. اسلحه های سرد و گرم شکاری
- 3. اسلحه های لیزری که تابع سلاح گرم است از جهت احکام و مجازات.
- 4. اسلحه های آموزشی و بیهوش کننده که تابع سلاح شکاری است از جهت احکام و مجازات .
- 5. اقلامی از قبیل انواع مواد محترقه، منفجره، شیمیایی، رادیواکتیو، میکروبی، گازهاي بیهوش کننده، یا اشک آور و شوکرها و تجهیزات نظامی را در بر می گیرد.
👈«حکم تیرندازی در دعوا مجازات استفاده از سلاح گرم در دعوا»👉
جرایم مرتبط با اسلحه
بر اساس ماده ۴ قانون مجازات قاچاق اسلحه و مهمات، جرایم مرتبط با اسلحه که قابل مجازات است به شرح زیر است:
- قاچاق کردن اسلحه و مهمات اعم از وارد کردن آنها به کشور و یا خارج کردن آنها از کشور به صورت غیر قانونی.
- حمل و نگهداری اسلحه
- ساختن اسلحه و مهمات
- مونتاژ کردن اسلحه
- تعمیر کردن اسلحه و توزیع آن
مجازات جرایمی که با اسلحه و مهمات مرتبط است:
مطابق با ماده ۵ قانون مجازات مرتکبین حمل غیر مجاز اسلحه و مهمات، مجازات جرایم قاچاق ، ساخت، مونتاژ، فروش و توزیع سلاح و مهمات، چه سرد و چه گرم، جنگی یا شکاری به شرح ذیل است:
- الف ـ سلاح سرد جنگی و شکاری یا مهمات آن: حبس از شش ماه تا دو سال
- ب ـ سلاح گرم سبک از نوع غیر خودکار، مهمات و قطعات مؤثر آن: حبس از دوتا پنج سال
- پ ـ سلاح گرم سبک از نوع خودکار، مهمات و قطعات مؤثر آن: حبس از پنج تا ده سال
- ت ـ سلاح گرم نیمه سنگین و سنگین، مهمات و قطعات مؤثر آن: حبس از ده تا پانزده سال
خریدن، نگهداري کردن، حمل کردن و یا انجام هر نوع معامله با آن:
- الف ـ سلاح سرد جنگی، سلاح شکاري و مهمات آن: حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه یا جزاي نقدي از ۱۰ میلیون تا ۲۰ میلیون ریال
- ب ـ سلاح گرم سبک غیرخودکار، قطعات یا مهمات آن: حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا جزاي نقدي از ۲۰ میلیون تا ۸۰ میلیون ریال
- پ ـ سلاح گرم سبک خودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن: حبس از ۲ تا ۵ سال
- ت ـ سلاح گرم نیمه سنگین و سنگین، قطعات مؤثر یا مهمات آنها: حبس از ۵ تا ۱۰ سال
جرایمی که با مواد رادیو اکتیو، اسلحه، قطعات موثر یا مهمات آن ها در ارتباط است: حبس تعزیری از ۱۰ تا ۱۵ سال
اقلام و مواد تحت کنترل مثل گازهای اشک آور، بیهوش کننده، شوک آور و…
طبق ماده ۱۱ قانون یاد شده،« هرکس مرتکب جرایم مربوط به این اقلام از قبیل قاچاق، ساخت و مونتاژ گردد به مجازات های زیر محکوم می شود:
- الف ـ مواد رادیواکتیو یا میکروبی: حبس از ۲۵ تا ۳۰ سال
- ب ـ مواد منفجره نظامی یا شیمیایی: حبس از ۵ تا ۱۰ سالپ ـ
- مواد ناریه یا منـفجره غیرنظامی: حبس از ۲ تا ۵ سال و جزاي نقدي یک تا دو برابر ارزش مواد کشـف شده ودر صـورتی که هدف از ارتکاب جرم مقاصد غـیر امنیتی از قبیل بهره برداري غیرمجاز از معادن بوده باشد: حبس از ۶ ماه تا ۲ سال
- ت ـ گازهاي بی حس کننده، بی هوش کننده و اشک آور : حبس از ۲ تا ۵ سال
- ث ـ مواد محترقه و شوك دهنده ها (شوکرها): حبس از ۶ ماه تا ۲ سال»
مرجع صالح برای رسیدگی به این جرم
حال که وکیل امور کیفری در اصفهان ما را با جرم «قاچاق اسلحه» و «خرید و فروش و حمل و نگهداری غیر مجاز اسلحه » آشنا کرد، پرسشی پیش می آید که چه مرجعی صلاحیت رسیدگی به این قبیل جرایم را دارد؟
وکیل متخصص در امور کیفری پاسخ می دهد: در بند ب ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۹۲ آمده است که دادگاه انقلاب به جرایمی که به قاچاق اسلحه و مهمات مرتبط است رسیدگی می کند. پس در نهایت، جرم «قاچاق سلاح و مهمات» در دادگاه انقلاب و جرم «خرید و فروش و حمل و نگهداری غیرمجاز سلاح و مهمات» در محاکم کیفری عادی رسیدگی خواهد شد.