مجازات ساخت و ساز غیر مجاز چیست؟ حکم تخریب ساخت و ساز غیر مجاز

ساخت غیرمجاز همسایه و صدور حکم تخریب

مجازات ساخت و ساز بدون مجوز: در تمامی شهرهای جهان به منظور ساخت ‌و‌ ساز در شهرها، قوانین و ضوابطی وجود دارد. ولی از آنجایی که امکان دارد این قوانین به هر دلیلی از طرف شهروندان یا اشخاص سودجو نقض گردد. نهادی جهت رسیدگی به آن از طرف قانون‌گذار مشخص گردیده است که در این مقاله با آن آشنا خواهیم شد.

کمیسیون ماده 100 برای تمامی شهرنشین‌ها به خصوص اشخاصی که درگیر ساخت و ساز یا خرید و فروش ملک هستند، نامی آشناست. این کمیسیون تکلیف رسیدگی به تخلفات ساختمانی را دارد.

به این معنی که چنانچه ساختمانی بدون گرفتن مجوز ساخته شود، ساختمان ساخته بر اساس مجوز دریافت نباشد. یا پس از پایان ساخت، قسمت‌های دیگری به بنا اضافه گردد،‌ کمیسیون مذکور به آن رسیدگی می‌نماید.

به موجب مادۀ 100 قانون شهرداری‌ها، مالکان اراضی و املاک واقع در محدودۀ خدماتی می‌بایست. پیش از ساخت ‌و ساز از شهرداری‌ها مجوز ساختمان دریافت کنند. و شهردار‌ی‌ها مکلف می‌باشند توسط مأموران خود از عملیات‌ ساختمانی بدون مجوز یا خلاف مجوز در زمین محصور یا غیرمحصور پیشگیری به عمل آورند.

در صورت سرپیچی از این ماده، همانگونه که در مادۀ 100 اشاره شد، با آن‌ها برخورد می‌شود. و عاملان جهت رسیدگی به کمیسیون مادۀ 100 ارجاع داده خواهند شد.

حامد امیری وکیل حقوقی در اصفهان در ادامه این مطلب به بررسی و تحلیل مجازات ساخت و ساز بدون مجوز می‌پردازد. با ما همراه شوید.

مجازات ساخت و ساز غیر مجاز (پروانه)

نمونه اخطاریه ساخت و ساز غیر مجاز: بر اساس مادۀ 100 قانون شهرداری مالکان زمین‌‌ها و املاکی که در محدوده شهر یا حریم آن احداث گردیده‌اند. می‌بایست پیش از هر اقدامی جهت ساخت ‌‌و ساز یا تفکیک از شهرداری مجوز دریافت نمایند.

در صورتی ‌که ساختمانی بدون اخذ مجوز ساخت از شهرداری شروع به ساخت ‌‌و ساز کند. رأیی که کمیسیون صادر می‌نماید در دو صورت زیر متفاوت خواهد بود:

1- چنانچه ساخت ‌‌و ساز بدون رعایت اصول فنی و بهداشتی و شهرسازی باشد، کمیسیون مکلف می‌باشد حکم به تخریب ساختمان بدهد.

2- چنانچه ساخت ‌‌و ساز بدون اخذ مجوز از شهرداری باشد. اما اصول فنی و بهداشتی شهرسازی در آن رعایت گردیده باشد، کمیسیون قادر است حکم به تخریب یا پرداخت جریمه صادر نماید.

چنانچه حکم به پرداخت جریمه صادر گردد، مقدار جریمه با در نظر گرفتن متراژ ساختمانی می‌باشد که بدون مجوز ساخته شده‌ است.

در این شرایط در ازای هر متر مربع ساختمان بدون مجوز، یک‌ دهم ارزش معاملاتی بنا جریمه گرفته می‌‌شود. بعد از پرداخت جریمۀ شهرداری و همچنین عوارض قانونی برگ پایان ‌کار ساختمان صادر خواهد شد.

تخلف تراکم اضافی

نحوه جلوگیری از ساخت و ساز غیر مجاز: در هر ساختمان مساحت زیربنای آن در پروانۀ ساخت آن درج می‌گردد. حال چنانچه علاوه بر مساحت زیربنای ذکر در پروانۀ ساختمان اضافه بنا وجود داشته باشد. فرد مرتکب تخلف تراکم اضافی گردیده ‌است. در این خصوص کمیسیون مادۀ 100 قانون شهرداری قادر به صدور دو نوع حکم می‌باشد:

1- تخریب
2- جریمه

در شرایطی که در ساخت ساختمان اصول فنی شهرسازی و بهداشتی رعایت نگردیده باشد و یا در ابتدا کمیسیون حکم به پرداخت جریمه صادر نماید اما این جریمه پرداخت نگردد، کمیسیون حکم تخریب بنای اضافی را صادر خواهد نمود.

چنانچه ساخت اضافه بنا ضروری نباشد، کمیسیون حکم به پرداخت جریمه صادر می‌نماید. عواملی در صدور رأی کمیسیون به دریافت جریمه مؤثر می‌باشند که شامل نوع بهره‌گیری از فضای ایجاد گردیده و نوع ساختمان به لحاظ مصالح می‌باشد.

موقعیت ملک به لحاظ مکانی هم از این جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد که در خیابان‌ اصلی، خیابان‌ فرعی، کوچۀ ‌باز یا کوچه بن‌بست واقع است یا خیر.[1]

تخلف مربوط به احداث نکردن پارکینگ

در پاره‌ای از موارد با نظر به مشخصات مجوز و همچنین نقشه‌‌ها و قوانین شهرداری احداث پارکینگ الزامی می‌باشد. حال چنانچه مالک ساختمان بدون این قوانین پارکینگ نسازد. و یا ساخت پارکینگ بدون رعایت اصول فنی شهرسازی و بهداشتی باشد، مالک مرتکب تخلف گردیده است.

در این موارد چنانچه امکان اصلاح این تخلف وجود داشته باشد (پارکینگ نداشته. اما امکان ساخت مجدد آن وجود داشته باشد)، حکم به اصلاح آن صادر می‌شود.

در صورتی که امکان اصلاح وجود نداشته باشد، حکم به پرداخت جریمه صادر می‌شود. چنانچه پارکینگ بدون رعایت اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی احداث گردیده باشد، کمیسیون مکلف می‌باشد حکم به تخریب آن صادر نماید.

رعایت نشدن اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی

در شرایطی که اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی رعایت نگردو و باعث گردد بنا استحکام لازم را نداشته باشد، کمیسیون مکلف می‌باشد حکم تخریب ساختمان را صادر نماید.

همچنین چنانچه اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی رعایت نگردد، کمیسیون مادۀ 100 قانون شهرداری مازم می‌باشد حکم به تخریب صادر نماید.

تغییر کاربری

در شهرهایی که نقشۀ جامع شهری تهیه شده است شهرداری موظف می‌باشد بر اساس این نقشه، در پروانۀ ساختمانی نوع کاربری ساختمان را ذکر نماید.

در صورتی که برخلاف آنچه تحت عنوان نوع کاربری در پروانه و مجوز ساخت قید گردیده، مالک منطقۀ غیرتجاری را محل کسب، پیشه و تجارت نماید، شهرداری این مسئله را در کمیسیون مطرح نموده و کمیسیون بعد از احراز تخلف، در مهلت مناسب در خصوص تعطیلی مکان تصمیم اتخاذ می‌کند. اجرای این تصمیم با مأموران شهرداری می‌باشد.

تخلف مهندس ناظر ساختمان

مهندس ناظر ساختمان می‌بایست بر عملیات اجرایی ساختمان نظارت داشته باشد تا ساختمانی که ساخته می‌‌شود با اطلاعات درج گردیده در پروانه و نقشه مطابقت داشته باشد.

در پایان‌ کار نیز می‌بایست تأیید کند که ساختمان احداث ‌شده با چیزی که در پروانه و نقشه درج گردیده ‌است، دارای مطابقت می‌باشد.

چنانچه مهندس ناظر تخلفی را مشاهده کند اما آن را به شهرداری اعلام نکند یا مغایر با واقعیت گزارش دهد و پروندۀ آن بنا در کمیسیون مادۀ 100 مطرح گردد، شهرداری می‌بایست تخلف مهندس ناظر را به سازمان نظام ‌مهندسی گزارش دهد.

تجاوز به معابر شهر

در خصوص تخلف تجاوز به معابر شهر می‌بایست چنین گفت که منظور قانون‌گذار عقب‌نشینی نکردن مالک می‌باشد و کلمه تجاوز به لحاظ تسامح و تساهل مورد استفاده قرار گرفته است.

تبصرۀ 6 مادۀ 100 قانون شهرداری تخلف تجاوز به معابر شهر موقعی تحقق پیدا می‌کند که مالک ساختمان در موقع نوسازی مغایر با مجوز یا بدون مجوز و با رعایت نکردن برهای اصلاحی مصوب شهرداری و مراجع مربوطه دست به ساخت ملک جدید نماید و یا به گونه‌ای از آنجا به ملک سابق خود و ملک کنونی شهرداری تجاوز نماید.

در واقع کسی که تحت عنوان تجاوز به معابر شهر متخلف شناخته می‌شود، ابتدا به ‌ساکن مالک می‌باشد و در حقیقت تجاوزی به ملک دیگری انجام نداده و به ملک سابق خود تجاوز نموده است.

ولی با مرور زمان ملک مذکور کاملا یا بعضاً در طرح‌ها‌ی مصوب شهرداری و مراجع مربوطه واقع گردیده است. این نوع طرح‌ها یا فوری و ضرب‌الاجلی می‌باشد که دولت با پرداخت ارزش ملک به مالک و خراب‌ نمودن آن طرح خود را به اجرا درمی‌آورد و یا مهم و فوری نبوده، اما حتماً می‌بایست اجرا گردد.

حال در صورتی که مالک ملک تصمیم به نوسازی یا تجدید بنا را دارد، می‌بایست مطابق با چنین طرحی شروع به ساخت ‌و ساز کند و چنانچه مغایر با آن ساخته شود، بدون در نظر گرفتن اینکه ملک مزبور تماماً یا بعضاً مشمول تخلف تجاوز به معابر می‌گردد، شهرداری موظف می‌باشد از ادامۀ عملیات جلوگیری و در کمیسیون اقامه دعوا نماید.

مجازات ساخت و ساز بدون مجوز

قانونی که در خصوص مجازات ساخت و ساز بدون مجوز بیان شده است:

تبصره ۱ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری: «در مواردی که عملیات ساختمانی بدون پروانه مخالف مفاد پروانه انجام شده باشد، کمیسیون موضوع این قانون با احراز این که اصول شهرسازی یا فنی یا بهداشتی در ساختمان احداثی رعایت نشده است، می‌تواند قلع تأسیسات و بناهای خلاف مشخصات مندرج در پروانه را طی تشریفاتی مورد حکم قرار دهد.

با توجه به مراتب، رأی کمیسیون مبنی بر قلع تأسیسات احداثی باید متضمن اعلام عدم رعایت اصول سه گانه مذکور در ساختمان احداثی باشد.»

کلام آخر

1) در خصوص بناهایی که با رعایت اصول سه‌گانه بدون مجوز ساختمانی احداث می‌گردند، کمیسیون ماده 100 با در نظر گرفتن شرایط و موقعیت ملک (اداری، تجاری، مسکونی)اختیار صدور رأی جریمه یا تخریب خواهد داشت.

2) میزان جریمه، به ازای هر مترمربع بنای بدون مجوز، یک دهم ارزش معاملاتی بنا و یا یک پنجم ارزش سرقفلی ساختمان (چنانچه بنا ارزش دریافت سرقفلی داشته باشد)، می‌باشد؛ هرکدام که مبلغ آن بیشتر باشد.

3) به موجب تبصره 4 ماده 100 قانون شهرداری، در شرایطی که اصول فنی، بهداشتی و شهرسازی رعایت نگردیده باشد، کمیسیون ماده 100 قانون شهرداری رأی به تخریب صادر می‌نماید.

4) به موجب ذیل تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری، در شرایطی که شهرداری به جلوگیری از عملیات ساختمانی موظف می‌باشد، چنانچه دستور شهرداری اجرا نگردد، شهرداری حق دارد توسط مأموران اجرائیات و در صورت لزوم نیروی انتظامی، عملیات ساختمانی را متوقف نماید.

سوالات متداول ساخت و ساز بدون مجوز