مجازات رانندگی بدون گواهینامه

رانندگی با وسایل نقلیه منوط به رعایت قوانین و مقرراتی است که همه اشخاص ملزم به رعایت آن می‌باشند. در غیر این حالت چنانچه حادثه‌ای در خصوص وسایل نقلیه صورت گیرد، مسئولیت آن برعهده کسی خواهد بود که از آن استفاده می‌کند.

موضوع دیگری که در خصوص وسایل نقلیه وجود دارد، آموزش نحوه راندن و به‌کارگیری آن‌ها است. تمامی افراد در سراسر دنیا برای رانندگی می‌بایست دارای گواهینامه باشند.

در حقیقت داشتن گواهینامه به این معنا است که شخص دوره‌های استفاده از وسلیه نقلیه مد نظر را گذرانده و به‌طور قانونی اجازه این کار را دارد.

حال چنانچه فردی بدون داشتن گواهینامه رانندگی کند، آیا اقدام غیر قانونی انجام دهده است ؟

در این مقاله حامد امیری وکیل حقوقی در اصفهان قصد دارد به بررسی مجازات رانندگی بدون گواهینامه و اینکه رانندگی بدون گواهینامه چند سال حبس دارد پردازد. تا پایان این مقاله همراه ما باشید و با درج نظرات خود ما را خوشحال نمایید.

رانندگی بدون گواهینامه چند سال حبس دارد؟

در دو قانون به‌منظور مجازات رانندگی بدون گواهینامه دو نوع مجازات پیش‌بینی شده است؛ اول در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و دیگری در قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی. از این رو در این بخش مجازات رانندگی بدون گواهینامه را با در نظر گرفتن این دو قانون بیان می‌کنیم:

در ماده 723 قانون مجازات اسلامی، مجازات رانندگی بدون گواهینامه این‌گونه مقرر گردیده است:

«هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و همچنین هر کس که به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد، برای بار اول به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.»

ماده 723 قانون مجازات اسلامی

بنابراین مشاهده می‌شود که مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای نخستین مرتبه حبس تعزیری تا 2 ماه یا جریمه نقدی تا 100 هزار تومان و یا هر دوی این مجازات‌ها خواهد بود.

با این‌حال بر اساس بند 1 ماده 3 قانون مجازات حبس در این قانون دریافت برخی از درآمدهای دولت به جریمه نقدی تبدیل می‌گردد.

در ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی چنین بیان شده است که: «در صورتی‌که راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید، وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی می گردد.»

رانندگی با گواهینامه تمدید نشده

شرایط دیگر مختص موضوع رانندگی با گواهینامه تمدید نشده است. سوال که مطرح می‌شود این است که چنانچه کسی گواهینامه را همراه خود داشته باشد ولی آن را تمدید نکرده باشد، مشمول مجازات‌های مذکور می‌شود؟

تمدید نکردن گواهینامه به معنی نداشتن گواهینامه نیست. در صورت تمدید نکردن گواهینامه تنها با پرداخت جریمه می‌توان گواهینامه را مجددا تمدید کرد.

حتما بخوانید : مجازات رانندگی در مستی

چنانچه در تصادفات رانندگی، خودروی فرد خسارت دیده صفر و یا لوکس باشد، به گونه‌ای که قیمت فروش آن پس از تصادف تفاوت فاحشی با پیش از تصادف داشته باشد، مالک خودرو این امکان را دارد که از راننده مسبب حادثه درخواست پرداخت خسارت ناشی از افت قیمت اتومبیل را داشته باشد. هیچ بیمه‌ای ضمانت به پرداخت خسارت ناشی از افت قیمت اتومبیل را ندارد.

خسارت رانندگی بدون گواهینامه و بیمه شخص ثالث

در صورتی‌که فرد ضمن تصادف با خودرو، گواهی‌نامه نداشته باشد، یقینا دچار تخلف شده است. در بعضی از مواقع این سوال پیش می‌آید که با داشتن بیمه شخص ثالث، قادر به پرداخت این خسارت‌ها هست یا خیر؟

بر اساس قانون، شرکت‌های بیمه می‌بایست خسارت را تحت هر شرایطی پرداخت می‌کردند، ولی طبق قانون جدید چنانچه راننده تقصیرکار و فاقد گواهینامه باشد، بیمه شخص ثالث هیچ‌گونه خسارتی به راننده مقصر پرداخت نخواهد کرد. در واقع دیگر به راننده بدون گواهینامه دیه تعلق نمی‌گیرد.

نکته حائز اهمیت این است که چنانچه در زمان وقوع حادثه رانندگی، راننده بدون گواهی‌نامه باشد و خسارات جانی صورت گیرد، راننده مقصر می‌باشد و متهم به جرم قتل می‌شود. بهتر است که به هیچ عنوان ریسک نکرده و بدون گواهینامه رانندگی نکنید.

قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی

یکی دیگر از قوانین رانندگی رسیدگی به تخلفات رانندگی بدون گواهینامه است که بر اساس ماده 10 قانون: «در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه به رانندگی اقدام کند، وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی خواهد شد.»

رضایت و عدم رضایت شاکی در تصادف

در اکثر حادثه‌های جاده‌ای که فرد به رانندگی بدون گواهینامه اقدام کرده‌ است، رضایت شاکی مورد بررسی قرار می‌گیرد. وکیل خوب جرایم کیفری عنوان می‌کند، در پرونده تصادف‌های جاده‌ای که راننده بدون گواهینامه رانندگی کرده باشد رضایت فرد شاکی به شرح زیر می‌باشد:

چنانچه شاکی رضایت خویش را اعلام نماید، پرونده بسته نمی‌شود و مختومه اعلام نخواهد شد. به این خاطر که جرم ارتکابی، قتل غیر عمد یا شبه عمد شناخته شده و قابل بازگشت نیست.

با این‌حال این گونه شکایات و رسیدگی به پرونده با شکایت شاکی، آغاز می‌گردد ولی با رضایت وی مختومه اعلام نخواهد شد. می‌بایست رسیدگی‌های قانونی آن در دادگاه مورد تعقیب و رسیدگی باشد تا اجرای حکم صورت گیرد.

رانندگی بدون گواهینامه متناسب

زمانی که فرد گواهینامه دریافت می‌کند با محدودیت‌های رانندگی روبه‌رو خواهد شد. در صورت داشتن گواهینامه پایه 3 و پایه 2 یک‌سری محدودیت‌هایی وجود دارد که عبارتند از:

• جهت رانندگی در 3 ماه نخست سال می‌بایست یک همراه داشته باشد.
• بعد از گرفتن گواهینامه محدودیت رانندگی خارج از شهر تا یک سال برقرار است.
• جهت رانندگی با خودروهای سنگین می‌بایست گواهینامه مربوطه را دریافت نمود.

چنانچه شخص راننده محدودیت‌های مذکور را رعایت نکند و رانندگی او منتهی به حادثه گردد، شرکت بیمه میزان خسارت زیان دیده را پرداخت خواهد کرد؛ کلی راننده مقصر می‌بایست این مبلغ را به شرکت بیمه پرداخت کند.

دادگاه صالح رسیدگی به تخلفات رانندگی

دادگاه کیفری 2 همان دادگاه صالح جهت رسیدگی به جرایم نداشتن گواهینامه و بروز تصادف‌ها است. در این دادگاه کیفری، صدور رای کیفری جهت خسارت و زیان شاکی خصوصی با در نظر داشتن مدارک، صورت می‌پذیرد.

با این‌حال چنانچه رسیدگی به خسارت و زیان شخص مدعی خسارت لازم به تحقیقات بیشتری باشد، قاضی رای را صادر می‌کند و پس از آن به دعوای خسارت و زیان رسیدگی می‌کند.

از جمله اتفاقاتی که در اکثر شهر‌ها در حال رخ دادن است، رانندگی بدون گواهینامه است. با توجه به عدم مهارت و به عبارتی عدم صلاحیت رانندگی، حادثه جاده‌ای صورت می‌گیرد. در بعضی مواقع، جبران ضررها بسیار سنگین خواهد بود.

در واقع تا موقعی که گواهینامه شخص در مراجعه صلاح مورد تایید قرار نگرفته باشد، با بروز حادثه، عواقب قانونی بسیاری برای شخص بدون گواهینامه اتفاق می‌افتد. اصلی‌ترین این عواقب فوت شخص است و در این شرایط با راننده بدون گواهینامه طبق قوانین برخورد می‌شود.

محدودیت‌های رانندگی برای افرادی که تازه گواهینامه دریافت کرده‌اند

رئیس پلیس صدور گواهینامه محدودیت‌های جدید اشخاصی که به تازگی گواهینامه گرفته‌اند، در سال نخست بیان کرد:

• این اشخاص در 3 ماه اول، حتماً می‌بایست با یک نفر دارای گواهینامه پایه 3 (بدون شرط و مشکل) یا دارای گواهینامه پایه 1 و 2 همراه خود داشته باشند.
• این اشخاص می‌بایست مراقب باشند که تخلفات منجر به اخذ نمره منفی نداشته باشند.
• این اشخاص همچنین حق رانندگی با وسیله نقلیه از ساعت 24 تا 5 صبح را ندارند.

قتل در ضمن رانندگی بدون گواهینامه

قتل در تصادفات رانندگی که حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری بیان می‌کند: در صورتی‌که شخصی که مهارت بسیار زیادی در رانندگی دارد، بدون گواهینامه مبادرت به رانندگی کند و در ضمن رانندگی کسی را به قتل برساند، در این شرایط قتلی که صورت گرفته است، از گونه شبه عمد خواهد بود.

ولی غیر از پرداخت دیه تعهد دیگری در خصوص قتل نخواهد داشت. چون درست است که وی بدون رعایت قوانین و مقررات مبادرت به رانندگی نموده لیکن قتلی که رخ داه است به دلیل رعایت نکردن این قوانین و مقررات نبوده‌ است.

مطابق ماده 723 قانون مجازات اسلامی، در این شرایط وی علی‌رغم پرداخت دیه، به دلیل رانندگی بدون گواهی‌نامه، محکوم به حبس تا 2 ماه یا جریمه نقدی تا 100 هزارتومان خواهد شد.

ولی در صورتی‌که در همین خصوص این شخص به دلیا نداشتن گواهی‌نامه، مهارتی هم در رانندگی نداشته باشد و مبادرت به رانندگی کند و به خاطر عدم توانایی در کنترل سرعت خود به عابر پیاده‌ای برخورد کند و مسبب فوت وی گردد، بر اساس ماده‌ 714 و 718 این قانون، مضاف‌بر پرداخت دیه و تحمل مجازات حبس یا جریمه نقدی، به علت رانندگی بدون گواهی‌نامه، محکوم به بیش از 2 سال حبس خواهد شد.

کلام آخر

همان‌طور که توضیح دادیم رانندگی با وسایل نقلیه منوط به رعایت قوانین و مقرراتی است که همه اشخاص ملزم به رعایت آن می‌باشند.

مجازات رانندگی بدون گواهینامه برای نخستین مرتبه حبس تعزیری تا 2 ماه یا جریمه نقدی تا 100 هزار تومان و یا هر دوی این مجازات‌ها خواهد بود.

با این‌حال بر اساس بند 1 ماده 3 قانون مجازات حبس در این قانون دریافت برخی از درآمدهای دولت به جریمه نقدی تبدیل می‌گردد. بر اساس ماده 10 قانون: «در صورتی که راننده بدون داشتن گواهینامه به رانندگی اقدام کند، وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی خواهد شد.»