حق عمری چیست و چه تفاوتی با حق رقبی دارد؟ صلح رقبی چیست؟
حق عمری رقبی سکنی
حق انتفاع تحت عنوان یکی از حقوق مالی، به مفهوم بهره‌گیری و منتفع گردیدن از مال و منفعت متعلق به غیر میباشد حق انتفاع از انواع گوناگونی از جمله حق عمری ، رقبی و سکنی برخوردار است.
در صورتی که در حق انتفاع، شرط زمانی مشخص گردد. به این معنی که از بهره‌گیری منفعت مال معادل طول عمر مالک منتفع و یا فرد ثالث باشد، آن را حق عمری می‌گویند. در ماده 40 قانون مدنی این حق تعریف شده است و در روابط حقوقی اشخاص همانند ارث اثرگذار میباشد.
حق سکنی چیست؟
لیکن امکان دارد در رابطه با حق عمری ابهاماتی پیش آید. به طور مثال برای ایجاد حق عمری لزوما چه شرایطی می‌بایست وجود داشته باشد؟ مضاف بر این، امکان دارد این سوال پیش آید. که حق عمری با دیگر انواع حق انتفاع که حق رقبی و حق سکنی بوده چه تفاوت‌هایی دارد؟ به منظور پاسخ به این سوالات ضرورت دارد تا حق عمری، شرایط و آثار آن به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد.
با در نظر گرفتن اهمیت حق عمری در روابط حقوقی میان افراد، حامد امیری بهترین وکیل حقوقی در اصفهان. تصمیم دارد در این مقاله ابتدا به توضیح حق عمری بپردازد. و در ادامه شرایط برقراری حق عمری و تفاوت حق عمری با حق رقبی را مورد بررسی قرار دهد. پیشنهاد می‌کنیم مطالعه این مطلب را از دست ندهید و با درج نظرات خود در بخش نظرات ما را خوشحال نمایید.
حق عمری چیست؟
بر اساس تعریف بیان شده در ماده 41 قانون مدنی: «عمری، حق انتفاعی است. که به موجب عقدی از طرف مالک، برای شخص، به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی، برقرار شده باشد.» از این رو، حق عمری یکی از انواع حق انتفاع محسوب می‌شود حق عمری، بهره‌گیری و منتفع گردیدن از مال غیر به مدت طول عمر مالک، منتفع و شخص ثالث میباشد.
شرایط و مدارح صلح عمری برای فرزند کدامند
حق انتفاع عمری
حق انتفاع در موضوع ارث بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد چرا که به استناد ماده 843 قانون مدنی: «امکان وصیت بیشتر از ثلث اموال، برای موصی وجود ندارد.» بر همین اساس، موصی با منعقد نمودن عقد عمری پیش از مرگ خود و مشخص کردن. مدت آن معادل طول عمر موصی‌له، برای پس از فوت خود، حق انتفاع و بهره‌گیری برای او پیش بینی می‌کند.
رقبی چیست؟
لازم است به این نکته اشاره کنیم که برخورداری از حق انتفاع. با برخورداری از اذن در انتفاع متفاوت بوده و طرفین ضمن توافق می‌بایست این موضوع را در نظر داشته باشند. چرا که اذن قابلیت رجوع داشته و هر لحظه امکان دارد. مالک عین از اذن، پشیمان گردیده و آن را باز ستاند. ولی دادن حق قابلیت رجوع نداشته. و در شرایطی که حق عمری به صورت معوض باشد. و شخص منتفع و مالک حق موردنظر مالک نباشد. صاحب حق عمری این حق را خواهد داشت که آن را به دیگری انتقال دهد. ولی اذن قابل انتقال نمی‌باشد.
شرایط برقراری حق عمری چیست؟
عقد حق عمری همچون دیگر عقود به جهت درستی، مستلزم شرایط صحت عمومی قراردادها که ماده 190 قانون مدنی نیز به آن اشاره داشته است، میباشد. شرایط عمومی درستی قراردادها دربرگیرنده نیت و رضا، اهلیت دو طرف، تعیین موضوع مشخصی که مورد معامله باشد و مشروعیت به منظور معامله میباشد. ولی عقد حق عمری مضاف بر این، از شرایط اختصاصی هم برخوردار است.
همانگونه که در قسمت قبل به آن اشاره شد، حق عمری جزو انواع حق انتفاع بوده، از این رو شرایط برقراری آن از احکام حق انتفاع تبعیت نموده که از قرار ذیل ایت:
1. به استناد ماده 45 قانون مدنی، حق را تنها در رابطه با افرادی می‌توان برقرار نمود که ضمن ایجاد حق عمری وجود داشته باشند. به این معنا. که امکان در نظر حق عمری. برای شخصی که فوت کرده. وجود ندارد. ولی بر اساس ماده مزبور، برای افرادی که هنوز به وجود نیامده‌اند مثل جنین امکان تعیین حق عمری وجود خواهد داشت. با وجود این، مدت آن معادل طول عمر آنها بوده و در صورتی که فوت کنند، حق هم زایل خواهد گردید.
2. بر اساس ماده 46 قانون مدنی، حق عمری امکان دارد نسبت به مالی ایجاد گردد که بهره‌گیری از آن با بقای عین ممکن باشد و ممکن است مال منقول، غیر منقول، مفروز و یا مشاع باشد.
3. بر اساس ماده 47 قانون مدنی، در ایجاد حق عمری قبض یکی از شرایط صحت محسوب می‌شود.
آثار برقراری حق عمری چیست؟
حق عمری تحت عنوان. یکی از انواع حق انتفاع پس. برای دو طرف عقد عمری آثاری در پی خواهد داشت:
- • نخست، به این خاطر که در حق عمری انتفاع از مال مبتنی بر حق و نه اذن برای غیر ایجاد گردیده است، صاحب حق این امکان را دارد که آن را به هر شخصی که تمایل دارد انتقال دهد جز آنکه در عقد برخلاف آن شرط گردیده باشد و یا عقد با رعایت شأن وی منعقد گردیده باشد.
- • دوم، به این خاطر که مالک حق ندارد از حق اعطا گردیده رجوع نماید. پس با ذکر خیار در عقد. امکان در نظر حق فسخ قرارداد. برای مالک وجود خواهد داشت.
- • سوم، به موجب ماده 54 قانون مدنی:در حق عمری منتفع حق دارد به موجب کیفیتی که مالک تعیین نموده است و یا بر حسب عرف و عادت از مال بهره‌گیری کند.
- • چهارم، انحلال حق عمری تنها در دو صورت امکان دارد. چنانچه مدت مقرر به اتمام رسد و یا مال مورد انتفاع از بین برود.
- • پنجم، بر اساس ماده 49 قانون مدنی،هزینه نگهداری مال که موضوع حق عمری میباشد، بر ذمه منتفع نبوده جز آنکه دو طرف بر خلاف آن شرط نموده باشند.
- • ششم، به موجب ماده 48 قانون مدنی، منتفع می‌بایست از مال موضوع حق عمری سوءاستفاده نکرده بلشد و در مراقبت از آن تعدی یا تفریط ننماید.
تفاوت حق عمری با رقبی و سکنی
بر اساس ماده 40 قانون مدنی، حق انتفاع اینگونه تعریف گردیده است: «حق انتفاع، عبارت است از حقی که بر اساس آن فرد می‌تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است یا مالک خاصی ندارد استفاده کند.» به این معنی که ف د، مالک عین و منافع نیست. ولی بر حسب حقی که در اختیار وی قرار است، حق دارد از منافع عین بهره‌گیری نماید. به موجب تعریف در قانون مدنی، حق انتفاع دارای سه قسم میباشد:
- حق عمری: عمری، حق انتفاعی بوده که بر اساس عقدی از سوی مالک برای فرد معادل با مدت عمر مالک یا عمر منتفع و یا عمر فرد ثالثی برقرار گردیده باشد.
- حق رقبی: رقبی، حق انتفاعی میباشد که از سوی مالک جهت مدت مشخصی برقرار می‌شود.
- حق سکنی: چنانچه حق انتفاع اعم از سکونت در مسکنی باشد، سکنی یا حق سکنی می‌شود و ممکن است این حق به صورت عمری یا به طریق رقبی برقرار گردد.
مشاوره حقوقی در اصفهان:
حق عمری، رقبی و سکنی جزو اقسام حق انتفاع می‌باشند. به این معنی که صاحب این حق بدون اینکه از صاحب عین و منافع باشند، از منافع آن بهره‌گیری می‌کنند. که چنانچه مدت بهره‌گیری از منفعت بر حسب طول عمر مالک عین، منتفع یا فرد ثالث باشد. حق عمری و چنانچه دو طرف مدت معینی را به منظور بهره‌گیری از منفعت مشخص کرده باشند، به طور مثال به مدت ۱۰ سال به آن، رقبی می‌شود.
این دو قسم از انواع حق انتفاع، دربرگیرنده هر گونه‌ای استفاده‌ای می‌گردد. به عنوان مثال ممکن است بهره‌گیری از میوه‌های یک باغ، یا رانندگی و مسافرکشی با اتومبیل شخص دیگری باشد. ولی چنانچه موضوع حق انتفاع، تنها مرتبط با سکونت از منزل شخص دیگری باشد، به آن حق سکنی می‌شود. حق سکنی امکان دارد به شکل عمری، یعنی به مدت عمر دو طرف عقد یا ثالث باشد و یا به شکل رقبی و تنها به منظور مدت مشخصی مقرر گردیده باشد.
مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان:
دفتر وکالت حامد امیری وکیل حقوقی در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده‌های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره‌های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.
پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰
پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰
مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰
آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱
کلام پایانی
بر اساس تعریف بیان شده در ماده 41 قانون مدنی: «عمری، حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک، برای شخص، به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی، برقرار شده باشد.» از این رو، حق عمری یکی از انواع حق انتفاع محسوب می‌شود.
حق عمری، بهره‌گیری و منتفع گردیدن از مال غیر به مدت طول عمر مالک، منتفع و شخص ثالث میباشد. عمری، حق انتفاعی بوده که بر اساس عقدی از سوی مالک برای فرد معادل با مدت عمر مالک یا عمر منتفع و یا عمر فرد ثالثی برقرار گردیده باشد. اما رقبی، حق انتفاعی میباشد که از سوی مالک جهت مدت مشخصی برقرار می‌شود.