جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی! نشر اکاذیب رایانه ای قابل گذشت
ماده قانونی نشر اکاذیب در فضای مجازی
نشر اکاذیب در فضای مجازی: نشر اكاذيب یعنی اشاعه و انتشار اخبار کذب و خلاف واقع که فرد با نیت ضرر رساندن به فرد دیگر یا تشويش اذهان عمومی نسبت به آن اقدام می‌نماید.
رکن قانونی جرم نشر اکاذیب ماده 698 قانون مجازات اسلامی میباشد که قانون‌گذار در این ماده مقرر داشته است:
«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید
حکم نشر اکاذیب در فضای مجازی
یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به‌غیر وارد شود
یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از 3 ماه تا 1/5 سال یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم شود.»
همانگونه که از مندرجات این ماده مشخص است نشر اکاذیب هنگامی محقق می‌گردد که شخص به طور شفاهی یا کتبی اکاذیبی را مغایر با واقعیت اظهار کند و یا به دیگری نسبت دهد.
به منظور تحقق این جرم حتی نیاز نیست به فرد ضرر مادی یا معنوی وارد گردد. اما شخص می‌بایست نیت وارد کردن ضرر یا تشویش اذهان عمومی را داشته باشد.
همانگونه که از مندرجات ماده 698 قانون مجازات اسلامی در میابیم چنانچه فردی به انتشار اعلامیه و شب‌نامه به طور عمومی بپردازد و یا در یک منبر یا تریبون عمومی سخنرانی کند به گونه‌ای که ارکان قانونی مندرج در ماده 698 احراز گردد هم این عمل جرم بوده و دارای مجازات خواهد بود.
البته ناگفته نماند که جرم نشر اکاذیب توسط مطبوعات و در فضای مجازی هم محقق می‌گردد که هر کدام از این موارد حسب مورد در ماده 6 قانون مطبوعات و ماده 18 قانون جرایم رایانه‌ای تصریح گردیده است که حامد امیری وکیل خوب کیفری در اصفهان در ادامه به توضیح آنها خواهد پرداخت. پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید و با درج نظرات خود ما را همراهی کنید.
مصادیق نقض حریم خصوصی در فضای مجازی
- • دسترسی غیرمجاز به اطلاعات مخابراتی اشخاص اعمداز هک کردن حساب شخصی افراد
- • شنود غیر مجاز اطلاعات در حال انتقال از طریق نرم افزارهای شنود
- • قرار دادن اطلاعات و داده‌ها در اختیار اشخاص فاقد صلاحیت
- • نقض تدابیر امنیتی در سامانه‌های مخابراتی جهت دسترسی به اطلاعات محرمانه
- • حذف یا ایجاد اختلال در سیستم پردازش اطلاعات دیگران به طور غیرقانونی
- • غیرفعال کردن سیستم‌های کامپیوتری
- • منع دسترسی برای اشخاص مجاز به دسترسی به اطلاعات رایانه‌ای
- • سرقت اطلاعات سایرین
- • هتک حرمت توسط انتشار اطلاعات محرمانه دیگران با بهره‌گیری از سامانه‌های رایانه‌ای
در چه موارد مطلب منتشر شده، مشمول مجازات می شود؟
بنا به گفته وکیل کیفری اصفهان برای آنکه مطلب منشتر شده در فضای مجازی مشمول مجازات گردد، باید شرایط زیر را داشته باشد:
- • به نیت آزار دیگری
- • نامه یا شکوائیه باشد
- • صریح یا تلویحی باشد
- • با امضاء یا بدون امضاء باشد
- • موضوع نقل قول باشد یا نباشد
• شخص مورد نظر حقوقی باشد یا نباشد- • تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی
- • توزیع کننده مطلب یا نگارنده مطلب باشد
- • موجب ضرر و زیان مادی و معنوی شود یا نشود
• شخص مورد نظر حقوقی باشد یا نباشدجرم نشر اكاذيب از طریق مطبوعات
بر اساس بند 11 ماده 6 قانون مطبوعات، نشریات حق ندارند به توزیع شایعات و مطالب مغایر با واقعیت و یا تحریف مطالب دیگران بپردازند.
در غیر این حالت ذی نفع حق دارد بر اساس ماده ٢٣ همين قانون پاسخ آن را حداکثر تا یک ماه کتباً برای همان نشریه ارسال کند و نشریه مزبور ملزم میباشد آن توضیحات و جواب‌ها را در یکی از دو شماره‌ای که بعد از وصول پاسخ منتشر می‌گردد در همان صفحه و ستون و با همان حروف که اصل مطلب منتشر گردیده است به طور رایگان به چاپ برساند به این شرط که پاسخ از دو برابر اصل تجاوز نکند و متضمن توهین و افترا به شخصی نباشد. در غیر این حالت بر اساس ماده 30 قانون مطبوعات این رفتار جرم بوده و دارای مجازات خواهد بود.
می بایست توجه داشت که تعقیب جرم مزبور بسته به شکایت شاکی خصوصی میباشد و در صورت استرداد شکایت تعقیب در هر مرحله‌ای که باشد متوقف خواهد گردید.
جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی
با نظر به اینکه در عصر حاضر بهره‌گیری از تکنولوژی با پیشرفت روزافزون همراه میباشد و اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در دسترس همگان قرار گرفته‌اند، در این فضا احتمال ارتکاب جرم بسیار وجود دارد به گونه‌ای که قانون‌گذارهم نسبت به این موضوع حساسیت خاصی داشته است و به تصویب قانون جرایم رایانه‌ای پرداخته است و حتی جرم نشر اکاذیب توسط شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی را هم جرم شناخته است و برای آن مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال و یا هر دو را در نظر گرفته است.
آیا جرم نشر اکاذیب قابل گذشت است؟
جرم نشر اکاذیب در صورتی که به روش سنتی محقق گردد و مشمول مندرجات ماده 698 قانون مجازات اسلامی شود و یا چنانچه از طریق مطبوعات انجام بگیرد، قابل گذشت بوده و در صورت شکایت شاکی خصوصی تعقیب شروع و با صرف نظر او تعقیب موقوف خواهد گردید.
اما در صورتی که نشر اکاذیب توسط سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی انجام گیرد به گونه‌ای که مشمول ماده 18 قانون جرایم رایانه‌ای باشد در مورد قابل گذشت بودن آن اختلاف نظر وجود داشته که نظر اکثریت برغیر قابل گذشت بودن آن میباشد.
مجازات جرم نشر اکاذیب و افترا
جهت اعاده حیثیت شخص مورد نظر دادگاه اقداماتی از قبیل علنی کردن حکم مجرم با هزینه خودش در روزنامه انجام می‌دهد.
جهت مجازات جرم افترا ؛ یک ماه تا یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق یا یک از این دو مجازات منوط به نظر قاضی، اعمال می‌گردد.
افترایی که در آن نسبت رفتاری مانند زنا یا لواط می‌شود، مجازات حد شرعی می‌شود.
مجازات جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی، حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال و یا جریمه نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات که در این خصوص نظر دادگاه تعیین کننده میباشد.
بر اساس ماده ۶۹۸ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، مصوبه سال ۱۳۷۵:
«کسی که مرتکب جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی می شود، پس از اعاده حیثیت مجازات او شامل حبس از دو ماه تا دو سال و یا تحمل شلاق تا ۷۴ ضربه می شود.»
اطلاعات نشر اکاذیب در فضای مجازی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- • اطلاعاتی از جمله فیلم و عکس که متعلق به شاکی میباشد.
- • اطلاعاتی از جمله فیلم و عکس که متعلق به شاکی نبوده و به وی نسبت داده شده است.
اطلاعات اشخاص از چه طریقی به دست مجرمین می‌افتد؟
خود شخص در اختیار مجرم گذاشته است: بعضا افراد به دلیل اعتماد به یک دوست، تصاویر و فیلم خود را با وی به اشتراک می گذارد؛ بدون اتفاقات احتمالی که امکان دارد شرایط آسیب پذیری وی را فراهم نماید.
اطلاعاتی که از صفحات مجازی برداشته شده است.
اطلاعاتی که دزدیده شده‌اند:
دزدی اطلاعات اشخاص از طریق هک کردن رایانه، دزدی یک فلش مموری یا دزدیدن رایانه یا کیف صورت می‌گیرد. سارق یا به علت انتقام جویی، اخاذی و یا بیماری روانی اقدام به انتشار اطلاعات مسروقه می‌زند.
راه‌های جلوگیری از نشر اکاذیب در فضای مجازی
۱) بهتر است که جهت سامان دهی فضای مجازی یک منشور اخلاقی برای محتوا گذاری و کامنت گذاری ایجاد گردد.
۲) پاکسازی هر پلتفرم و پیام رسان را به جای آنکه به ارگان امنیتی و نظامی سپرده شود به مدیران آن سپرده شود. این کار که «سیاست خود تنظیمی» می‌گویند؛ موجب می‌گردد که کاربران جهت حضور در هر پلتفرم و پیام رسانی، برای اینکه حساب کاربری آنها حذف نگردد؛ ملزم به رعایت قوانین تدوین آن پیام رسان باشند.
در حال حاضر این سیستم در شبکه‌هایی همچون اینستاگرام تحت عنوان ریپورت وجود دارد. به این طریق که هر کاربر با مشاهده مطلبی نامناسب قادر است گزارش نامناسب بودن آن را مدیران آن شبکه ارسال نماید.
کلام آخر
جرم نشر اکاذیب توسط شبکه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی جرم شناخته است و برای آن مجازات حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جریمه نقدی از پنج تا چهل میلیون ریال و یا هر دو است.
جرم نشر اکاذیب در صورتی که به روش سنتی محقق گردد و مشمول مندرجات ماده 698 قانون مجازات اسلامی شود و یا چنانچه از طریق مطبوعات انجام بگیرد، قابل گذشت بوده و در صورت شکایت شاکی خصوصی تعقیب شروع و با صرف نظر او تعقیب موقوف خواهد گردید.
اگر نیاز به مشاوره حقوقی در این زمینه دارید حتما با بهترین وکیل کیفری اصفهان ارتباط برقرار کنید و از راهنمایی‌های وی بهره‌مند شوید.