جرایم در حکم محاربه در قانون! محاربه جرم مطلق است یا مقید

جرایم در حکم محاربه: هر جامعه ای خواستار امنیت است و با هر طرز فکری که داشته باشد، برای ایجاد این امنیت در جامعه تلاش می‌‌کند و برخورد خیلی جدی با مجرمان امنیتی دارد.

یکی از این جرایمی که علیه امنیت کشور وجود دارد محاربه و افساد فی الارض است. برای آگاهی از جرایم محاربه و این که مجازات محارب در قانون مجازات به چه صورت است، تا پایان مقاله همراه ما باشید چون قصد داریم با بهره گیری از اطلاعات وکیل پایه یک دادگستری، حامد امیری این موارد را بررسی کنیم.

محاربه به چه معناست؟

جرایم در حکم محاربه: از جرایمی که در شرع و قانون تحت عنوان جرم علیه امنیت و آسایش عمومی نام برده می‌شود “جرم محاربه” است. در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در خصوص جرم انگاری و مجازات محاربه در ماده ۲۷۹ به بعد چنین آورده است:

« محاربه عبارت از کشیدن سلاح به قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آنها است، به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد. هرگاه کسی با انگیزه شخصی به سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب محسوب نمی‌ شود.»

مقصود از سلاح هر ابزاری است که در درگیری بین انسان ‌ها به ‌کار رفته شود؛ مثل شمشیر، کمان و همچنین سلاح ‌های مدرن امروزی. به علاوه مقصود از کشیدن سلاح در این جرم، نمایش دادن آن به طور علنی است.

مجازات محاربه چیست؟

جرایم در حکم محاربه: یعنی در این صورت لازم نیست که حتماً مرتکب از سلاح استفاده کند و با آن شلیک کند؛ بلکه علنی ‌کردن آن به تنهایی کفایت می‌کند. در نتیجه اگر شخصی با اسلحه‌ در دست وارد محلی عمومی شود و با شلیک نکردن مردم را بترساند و دچار رعب و وحشت کند، محارب است.

جرم محاربه هنگامی تحقق پیدا می‌کند که اعمال انجام شده جنبه عمومی داشته باشد و شخص این توانایی را داشته باشد که امنیت را سلب کند.

به عبارت دیگر اگر کسی با نیت شخصی یک یا چند نفر را هدف قرار دهد و این اعمال را فقط نسبت به آنها انجام دهد و با آنها درگیری شخصی داشته باشد و عمل او دارای عمومیت نباشد این عمل بر اساس قانون، محاربه محسوب نمی شود.

همچنین در حالتی که کسی به صورت عمومی دیگران را هدف قرار دهد اما از بر هم زدن امنیت در جامعه ناتوان باشد این شخص قانونا محارب محسوب نخواهد شد.

جرایم در حکم محاربه

شرایط تحقق جرم محاربه

جرایم در حکم محاربه: به نقل از موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان برای آن که جرم محاربه واقع شود شرایطی لازم است از جمله: به همراه داشتن سلاح و مورد استفاده قرار دادن آن، قصد انجام اعمالی همچون کشتن افراد، سرقت مال افراد، هتک حیثیت ناموس افراد و ترساندن آنها و برهم زدن امنیت عمومی جامعه.

توجه به این نکته ضروری است که جرم محاربه باید عمومیت داشته باشد و شخصی که دست به اسلحه می‌برد باید قادر به برهم زدن امنیت جامعه باشد. البته باید بدانیم که اگر افرادی برای مقابله با اشخاص محارب از اسلحه استفاده کنند آنها محارب محسوب نمی شوند. اگر افرادی در مسیر راهها از اسلحه استفاده کنند و امنیت جاده و مردم را از بین ببرند نیز تحت عنوان محارب، مجازات خواهند شد.

طبق تعریفی که از جرم محاربه در ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی ارائه شد باید گفت که رفتار مرتکب باید فعل مثبت فیزیکی باشد؛ یعنی ترک فعل مثل سکوت و مبارزه منفی و یا فعل مادی گفتاری و شفاهی از عناصر مادی جرم محاربه قرار نمی‌گیرد؛ چون همانطور که اشاره کردیم برا تحقق محاربه، کشیدن سلاح است.

به کار بردن اسلحه در محاربه، لازم است که دارای جنبه‌ی مادی و علنی باشد؛ لذا اگر علنی نباشد و به صورت مخفیانه سلاح بکار برده شود، مشمول محاربه نخواهد شد. همچنین، رفتار مرتکب باید به نحوی باشد که این قدرت و توانایی را داشته باشد از طریق کشیدن اسلحه ترس و واهمه ایجاد کند.

حکم محاربه چیست؟

جرایم در حکم محاربه: مجازات محاربه در ماده ۱۹۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ به این صورت بیان شده است: «حد محاربه و افساد فی‌الارض یکی از چهار چیز است:

1- قتل 2- آویختن به دار 3- اوّل قطع دست راست و سپس پای چپ 4- نفی بلد.»
این مجازات ها بر مبنای آیه قرآن یعنی آیه ۳۳ سوره مائده مشخص و تعیین شده است. طبق ماده ۱۹۱ قانون مجازات اسلامی هم «انتخاب هر یک از این امور چهارگانه به اختیار قاضی است، خواه کسی را کشته یا مجروح کرده یا مال او را گرفته باشد و خواه هیچ یک از این کارها را انجام نداده باشد».

مواد ۱۹۲ تا ۱۹۶ این قانون هم در خصوصاین حدود و کمیت و کیفیت اجرای هر کدام از این چهار مجازات مقرّراتی را بیان کرده است. لایحه جدید مجازات اسلامی هم در تعیین مجازات محارب همین رویه فعلی را برگزیده است.

ماده ۲۸۰ مجازات محاربه را بیان کرده است و ماده ۲۸۱ هم انتخاب هر یک از مجازات های چهارگانه را به اختیار قاضی دانسته است.

افساد فی‌الارض و تفاوت آن با محاربه

جرایم در حکم محاربه: در ماده‌ی ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲، قانون گذار جرم افساد فی‌الارض را به این شکل شرح داده است:
«هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایرکردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن‌ها گردد به گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور،

ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه‌ی فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی‌الارض به شمار رفته و به مجازات اعدام محکوم می ‌شود.»
ماده‌ی ۲۸۶ مفهوم بسیار گسترده دارد و رفتارهای مجرمانه‌ی زیادی را شامل می شود. ویژگی مهم این جرم هم گستردگی رفتار مجرمانه و نتایج حاصل از آن است.
هرکدام از رفتارهای ذکرشده در این ماده، خود جرم مستقلی حساب شده و در قوانین گوناگون دارای مجازات ویژه‌ای دارند.

مثلاً، جرمِ دایر کردن مراکز فساد و فحشا، در ماده‌ی ۶۳۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات بیان شده است؛ اما زمانی که این جرم در گستره ی وسیع تری رخ دهد و قربانیان بسیاری را به جا بگذارد، افساد فی‌الارض محسوب شده و مجازات سنگین اعدام را به دنبال دارد.
به‌عبارت دیگر، جرم افساد فی‌الارض مجموعه‌ای از جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی، جرایم علیه اموال و نیز جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی است که به طور گسترده اتفاق افتاده و نتایج وسیعی دارد.

بررسی کردن سلاح در جرم محاربه

گفتیم که از شرایط تحقق جرم محاربه استفاده از سلاح است. حال قصد داریم منظور قانونگذار از سلاح را متوجه شویم. سلاح اعم از سلاح سرد و گرم است و شامل هفت تیر، مسلسل و یا هر اسلحه اتوماتیک دیگری که در دسته سلاح گرم قرار می‌گیرد، می‌شود.

و مواردی همچون چاقو، قمه، کارد در دسته سلاح سرد قرار دارد و اگر کسی با در دست داشتن این ابزار امنیت عمومی را به هم بزند به طور حتم تحت عنوان محارب، مشمول مجازات حد خواهد شد.

اما آیا اگر کسی از ابزار هایی مثل تازیانه، سنگ، عصا، اسپری فلفل و یا قفل فرمان که عرفا سلاح محسوب نمی‌شود، استفاده کند جرم محارب بر او بار می‌شود؟

در پاسخ به این سوال بهتر است گفته شود که به دلیل اینکه عرفا عنوان سلاح بر این موارد بار نمی‌شود در چنین شرایطی باید تحت عناوین مجرمانه دیگری این اشخاص مجازات شوند.

جرم محاربه مطلق است یا مقید؟

طبق ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی که می‌گوید: «به نحوی که موجب ناامنی در محیط گردد»، استنباط می‌شود که جرم محاربه یک جرم مقید باشد و برهم خوردن نظم و امنیت جامعه ضروری باشد و استفاده از سلاح به تنهایی این جرم را محقق نمی‌کند.

توبه محارب موجب سقوط حد خواهد شد؟

بر اساس ماده ۱۱۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ اگر محارب قبل از این که جرم اثبات شود توبه کند حد محاربه ساقط نمی‌شود، ولی در صورتی که جرم محاربه با اقرار محارب ثابت شود و محارب چه بعد از اثبات جرم و چه قبل از اثبات جرم توبه کند، قاضی پرونده می‌تواند عفو او را از طریق رئیس قوه قضائیه از رهبر تقاضا کند.

در غیر از این شرایط، اگر محارب قبل از دستگیر شدنش توبه کند حد محاربه ساقط می‌شود لیکن اگر بعد از دستگیری توبه کند از موارد سقوط حد نیست.

راه های اثبات جرم محاربه

جرم محاربه با یک بار اقرار محاربی که عاقل و بالغ و قاصد و مختار است، ثابت خواهد شد. همچنین ادله دیگری نیز برای اثبات این جرم وجود دارد که شهادت دو مرد است. به علاوه دلیل بعدی که سبب اثبات محاربه می‌شود، علم قاضی است که تحت شرایطی همچون گزارش ضابطان، اظهارات مطلعین، تحقیقات محلی، فیلم دوربین مداربسته و امارات و قرائن دیگر ایجاد می‌شود.

محاربه جرم سنگینی است که یک وکیل پایه یک دادگستری از آن اطلاعات کافی دارد، موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان با بهره گیری از دانش و اطلاعات به روز وکیل دادگستری گزینه مناسبی برای عزیزانی است که در جستجوی وکیل متخصص در زمینه محاربه هستند.