تعهدات کارفرما در قرارداد پیمانکاری چیست؟ قانون پیمانکاری
نداشتن قرارداد بین پیمانکار و کارفرما
تعهدات کارفرما در قرارداد: در حال حاضر پیشرفت چشمگیر اقتصاد و به دنبال آن گسترش روابط اجتماعی، ایجاد و ابداع روابط کاری در چارچوب‌های متفاوت حقوقی را اقتضا می‌کند.
احتمالا برای شما هم اتفاق افتاده باشد که انجام بعضی از پروژه‌های کاری را از طریق قراردادهای پیمانکاری انجام داده باشید.
حقیقت امر این میباشد که تنظیم قراردادهای پیمانکاری به توجه و دانش لازم نیاز داشته که احتمالا از عهده بسیاری از اشخاص خارج باشد.
بنابراین حامد امیری بهترین وکیل حقوقی در اصفهان در این مقاله سعی داشته است که مفهوم قرارداد پیمانکاری و تعهدات هر کدام از طرفین این قرارداد یعنی کارفرما، پیمانکار را مورد بررسی قرار دهد. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید و اگر سوالی داشتید در کامنت‌ها از ما بپرسید.
قرارداد پیمانکاری چیست؟
تعهدات کارفرما در قرارداد: بر اساس تعریف ماده ۱۱ قانون مالیات بر در آمد، املاک مزروعی و مستغلات و حق تمبر مصوب1335: «مقاطعه كار به فردی اتلاق می‌گردد كه ضمن عقد قرارداد، پيمان يا صورت مجلس و مناقصه، انجام هر نوع عمل و يا فروش كالایي را با شرايط درج شده در قرارداد، پيمان يا صورت مجلس مناقصه، در ازای دستمزد يا بها و مدت مشخص تعهد نماید.»
تفاوت میان قرارداد پیمانکاری و قرارداد کار معین
تعهدات کارفرما در قرارداد: پیمانکار می‌تواند شخص حقوقی یا حقیقی باشد که از طرفی امضاء کننده پیمان هم بوده و اجرای موضوع پیمان را بر طبق اسناد و مدارک پیمان بر عهده گرفته است. نمایندگان قانونی پیمانکار نیز در حکم پیمانکار محسوب می‌شوند.
به موجب ماده ۷ قانون شرایط عمومی پیمان: «به ترتیبی که ملاحظه می‌شود وجوه مشترکی بین قراردادکار معین و قرارداد پیمانکاری دیده می‌شود که اصلی ترین آن ها تقابل کار با مزد است.»
ولی وجه تمایزهای زیر دلالت بر ظرفیت حقوقی متفاوت این نوع از قرارداد دارد:
1) کارگر همواره شخص حقیقی بوده در صورتی که پیمانکار امکان دارد شخص حقوقی مانند یک شرکت مشخص باشد.
2) پیمانکار با ابزار، ادوات، خلاقیت و ابتکار شخصی خود به انجام کار خواهد پرداخت در صورتی که در قرارداد کار معین، ابزار کار و خلاقیت برای کارفرما و در اختیار کارگر با هدف انجام کار است.
در قرارداد کار معین، اصولا مزد معادل مجموع مدت کار و نتیجه آن پرداخت می‌گردد در صورتی در پیمانکاری پرداخت دستمزد معادل با نتیجه کار بوده و با اینکه مدت هم مشخص می‌شود، ولی پرداخت دستمزد نسبت به مدت انجام کار نیست.
قرارداد بین کارفرما و پیمانکار:
در قرارداد کار معین تبعیت حقوقی میان کارگر و کارفرما جدایی ناپذیر میباشد در صورتی که در پیمانکاری، پیمانکار مستقل و خلاق است و کارفرما در چگونگی انجام کار مداخله نمی‌کند. آثار این استقلال را می‌توان در ابعاد حقوقی، اداری، اقتصادی، شرایط کار، محل کار و… مشاهده نمود.
در قرارداد کار معین کارفرما متحمل منافع و خطرات و سود و زیان انجام کار میباشد ولی در پیمانکاری امکان دارد پیمانکار سود کند یا متضرر گردد.
تعهدات کارفرما چیست؟
طبق شرایط عمومی پیمان، معمولآً تعهدات کارفرما شامل موارد زیر میباشد:
1) پرداخت هزینه‌ها
پرداخت هزینه‌های خرید زمین، مخارج تهیه طرح ونظارت، مخارج اجرایی، مخارج خرید انشعابات و… بر عهده کارفرما است.
2) انتخاب مهندسین مشاور
انتخاب مهندسین مشاور بر حسب نوع کار و در مکاتبات و جلسات با سازمان مدیریت و برنامه ریزی ازتعهدات کارفرما میباشد.
3) انتخاب پیمانکار
جهت انتخاب پیمانکار، کارفرما می‌بایست قبلاً زمینه یا ساختگاه پروژه مد نظر ،اعتبار کافی، نقشه‌ها و مدارک را تهیه نموده باشد. معمولآً انتخاب پیمانکار به یکی از شیوه‌های مناقصه محدود، مناقصه آزاد و یا ترک مناقصه (ترک تشریفات) صورت می‌پذیرد.
4) تحویل زمین
کارفرما متعهد میباشد تمامی زمین‌هایی را که به منظور تأمین و احداث کارگاه و اجرای تعهدات موضوع موافقتنامه لازم میباشد، درتاریخ‌هایی که دربرنامه تفضیلی اجرایی منظم به قرارداد مقرر گردیده است طی صورت جلسه‌ای به پیمانکار ارائه نماید.
5) رسیدگی به صورت وضعیت موقت کار
در فواصل دوره‌ای معین، پیمانکار در معیت دستگاه نظارت صورت وضعیت تمامی اموری که از آغاز موافقتنامه تا آن تاریخ صورت گرفته را طی فرم‌های مخصوص تحت عنوان صورت وضعیت ذکر می‌کند.
صورت وضعیت‌های موقت ماهیانه که به این طریق تنظیم شده از امضاء پیمانکار، نماینده کارفرما و دستگاه نظارت برخوردار است. و از طریق دستگاه مزبور به کارفرما ارائه می‌گردد.
کارفرما صورت وضعیت را به لحاظ مطابقت ارقام با موافقتنامه و تصمیمات احتمالی مورد نیاز و کسر کسورات قانونی مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد از آن باقی مانده مبلغ قابل پرداخت به پیمانکار را با تنظیم سند و امضای آن به پیمانکار می‌پردازد.
6) تحویل موقت کار
تحویل موقت کار شامل مراحل زیر است:
• تقاضای پیمانکار از دستگاه نظارت به منظور تحویل موقت کار و معرفی نماینده خویش جهت عضویت در کمیسیون.
مشخص کردن تاریخ آمادگی تحویل کار و درخواست تشکیل کمیسیون تحویل موقت از کارفرما از طریق دستگاه نظارت در صورت تأیید.
- • ایجاد کمیسیون تحویل به مدت 20 روز از زمان آمادگی کار از طریق کارفرما و اطلاع تاریخ و محل تشکیل کمیسیون به دستگاه نظارت و پیمانکار.
- • تهیه آزمایش‌های مورد نیاز به منظور تحویل کار از طریق مشاور برنامه و ابلاغ به پیمانکار.
- • تنظیم صورت جلسه تحویل موقت و ارسال به کارفرما.
7) تحویل قطعی کار
در انتهای دوره تضیمن، کارفرما به درخواست پیمانکار اعضای کمیسیون تحویل قطعی و زمان تشکیل کمیسیون را مشخص و به پیمانکار ابلاغ می‌دارد.
کمیسیون بعد از بازدید امور، هر موقع عیب و ایرادی که ناشی از کار پیمانکار باشد را مشاهده نکند، کار را تحویل قطعی می‌دهد.
و فورا صورت جلسه مربوط به آن را تظنیم کرده و کارفرما تصویب آن را به پیمانکار ابلاغ خواهد کرد. مخارج بهره‌برداری و نگهداری عملیات مورد موافقتنامه بر ذمه کارفرما است. اما هزینه‌های ناشی از نقص عمل پیمانکار بر ذمه شخص پیمانکار است.
8) رسیدگی به صورت وضعیت قطعی کار
بلافاصله پس از انجام تحویل موقت کار، تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای به احرا درآمده از طریق دستگاه نظارت همراه با نماینده کارفرما انجام می‌گیرد. صورت وضعیت قطعی مأخذ تسویه قطعی محاسبات است. و چنانچه به موجب آن پیمانکار، بستانکار گردد طلب وی از طریق کارفرما پرداخت می‌شود.
اختیارات کارفرما در قراردادهای پیمانکاری
بر اساس شرایط عمومی پیمان و مقررات جاری ایران اختیارات کارفرما عبارتند از:
1- موافقت با پیش پرداخت
پیش پرداخت مبلغی میباشد که تحت عنوان حمایت از پیمانکار و کمک به راه اندازی کار، پرداخت می‌شود. کارفرما قادر است میزان کار را تغییر دهد.
2- تغییر مقادیر کار
کارفرما حق دارد مقدار کار را تغییر دهد. ذکر مقادیر کار در موافقتنامه و یا برآورد امور به پیمانکار این امکان را نمی‌دهد که انجام کامل آنها را بخواهد.
3- تغییر مدت موافقت نامه
به توصیه دستگاه نظارت و با در نظر گرفتن برنامه تفضیلی اجرایی، کارفرما قادر است تغییر مدت را مصوب و به پیمانکار ابلاغ نماید.
4- ابلاغ کارهای جدید
کارفرما حق دارد ضمن انجام عملیات موضوع موافقتنامه، انجام اموری را به پیمانکار ابلاغ کنند. امکان دارد به منظور این قبیل امور قیمتی از فهرست بها در نظر گرفته نشده باشد.
پیمانکار می‌بایست سریعا بعد از دریافت چنین دستوراتی تعیین قیمت واحد هر کار را از دستگاه نظارت کتباً درخواست نماید.
5- خاتمه دادن به پیمان
امکان دارد پیش از خاتمه امور موضوع موافقتنامه کارفرما بدون اینکه تقصیری متوجه پیمانکار باشد تصمیم به پایان دادن موافقتنامه اتخاد کند. در این شرایط مراتب را به اطلاع پیمانکار کتباً می‌رساند.
6- کسر جرایم تأخیر
امکان دارد پیمانکار در پایان مدت موافقتنامه تأخیر داشته باشد. در این شرایط جرایمی به وی تعلق می‌گیرد. که بر اساس شرایط عمومی، خصوصی و موافقتنامه محاسبه می‌شود.
7- فسخ پیمان (خلع ید)
در صورت بروز موارد ویژه‌ای از سوی پیمانکار و رضایت نداشتن کارفرما از عملکرد او شرایط فسخ اعمال می‌شود.
تعهدات پیمانکار چیست؟
به غیر از شرایط و تعهدات اختصاصی که طبق توافق طرفین در قرارداد تعیین می‌گردد، برای پیمانکاران به صورت خاص قانونی وجود ندارد. بنابراین آنان مشمول قوانین عام مسئولیت مدنی نیز می‌شوند.
در قانون مسئولیت مدنی، پیمانکار بعد از آنکه کار را از کارفرمای اصلی تحویل گرفت، حق دارد به جهت انجام آن از کارکنان یا کارگرانی استفاده نماید این کارکنان کارفرمای اصلی را نمی‌شناسند بلکه برای پیمانکار کار می‌کنند. لذا، پیمانکار برای آنها کارفرما به حساب می‌آید.
بر اساس ماده ۱۲ قانون مسئولیت مدنی کارفرما در برابر اشتباهات و خطاهای کاری کارکنان یا کارگران زیردست خود مسئولیت دارد:
«کارفرمایانی که مشمول قانون کار هستند، مسئول جبران خساراتی هستند که از طرف کارکنان اداری و یا کارگران آنان در حین انجام کار یا به مناسبت آن وارد شده است مگر اینکه محرز شود تمام احتیاط هایی که اوضاع و احوال قضیه ایجاب می نموده، به عمل آورده یا اینکه اگر احتیاط های مزبور را به عمل می آوردند،
باز هم جلوگیری از زیان مقدور نمی بود.کارفرما می تواند به وارد کننده خسارت در صورتی که مطابق قانون مسئول شناخته شود مراجعه نماید.»
بر اساس ماده مذکور کارفرما در برابر هر خسارتی که بر اثر کار کارکنان یا کارگرانش وارد می‌گردد، مسئول میباشد و می‌بایست خسارت ضرر دیده را پرداخت کند.
البته بعد از پرداخت خواهد توانست به کارمند یا کارگری که صدمه را وارد نموده مراجعه کرده و آنچه را که پرداخته است از وی دریافت کند.
مشاوره با وکیل در خصوص تنظیم قرارداد:
دفتر وکالت حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده‌های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره‌های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.
پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰
پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰
مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰
آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱
کلام آخر
املاک مزروعی و مستغلات و حق تمبر مصوب1335، “مقاطعه كار” به فردی اتلاق می‌گردد كه ضمن عقد قرارداد، پيمان يا صورت مجلس و مناقصه، انجام هر نوع عمل و يا فروش كالایي را با شرايط درج شده در قرارداد، پيمان يا صورت مجلس مناقصه، در ازای دستمزد يا بها و مدت مشخص تعهد نماید.
طبق شرایط عمومی پیمان، معمولآً تعهدات کارفرما عبارتند از: پرداخت هزینه‌ها، انتخاب مهندسین مشاور، انتخاب پیمانکار، تحویل زمین، رسیدگی به صورت وضعیت موقت کار، تحویل موقت کار، تحویل قطعی کار، رسیدگی به صورت وضعیت قطعی کار