دستور موقت چیست و نحوه‌ی صدور آن به چه شکل است؟ حامد امیری

دستور موقت چیست با مثال!

دستور موقت چیست: اشخاص به طور معمول برای اقامه دعوا جهت مطالبه حق اصلی به دادگاه مراجعه می کنند این مراجعه به دادگاه با صدور حکم به پایان می رسد مگر آن که با قرار قاطعی از جمله قرار رد دعوا یا قرار رد دادخواست مواجه شود.

اما گاهی نیز افراد به دلیل گرفتن حق و حکم به دادگاه مراجعه نمی کنند و احتمال دارد برای اموری همچون در امنیت قرار دادن حق اصلی به دادگاه رجوع کنند. که از جمله آن می توان به تامین خواسته و دستور موقت اشاره کرد.

در این مقاله موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان تصمیم دارد تا ما را با مفهومی با نام دستور موقت و شیوه ای که صادر می شود آشنا کند.

دستور موقت به چه معنا است؟

دستور موقت چیست: همان معنای دادرسی فوری را می دهد، به دستوری گفته می شود که دادگاه بر مبنای توقیف کردن مال یا انجام دادن عمل و یا ممانعت از امری صادر می ‌کند.

لازم است گفته شود که دستور موقت هیچ گونه اثری بر اصل دعوا نخواهد گذاشت؛ پس نباید این گمان برود که چنانچه دادگاه به نفع کسی دستور موقت صادر کرد، آن شخص در دعوای اصلی نیز پیروز خواهد شد و یا برعکس در صورتی که دستور موقت صادر نکرد یعنی فرد در دعوای اصلی پیروز نیست. چون امکان دارد که قاضی امری را فوری نداند که برای آن دستور موقت صادر کند.

صدور قرار دستور موقت و اجرای آن غالبأ برای طرفی که این قرار علیه او صادر می شود سختی های زیادی را ایجاد می کند، به همین منظور است که دستور موقت باید در اموری که تعیین تکلیف در آن فوریت دارد صادر شود.

ویژگی های اساسی دستور موقت

وکیل دادگستری در اصفهان اظهار می دارد برای آن که دستور موقت را با دیگر نهاد های مشابه اشتباه نگیریم و همچنین تشخیص دادن مواردی که می توان دستور موقت برای آن درخواست کرد، بهتر است ویژگی های آن را که در ادامه توضیح داده می شود بشناسیم.

• دستور موقت یک اقدامی تبعی است: تبعی بودن دستور موقت به این معنا است که به تبع اصل دعوا درخواست می شود. درخواست صدور دستور موقت امکان دارد قبل از طرح دعوی اصلی و یا در ضمن اقامه دعوا و یا پس از آن صورت بگیرد. در نتیجه دستور موقت یک اقدام احتیاطی است که به ذی نفع این امکان را می دهد از نتایج زیان بار دادرسی دعوای اصلی در امان باشد.

• اصل دعوا باید مطرح شده یا قابل طرح باشد: به دلیل تبعی بودن قرار دستور موقت، برای صدور و درخواست آن باید اصل دعوا مطرح شود و یا قابلیت مطرح شدن داشته باشد.

• موضوع خواسته ی دستور موقت باید از خواسته ی دعوا متفاوت باشد: از عنوان این ویژگی واضح است که یکی بودن موضوع دستور موقت با خواسته دعوا امکان ندارد. چون اگر چنین باشد یعنی دارای موضوع واحد باشند، هنگام اجرای دستور موقت، خواهان به حق خود می رسد و دیگر موضوعی برای رسیدگی باقی نمی ماند.

اهمیت و کاربردها در مواقع اضطراری:

• دستور موقت یک اقدام موقتی است: از نام این اصطلاح نیز همین معنی برداشت می شود و نشان از موقتی بودن آن دارد. در نتیجه در دستور موقت نباید کاری را مقرر کرد که ماهیتی همیشگی داشته باشد، مثلاً دستور موقت نمی تواند بر مبنای الزام به تنظیم سند رسمی باشد و یا پرداخت دین به بستانکار یا رد مال به خواهان، اما می تواند بر مبنای اقداماتی از قبیل منع خواننده از انتقال ملک، اقدامات لازم جهت جلوگیری از تخریب بنا، بازداشت اموال بدهکار تا میزان طلب و… تا زمانی که تکلیف دعوای اصلی معین شود.

• صدور دستور موقت منوط به محرز کردن فوریت است: مطابق با ماده ۳۱۰ قانون جدید آیین دادرسی مدنی:« در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد،… دادگاه دستور موقت صادر می کند.» پس می فهمیم که درخواست دستور موقت زمانی پذیرفته می شود که دادگاه فوری بودن امر را احراز کند.

• صادر شدن دستور موقت منوط به گرفتن تأمین است: در بالاتر اشاره کردیم که اجرای دستور موقت غالبا خساراتی را برای خواننده ایجاد می کند، به همین منظور در ماده ۳۱۹ قانون ایین دادرسی مدنی آمده است که دادگاه وظیفه دارد برای جبران خسارات احتمالی که از دستور موقت به وجود می آید، از خواهان تامین مناسبی بگیرد.

• دستور موقت با صادر شدن رأی مرخله نخست، رفع نمی شود: به موجب مواد ۳۲۴ و ۳۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی، هنگام صادر شدن رأی نخست ولو آن که علیه خواهان باشد رفع نشده و تا صدور رای نهایی برجا می ماند. مگر آن که در دادگاه تجدید نظر با اعتراض طرف فسخ بشود.

تعیین کردن تأمین به هنگام صدور دستور

دستور موقت چیست: طبق اظهارات وکیل اصفهان اجرا کردن قرار دستور موقت احتمال دارد برای خواند.ه و یا هر کس که بر علیه او صادر می شود، خساراتی را به وجود آورد.

مثلا در حالتی که دستور موقت بر مبنای بازداشت یک مالی باشد، آن طرف دیگر امکان استفاده از آن وجه یا مال و یا نقل و انتقال آن را ندارد، و یا در صورتی که مبتنی بر انجام یا عدم انجام کاری باشد هم ممکن است خساراتی به شخص وارد کند.

اگر کسی که درخواست صدور دستور موقت داشته باشد، در دعوا محکوم شود. این خسارات وارد به طرف مقابل ناروا می شود و باید به نحوی جبران شود.

به همین دلیل است که دادگاه در مقابل این امتیازی که به شخص او را موظف کرده است. تا قبل از صدور دستور موقت تامین بدهد که چنانچه در دعوا محکوم شد. طرف مقابل از محل این تأمین بتواند خسارات خود را جبران کنند.

نکته ای که در مورد تامین دستور موقت وجود دارد این است. که حتی کسانی که از پرداخت هزینه دادرسی معاف هستند همچون معسر، بنیاد مستضعفان و.. باید تامین دستور موقت را بپردازند.
البته میزان این تأمین را قانون گذار مشخص نکرده است و تنها گفت است که باید متناسب باشد. در عمل دادگاه ها حدود ۱۵٪ الی ۲۰٪ ارزش واقعی مال را به عنوان تامین مشخص می کنند.

صدور قرار دستور موقت

دستور موقت چیست: زمانی که دادگاه خود را جهت رسیدگی صالح بداند. شرایط عمومی اقامه دعوا برایش محرز شود، تشخیص دهد. که مورد از موارد صدور دستور موقت است و درخواست کننده تامین مناسب را داده است. اقدام به صدور قرار دستور موقت می کند.
دستور موقت بر طبق ماده ۳۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی، امکان دارد. مبنی بر توقیف کردن یک مالی باشد، به این معنا که دادگاه دستور دهد. مال مشخصی و یا آن که به میزان معینی از اموال طرف مقابل بازداشت شود. دستور موقت همچنین ممکن است.

قرار دستور موقت چیست؟

بر مبنای انجام کاری باشد، مثلاً دادگاه صالح دستور بدهد شهرداری فک پلمپ کند. و در نهایت ممکن است دستور موقت مبتنی بر ممانعت از انجلم کاری باشد. مثل این که دادگاه دستور دهد که خواند.ه ملک مورد دعوا را انتقال ندهد.
نکته ای که در خصوص قرار دستور موقت وجود دارد این است که این قرار قابل فرجام و قابل تجدید نظر خواهی نیست. اما کسی که قرار دستور موقت بر علیه او صادر است این امکان را دارد. که در مرحله تجدید نظر خواهی نسبت به رأیی که در دعوا صادر می شود، در مورد قرار نیز تجدید نظر خواهی کند.
پس نتیجه این می شود که ولو آن که قرار دستور موقت ناحق باشد. فردی که علیه او صادر راهی ندارد جز آن که نتایج زیان بار این قرار را تا پایان مرحله نخست و شروع مرحله تجدید نظر خواهی متحمل شود.

دستور موقت چه آثاری دارد؟

دستور موقت چیست: به نقل از وکیل حقوقی در اصفهان زمانی که قرار دستور موقت صادر می شود. دادگاهی که به اصل دعوا رسیدگی می کند این امکان را دارد. که خواهان یا همان درخواست کننده را محکوم کند و یا قرار رد دعوا، عدم استماع دعوا و..‌ صادر کند.

و یا بر عکس قبول نشدن درخواست صدور قرار دستور موقت باعث نمی شود. که خواهان در دعوای اصلی شکست بخود و این احتمال وجود دارد که پیروز آن دعوا بشود.

قرار دستور موقت همچون دیگر آرا، به عنوان یک سند رسمی توان اثبات کردن دارد. باطل شدن قرار دستور موقت فقط از راه تجدید نظر و اعتراض شخص ثالث ممکن است.

همچنین این قرار باعث نمی شود که اختلافی حل و فصل شود. تا بررسی اعتبار امر قضاوت در مورد آن لازم باشد بلکه ممکن است درخواست جدیدی با همان مضمون مطرح شود.

ممانعت از اجرای دستور موقت:

اثر دیگری که دستور موقت دارد این است که با صدور این قرار اگر خواهان یا درخواست کننده قرار. در دعوای اصلی محکوم شود وظیفه دارد که خساراتی که به هنگام اجرای این قرار بوجود امده است را جبران کند.

اما چنانچه در دعوای اصلی پیروز شود تأمینی که آزاد می شود. اما نکته مهم این است که حتی اگر رأی بر علیه متقاضی قرار باشد. چنانچه خواند.ه در مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ رأی اقامه دعوی برای مطالبه خسارت نکند هم آن مبلغ تامین آزاد خواهد شد.

حامد امیری بهترین وکیل حقوقی در اصفهان با تکیه بر دانش و تجربیاتی که در زمینه حقوقی دارد. می تواند مشکل حقوقی شما را بررسی کرده. و در این زمینه به شما مشاوره دهد تا چنانچه مایل بودید به وی برای حل مسئله خود اعطای وکالت کنید.