برخورد قانون با مرد ناشزه چیست؟

مرد ناشزه: تمکین دارای دو نوع تمکین عام و خاص است. تمکین خاص به این مفهوم است که از نیازهای غریزی مرد‌ از سوی زن اطاعت شود. و مفهوم تمکین عام تبعیت د‌ر کلیه امور زند‌گی می‌باشد و زن مکلف به پیروی از شوهر است.

همه ما می‌د‌انیم که تمکین اغلب برای زن مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی آیا این موجب گردیده که بگوییم عد‌م تمکین مرد‌ وجود‌ ند‌ارد‌ ؟ به صورت کلی معنای تمکین مرد‌ و زن متفاوت بوده و در حال حاضر اغلب تمکین زن مطرح می‌باشد.

بر اساس قانون، تمکین برای زن رابطه زناشویی بوده که به آن تمکین خاص گفته می‌شود‌. د‌ر قوانین ما از تمکین مرد‌ با این مفهوم صحبت نشد‌ه است. بلکه برای مرد‌ان وظایفی از جمله پرد‌اخت نفقه پیش بینی شد‌ه است که عد‌م ایفای این وظایف را می توان به نحوی عد‌م تمکین شمرد.

د‌ر صورتی که موارد‌ متعددی د‌ر خصوص عد‌م ایفای وظایف زناشویی از جانب مرد‌ان وجود‌ د‌ارد‌. و عرف و جامعه زن را د‌ر این شرایط به سکوت و صبر تشویق می‌کند‌.

در هر صورت این مسئله مطرح است که اگر زنی وظایف خود را د‌ر زند‌گی انجام ند‌هد‌. مرد‌ حق دارد وی را طلاق د‌هد‌، بنابراین آیا زن هم از چنین حقی برخوردار است؟

حامد امیری وکیل خانواده اصفهان در این مطلب قصد دارد در خصوص برخورد قانون با مرد ناشزه چیست صحبت نکند. با ما همراه باشید.

مرد ناشزه کیست ؟

از جمله مواردی که بین زن و شوهر در وظایف و حقوق تفاوت وجود دارد و در محوریت خانواده قرار دارد. تفاوت آن دو در موضوع نشوز می‌باشد. نشوز به مفهوم سرکشی و طغیان و سرپیچی کردن هر کدام از زن و شوهر از وظایف خاص خود است.

در صورت تحقق نشوز، وظایف هر کدام از زن و مرد در قبال دیگری بر حسب آیات قرآن متفاوت خواهد بود. در صورتی که زن ناشزه باشد، حقی که شوهر در قبال وی دارد. با صورت نشوز مرد و نحوه برخورد زوجه با وی دارای تفاوت است.

«نشوز» از ماده «نشز» در واقع به معنی زمین مرتفع و بلند می‌باشد. و در اینجا به منظور بغض و سرکشی زوجه در برابر مرد است. بر این اساس زن خود را از مطیع بودن در برابر مرد، بالا می‌کشد و خویش را در دسترس وی قرار نمی‌دهد.

نشوز به معنی سرکشی و نافرمانی زن و شوهر از یکدیگر می‌باشد. زمانی نشوز مرد صورت می‌گیرد که شوهر حقوق واجب زوجه که حق برقراری رابطه زناشویی بوده را انجام نداده. و نفقه وی را نپردازد، در این شرایط مرد ناشزه شناخته خواهد شد.

شرایط نشوز مرد با در نظر گرفتن احکام

با در نظر گرفتن احکام می‌توان چنین استنباط داشت که:

چنانچه زن، مرد ناشزه را پند دهد و حقوق خویش را از او درخواست نماید و مرد امتناع کند. در این شرایط زن به منظور وصول مطالبات خویش حق دارد. به محاکم قضایی مراجعه نموده تا دادگاه مرد را ملزم به ادای حقوق زن کند. ولی زن حق دوری از مرد و جدایی از او را نخواهد داشت و حق ندارد که مرد را کتک بزند.

در خصوص مرد ناشزه، قهر در بستر و رابطه زناشویی معنا و فایده‌ای نداشته چرا که قهر تنبیه کننده. زمانی موثر خواهد بود که مرد خواهان توجه از جانب همسر خود باشد در صورتی که در نشوز، مرد فراری می‌باشد.

تنها راه‌ موثر در خصوص مرد ناشزه، مصالحه زن با مرد است. تا با حسن رفتار با یکدیگر به توافق برسند و زندگی مشترک آنها ساقط نشود.

گذشت به هنگام نشوز مرد سبب جذب زن و شوهر خواهد شد. و در این مصالحه می‌بایست زن و مرد نسبت به دیگری ظلم و ستم روا نکند. در صورتی که زن و مرد در صورت نشوز شوهر قادر به مصالحه با یکدیگر نباشند. دستور خاصی در این زمینه وجود ندارد. چرا که در صورت ادامه نشوز شوهر، در نتیجه با پرداخت حقوق زن حاضر به طلاق از وی خواهد شد. و هیچ کس قادر به الزام مرد به ادامه زندگی با زن نخواهد بود.

حکم دادگاه در صورت ادامه نشوز مرد

در صورتی که شوهر در صورت ادامه نشوز حاضر به مصالحه نگردد. و زوجه را طلاق ندهد و نفقه را هم نپردازد، راهی غیر از مراجعه به مراجع قضایی نخواهد بود. و قاضی دادگاه هم شوهر را به مصالحه و طلاق دعوت می‌نماید و چنانچه مرد همکاری نکند، دادگاه زن را طلاق قضایی خواهد داد.

راه‌کارهایی که قاضی دادگاه ارائه می‌دهد در فقه و با استناد به روایات یا سیره عاقلان در نظر گرفته می‌شود. در حقیقت تأسیس حکومت و مراجعه به قاضی دادگاه در نزاع و اختلافات به جهت حکم به دستور عقل می‌باشد.

زن با صرف نظر نمودن از حقوق خود از ایجاد تشنج و فروپاشی زندگی پیشگیری خواهد کرد. و شوهر حق ندارد زن را به صرف نظر نمودن از حق و حقوق خود مجبور کند.

مصادیق نشوز مرد

در پایان به مصادیق نشوز مرد اشاره خواهیم داشت:

• عدم پرداخت نفقه
• عدم رعایت هم قابلی: چنانچه مردی دارای دو زن باشد و عدالت را به صورت مساوی انجام ندهد.
•  سوء رفتار شوهر

ضمانت اجرای نشوز مرد

ضمانت اجرای مقرره به جهت هر کدام از امور مالی و غیر مالی در مواردی ضروری. و در موارد دیگر حق طلاق برای زن خواهد بود. در صورتی که در ماده 1129 قانون مدنی، نشوز مرد فقط از ایفای تکالیف مالی وی در نظر گرفته شده است. و ماده 1103 هم صرفا او را ملزم به رعایت حسن رفتار در برابر زن کرده است. بدون هیچ‌گونه ضمانت اجرایی که به آن اشاره گردد.

عجز از انفاق و استنکاف از انفاق

در پرداخت امور مالی مرد ناشزه، عجز از انفاق و استنکاف از انقاق، متفاوت خواهد بود. چرا که در صورت استنکاف و ضرورت وی به دستور قانون و عدم ایفای آن زن حق دارد تقاضای طلاق کند.

اما در صورتی که شوهر با وجود عجز از پرداخت قادر به ایفای امور مالی نباشد. تقاضای طلاق با مشکل مواجه می‌شود جز آنکه زوجه در عسرو حرج بوده و او به جهت رهایی از این سختی تقاضای طلاق کند.

ناشزه بودن زن

به گفته مشاور حقوقی در اصفهان نشوز در زن به این صورت می‌باشد. که زوجه از تبعیت شوهر (در ارتباط با تمکین خاص) خارج گردد. و علاوه بر این امور نفرت‌انگیزی که با کامیابی جنسی از زوجه دارای منافات است. را از خود دور نسازد.

حتی در صورتی که به نظافت خود اهمیت ندهد. و با میل شوهر از آرایش و زینت خود امتناع ورزد هم، نشوز تحقق خواهد یافت و علاوه بر این در صورتی. که بدون اذن شوهر از منزل خارج گردد و از این قبیل.

اما در مسائلی که بر زن اطاعتش از شوهر الزامی نبوده، چنانچه فرمان نبرد، نشوز تحقق پیدا نخواهد کرد. لذا، در صورتی که زوجه از ایفای امور منزل و نیازهایی که مرتبط با استمتاع مرد نیست. خودداری کند، مانند: جارو کردن، خیاطی، پخت غذا و حتی آوردن آب و آماده‌سازی بستر خواب، ناشزه نیست».

نشوز از جانب مرد بدین ترتیب است که:

«شوهر در حق زن ظلم و ستم روا دارد و حقوق واجب وی را ادا نکند. زمانی که نشوز شوهر نمایان گردید. بدین ترتیب که مرد حق رابطه زناشویی را مراعات نکند. و از پرداخت نفقه زن هم خودداری نماید؛ زوجه حق مطالبه این امور را خواهد داشت و شوهر را نصیحت می‌کند. و در صورتی بلااثر باشد، به دادکاه مراجعه نموده، تا قاضی مرد را ملزم به پرداخت حقوق زن کند. اما زن این حق را ندارد که از مرد دوری کند و هجر را برگزیند و یا شوهر را بزند…».

ضمانت اجرای نشوز زن

اما در خصوص ناشزه بودن زن که به گونه‌ای امتناع از تکالیف قانونی وی می‌باشد. او را ناشزه شناخته و ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه را در نظر گرفته است.

با این حال بر اساس دلایل و مدارک فقهی چنین به نظر می‌رسد. که زن چنانچه شوهر با وی سوء رفتار داشته باشد بتواند به دادگاه مراجعه نموده و تقاضای طلاق کند. از سویی دیگر از نظر قانون عدم رعایت حسن رفتار از جانب شوهر در صورتی که سبب عسر و حرج زوجه گردد. به طوری که ادامه زندگی را برای او سخت و دشوار سازد، عاملی به منظور حق طلاق زن محسوب گردد.

کلام آخر

در صورت تحقق نشوز، وظایف هر کدام از زن و مرد در قبال دیگری بر حسب آیات قرآن متفاوت خواهد بود. در صورتی که زن ناشزه باشد، حقی که شوهر در قبال وی دارد. با صورت نشوز مرد و نحوه برخورد زوجه با وی دارای تفاوت است. نشوز به معنی سرکشی و نافرمانی زن و شوهر از یکدیگر می‌باشد. زمانی نشوز مرد صورت می‌گیرد که شوهر حقوق واجب زوجه که حق برقراری رابطه زناشویی بوده را انجام نداده و نفقه وی را نپردازد. در این شرایط مرد ناشزه شناخته خواهد شد.

سوالات متداول