آیا وعده ازدواج ایجاد تعهد بر عقد می نماید یا خیر؟

به گفته حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری اصفهان ، نامزدی یا وعده ازدواج قراردادی است که بین دو نفر به منظور ازدواج در آینده بسته می شود . نامزدی را نمی توان صرفاً یک تعهد اخلاقی دانست زیرا بحث از تعهدات اخلاقی در کتب اخلاق است نه در قانون .

قانون سویس؛ نامزدی را یک قرارداد جایز شمرده که طرفین می توانند آن را فسخ کنند.

در قانون مدنی ایران ؛ نامزدی یا همان وعده ازدواج یک عقد جایز می باشد و گفته شده است وعده ازدواج ایجاد علقه زوجیت نمی کند ، حتی اگر تمام یا قسمتی از مهریه پرداخت شود .

پس هر کدام از طرفین می توانند از وصلت سرباز زنند و طرف دیگر نمی تواند او را مجبور به ازدواج نماید یا به خاطر انصراف نمودن از تعهد خسارتی بخواهد زیرا نکاح قرارداد مهمی است و آثار خطیری ببار می آورد ، قانون گذار ایران به مرد و زن این امکان را داده است که تا آخرین لحظه قبل از وقوع عقد ، از تصمیم خود باز گردند و وعده ازدواج را بر هم زنند انصراف از تصمیم نسنجیده و خلف وعده ی زناشویی ، هر چند که از نظر اخلاق مذموم باشد ، بهتر از آن است که زن و مرد خانواده ای متزلل و ناهماهنگ و بدبخت تشکیل دهند و یک عمر در رنج و سختی زندگی کنند .

بنابراین هیچ یک از نامزدها نمی تواند از طریق قضائی نامزد دیگر را مجبور به ازدواج نماید و صرف خودداری از ازدواج مجوز مطالبه ی خسارت نیست . با وجود این ، اگر یکی از نامزدها در بهم زدن نامزدی مقصر باشد ، نامزد دیگر می تواند با رعایت حدود مقرر در قانون مطالبه خسارت کند .

مسئولیت مدنی بر هم زدن وعده ازدواج

در سال 1363 ماده 1036 قانون مدنی حذف شد که مقرر داشته بود ؛ اگر یکی از نامزدها وصلت را بدون دلیل موجه حذف کند ، به گونه ای که طرف مقابل یا ابوین او به خاطر اطمینان به این وصلت مخارجی کرده باشند طرفی که وصلت را به هم زده باید خسارات وارده را پرداخت نماید .

با اینکه این ماده حذف شده است و دیگر قابل استناد نمی باشد ولی به نظر می رسد زیان های ناشی از بر هم زدن ناموجه نامزدی ، بر طبق قواعد عمومی مسئولیت مدنی قابل مطالبه است .
بر هم زدن نامزدی بدون علت موجه یک نوع سوءاستفاده از حق و تقصیر است که موجب ضمان و مسئولیت مدنی خواهد بود .

هرگاه در اثر بهم خوردن نامزدی بدون علت موجه به حیثیت و آبروی نامزد دیگر یا به عواطف و احساسات او لطمه قابل توجهی وارد شود ، آیا زیان دیده می تواند از این حیث مطالبه خسارت کند؟

قانون مدنی در این باره ساکت است لیکن با توجه به ملاک اصل 171 قانون اساسی و قانون مسئولیت مدنی که جبران خسارت معنوی را به صراحت شناخته است می توان به نامزد زیان دیده حق داد که علاوه بر مطالبه خسارات مادی جبران زیان های معنوی را نیز بخواهد .

البته زیان معنوی ، مانند زیان مادی ، هنگامی مجوز مطالبه خسارت است که نامزدی بدون عذر موجه و دراثر تقصیر یکی از نامزدان بهم خورده باشد .
در زمینه جبران خسارت ناشی از بهم خوردن نامزدی ممکن است سوالات زیادی مطرح شود که چند مورد آن را بررسی می نماییم .

-آیا می توان برای جبران خسارت ناشی از بهم زدن وعده نامزدی وجه التزام معین کرد؟

اگر هدف از تعیین وجه التزام این باشد که به محض بر هم خوردن نامزدی ، از جهت صرف امتناع از وصلت ، متهد له بتواند آن را مطالبه کند ، بی شک این وجه التزام معتبر نخواهد بود ، زیرا مخالف اصل آزادی نامزدها در ازدواج و ماده 1035 قانون مدنی است که یک قاعده امری است به شمار می آید .

ولی اگر مقصود این باشد که در صورت بهم خوردن وعده ازدواج ، بدون علت موجه و با اثبات این امر از جانب زیان دیده ، وجه التزام قابل مطالبه باشد ، به نظر می رسد که این وجه التزام معتبر است زیرا به موجب قراردادی تعیین شده است که مخالف هیچ قاعده امری نیست و همچنین اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادها صحت اعتبار آن را اقتضا می کند .

پس دادرس باید با بررسی قرارداد و اوضاع و احوال قضیه ، اراده ی مشترک طرفین را در این باره کشف کند و در صورتی که قرارداد وجه التزام طبق اراده ی طرفین مخالف قواعد امری نباشد حکم به اجرای آن نماید .

هر گاه دادرس نتواند اراده ی مشترک طرفین را در این باره کشف کند باید برابر ماده 223 قانون مدنی ، عمل را حمل بر صحت کند و در صورتی حکم به پرداخت وجه التزام دهد که زیان دیده وقوع تقصیر از ناحیه نامزد خود ، یعنی به هم زدن نامزدی بدون علت موجه را اثبات کند .

فایده ی این گونه قرارداد آن است که زیان دیده را از اثبات ضرر معاف می کند و همین که بهم خوردن نامزدی بدون علت موجه اثبات شد ، دادگاه باید حکم به پرداخت وجه التزام به نفع زیان دیده صادر نماید .

در صورت نیاز به هر گونه مشاوره حقوقی به صورت تلفنی و حضوری با حامد امیری وکیل دادگستری اصفهان می توانید از سامانه رزرو نوبت آنلاین وب سایت استفاده نمایید و یا سوالات حقوقی خود را در چت آنلاین با کارشناسان ما در میان بگذارید.

-اگر نامزدی که بدون علت موجه نامزدی را بهم زده است قبل از جبران خسارت ناشی از تقصیر خود بمیرد آیا می توان به طرفیت وراث او برای دریافت خسارت اقامه دعوی کرد؟

چون با ایراد خسارت به طریق مذکور یک دین مالی برای نامزد مقصر ایجاد شده است ، وراث متوفی قائم مقام او در پرداخت دیون هستند ، لذا زیان دیده می تواند علیه ورثه اقامه دعوای خسارت نماید .

البته اگر ورثه ترکه را رد کرده باشند یا ثابت کنند که متوفی مالی از خود به جای نگذاشته ، تا بتواند از آن جبران خسارت کرد ، یا ترکه تلف شده است ، مسئولیتی در این مورد نخواهند داشت .

-اگر یک از نامزدها از نامزد دیگر گواهی صحت از امراض مسریه مهم را مطالبه کند و او از ارائه گواهی خودداری نماید و مطالبه کننده بدین علت نامزدی را بهم زند آیا نامزد دیگر می تواند جبران خسارت بخواهد ؟

جواب این سوال بی شک منفی است زیرا بهم زدن وعده نامزدی در اینجا با علت موجه بوده و مجوزی برای مطالبه خسارت نیست .

موسسه حقوقی حامد امیری

موسسه حقوقی حامد امیری ، با مدیریت وکیل پایه یک دادگستری ، خدمات مشاوره حضوری ، غیرحضوری و چت آنلاین را جهت تسریع حل مشکلات مراجعین عزیز فراهم کرده است .

موسسه حقوقی حامد امیری در ابتدا مشکلات مراجعین را در تمامی ابعاد بررسی نموده سپس با تکیه بر دانش و تجربه حقوقی وکیلی با تجربه و خبره در امر وکالت اقدام به حل مشلات مراجعین و موکلین در مسیر موازین قانونی می نماید . جهت اخذ نوبت مشاوره حقوقی به سامانه رزرو نوبت آنلاین سایت مراجعه نمایید .