مناقصه و مزایده چیست؟

مدت زمان تخمینی مطالعه: 11 دقیقه

قانون مزایده و مناقصه یکی از مهم‌ترین قوانین دنیای تجارت است. صفحه‌های اکثر روزنامه‌ها را که ورق بزنیم، یقیناً ستون‌های کوچکی را ملاحظه نموده‌ایم که روی آن‌ها نوشته شده است «آگهی مزایده» یا «آگهی مناقصه».

اخیراً در گوشه و کنار سایت‌های خبری نیز تبلیغاتی با این عنوان، کم نیستند. در این میان، اطلاعات همه افراد از مزایده و مناقصه به این منتهی می‌شود که مزایده کاری است مشابه با حراجی و مناقصه نیز به معنی پرداخت پایین‌ترین هزینه در مقابل انجام امور و صرفاً همین!

اکثر افراد به آسانی از کنار آن می‌گذرند و هیچ‌گاه در مورد این دو اصطلاح اقتصادی سوالی ندارند. در صورتی‌که مزایده و مناقصه برای بسیاری از مردم، شرکت‌ها و اداره‌‌جات یک پدیده مهم می‌باشد و آگاهی از مفهوم هر یک از این دو اصطلاح، مهم و کاربردی می‌‌باشد.

در این مقاله وکیل باتجربه شرکت ها در اصفهان قصد دارد به‌طور بگوییم مزایده و مناقصه چیست. همچنین شما را با انواع مناقصه و مزایده آشنا خواهید شد. پس با ما همراه باشید و مطالعه این مقاله را از دست ندهید.

فرق مناقصه و مزایده:

مناقصه چیست؟

آنطور که بهترین وکیل اصفهان در خصوص سوال مناقصه چیست می گوید: مناقصه یعنی واگذار کردن پروژه، خرید متاع و یا خدمات مورد نیاز به شرکت یا فرد مناقصه‌گری می‌باشد که کمترین مقدار قیمت را پیشنهاد نموده باشد.

در حقیقت مناقصه، رقابتی میان شرکت‌های تامین کننده خدمات به‌منظور پیشنهاد و اعلام ارزان‌ترین قیمت‌ها به نهادهای متقاضی می‌باشد. مناقصه انواع مختلفی دارد که می‌توان از نظر قیمت آن‌ها را به سه گروه تقسیم نمود:

مناقصه محدود یا کوچک:

در این قسم از مناقصه مکاتبه روزنامه‌ای صورت نخواهد گرفت و مکاتبات مربوطه حداقل با شش شرکت یا پیمانکار انجام می‌گردد.

 مناقصه متوسط:

حداقل متقاضیان شرکت کننده در این مناقصه سه نفر است. مشخص نمودن سقف مناقصه توسط استعلام قیمت از طریق مامور خرید صورت می‌پذیرد.

 مناقصه عمومی:

در این شیوه دولت یا نهادهای عمومی تقاضای خدمات یا خرید کالای خود را به شکل عمومی و از طریق اعلام میان همه شرکت‌ها و یا افراد داوطلب به مسابقه می‌گذارند. شرایط تقاضای این مناقصه با مناقصه متوسط تفاوتی ندارد و فقط ردیف اعتبار آن‌ها متفاوت است.

مزایده چیست؟

مطابق با بیانات وکیل اصفهان درخصوص قانون مزایده و مناقصه در حقیقت مزایده شیوه‌ای رقابتی جهت فروشندگان کالا یا خدمات می‌باشد که امکان فروش خدمات و محصولات خویش را با بیشترین قیمت ممکن خواهند داشت.

بدین ترتیب اگر سازمان یا شرکتی تصمیم به عرضه خدمات و یا کالایی را داشته باشد، می‌تواند توسط اعلامیه‌های انتشار یافته، درخواست مزایده داده و با شرکت یا سازمانی که بیشترین میزان قیمت را اعلام کرده قرارداد منعقد کنند. مزایده نیز مثل مناقصه انواع گوناگونی دارد:

 مزایده حضوری یا حراج:

در این قسم از مزایده افراد به‌منظور خرید کالای عرضه شده اجتماع کرده و با بیشترین پیشنهاد ارائه داده شده معامله صورت می‌پذیرد.

 مزایده کتبی:

این مزایده به شکل کتبی صورت می‌گیرد و با مراسم ویژه‌ای مانند درج آگهی، کمیسیون و اعلام نتایج همراه خواهد بود.

تفاوت مناقصه و مزایده

در نهایت به زبان ساده تفاوت مناقصه و مزایده به جا به جایی جای خریدار و فروشنده در هر معامله ارتباط دارد. بدین طریق که در مناقصه خریدار با پایین‌ترین قیمت پیشنهادی وارد معامله خواهد شد؛ اما در مزایده فروشنده با بیشترین قیمت پیشنهادی قرارداد منعقد می‌نماید.

قوانین مناقصه کدامند؟

•  اساس آزادی در رقابت
• اساس شایستگی داوطلبان شرکت در مسابقه
•  اساس مشخص بودن نصاب معامله
• اساس حضور یک فرد اداری.

پیمان‌های مبتنی بر توافق

روش توافق مستقیم:

این روش مشابه قراردادهای خصوصی می‌باشد و دو طدف قرارداد، آزادی عمل بالاتری دارند، با این وجود این مورد محدود و منحصر در معامله‌های ساده و کم اهمیت است؛

 روش جلب نظر کارشناس:

براساس قانون محاسبات، خرید یا اجاره اموال غیرمنقول و یا تشخیص بالاترین مقام اجرایی و جلب نظر کارشناس رسمی یا معتمد صورت می‌پذیرد.

در دستگاه حقوقی ایران، هر دو روش توافقی و مسابقه‌ای قابل قبول می‌باشد؛ لیکن اصل بر اجباری بودن استفاده روش مسابقه‌ای می‌باشد. به عبارتی قانون‌گذار می‌خواهد معاملات دولتی توسط مزایده یا مناقصه صورت گیرد.

ادارۀ امور مناقصه زیر نظر چه کسانی است؟

وکیل اصفهان در رابطه با قانون مزایده و مناقصه بیان می کند: مرجع اداری صالح جهت ادارۀ امور مناقصه در هر وزارتخانه یا مؤسسه عمومی یا شرکت دولتی و شهرداری‌ها، یک واحد اداری می‌باشد که با نام ادارۀ مناقصات معروف است و وظیفه تشکیل کمسیون مناقصه برعهده او می‌باشد. وظیفۀ این کمسیون، ارزیابی پیشنهادات رسیده از داوطلبان شرکت در مناقصه، مشخص کردن برنده و نیز اعلام برنده مناقصه است.

محاسن مزایده و مناقصه در چیست؟

خوبی شیوه‌های مناقصه و مزایده، این است که توسط این رقابت می‌توان به بهترین گزینه‌ها دست یافت؛ همین‌طور رعایت اساس برابری اشخاص در این‌ نوع قراردادها ملاحظه می‌گردد.

با این حال معایبی مانند وادار کردن شرکت کنندگان به سمت کمیت و عدم توجه به کیفیت که اصولاً در مناقصه‌ها دیده می‌شود، در این شیوه‌ها وجود دارد.

اعضای کمیسیون مناقصه را چه کسانی تشکیل می دهند؟

اعضای کمیسیون مناقصه به شرح ذیل می‌باشد:

رئیس دستگاه مناقصه گزار یا نماینده او
 ذی‌حساب یا بالاترین مقام مالی نظام مناقصه گزار بنابر موضوع
 مسئول فنی نظام مناقصه گزار یا واحدی که مناقصه با تقاضای او برگزار می‌گردد.

شرایط تقدیم و تحویل پیشنهادات به چه صورت می‌باشد؟

بهترین وکیل اصفهان شرایط تسلیم و تحویل پیشنهادها را بدین صورت بیان می کند:

هیچ کدام از داوطلبان شرکت در مناقصه، غیر از مواردی كه در اسناد مناقصه مطرح شده باشد، نمی‌توانند بیش از یك پیشنهاد تسلیم نمایند.
 داوطلبان شرکت در مناقصه، اسناد مناقصه و پیشنهادهای خود را می‌بایست در پاكت‌های سوا و لاك و مهر شده حاوی تضمین (پاكت الف)، پیشنهاد فنی بازرگانی (پاكت ب) همچنین پیشنهاد قیمت (پاكت ج) قرار دهند و تمام پاكت‌ها را در پوشش مناسب و لاك و مهر شده بگذارند.
مناقصه‌گزار مکلف می‌باشد در موعد تعیین شده تمام پیشنهادات عرضه شده داوطلبان را بعد از دریافت، ثبت کند و تا جلسه بازگشایی از پاكت‌ها محافظت کند.

 هر نوع تسلیم، تحویل، اصلاح، جایگزینی و یا پس گرفتن پیشنهاد می‌بایست به‌طور قابل گواهی و در مدت و محل تعیین شده در اسناد مناقصه صورت پذیرد.

مناقصه تحت چه شرایطی لغو می‌گردد؟

 مناقصه تحت شرایط ذیل لغو خواهد شد:

 احتیاج به کالا یا خدمات مورد مناقصه برطرف گردیده باشد.
 تغییرات بسیاری در اسناد مناقصه ضروری باشد و باعث تغییر در نوع مناقصه شود.
 اتفاق‌های غیر معمول مثل جنگ، زلزله، سیل و نظیر آن‌ها.
 رأی هیأت رسیدگی به شکایات
 تشخیص کمیسیون مناقصه مبنی بر تبانی میان مناقصه گران

مراحل ترک تشریفات مناقصه چیست؟

وکیل اصفهان این سوال را چنین پاسخ می دهد: مراحل ترک تشریفات مناقصه عبارت است از:

تهیه گزارش توجیهی مبنی بر ترک تشریفات مناقصه از طریق واحد درخواست کننده و ذکر علل ترک تشریفات و صرفه و صلاح بودن موضوع در آن
 تأیید گزارش توجیهی از طریق بالاترین مقام اجرائی دستگاه
 برگزاری جلسه کمیسیون ترک تشریفات و تنظیم نمودن صورت‌جلسه
 عقد قرارداد

ترک تشریفات مناقصه در مواقعی که برگزاری مناقصه طبق گزارش توجیهی نظام مناقصه‌گزار به صلاحدید یک هیأت سه نفره متشکل از مقامات مربوطه، امکان‌پذیر نباشد، امکان دارد معامله را به شکل دیگری انجام داد و در این حالت هیأت ترک تشریفات مناقصه، با ملاحظه صرفه و نیز صلاح دستگاه، ترتیب انجام این نوع معاملات را باملاحظه دیگر قوانین مربوط در هر مورد، به‌منظور یک قسم کالا یا خدمات مشخص و اعلام می‌نماید.

دعاوی بین مناقصه‌گر و مناقصه‌گزار

جهت بررسی دعاوی میان مناقصه‌گر و مناقصه‌گزار، هیأت رسیدگی تشکیل می‌شود. حکم هیأت رسیدگی به شکایات به تصویب مجلس شورای اسلامی می‌رسد.

از جمله وظایف هیأت رسیدگی به شکایات به شرح زیر می‌باشد:

رسیدگی به اعتراضات منوط به عدم اجرای هر کدام از مواد این قانون
 صدور رأی تجدید یا لغو مناقصه

 در موارد زیر رسیدگی به شکایات از جانب هیأت رسیدگی انجام نمی‌شود:

ملاک‌ها و شیوه‌های بررسی پیشنهادات
 اولویت پیشنهاد دهندگان داخلی
 اعتراضاتی که یک ماه بعد از اعتبار پیشنهادها ارسال گردیده باشد
 شکایت برندگان مناقصات بعد از بسته شدن قرارداد

موارد عدم الزام به برگزاری مناقصه چیست؟

در برخی از موارد الزام به برگزاری مناقصه نیست و دستگاههای اجرایی میتوانند بدون انجام تشریفات مناقصه، معامله مورد نظر را انجام دهند. وکیل اصفهان آن موارد را به شرح زیر بیان می کند:

خرید اموال منقول، خدمات و حقوقی كه به صلاحدید و مسئولیت وزیر یا بالاترین مقام نظام اجرایی در مركز و یا استان و یا مقامات مجاز از جانب آن‌ها منحصربه‌فرد (انحصاری) می‌باشد و دارای اقسام مشابه نباشد.

اجاره به شرط تصرف یا اجاره گرفتن اموال غیرمنقول كه به صلاحدید و مسئولیت وزیر و یا بالاترین مقام نظام اجرایی در مركز و یا استان و یا مقامات مجاز از جانب آن‌ها با جلب نظر از هیات كارشناسان رسمی دادگستری دست‌کم سه نفر و یا هیات كارشناسان آزموده مربوطه در صورت نبودن كارشناسان رسمی صورت می‌پذیرد.

 خرید اموال منقول و غیرمنقول، متاع و خدمات با قیمت مشخص شده یا پایین‌تر یا حقوقی كه ارزش‌های آن‌ها از جانب مراجع قانونی ذی‌صلاح مشخص گردیده باشد.

قوانین مزایده و مناقصه در ایران

در کل دانستن قانون مزایده و مناقصه به شما کمک میکند تا هرکدام از آنها را بیشتر بشناسید. مناقصه یعنی واگذار کردن پروژه، خرید متاع و یا خدمات مورد نیاز به شرکت یا فرد مناقصه‌گری می‌باشد که کمترین مقدار قیمت را پیشنهاد نموده باشد.

خوبی شیوه‌های مناقصه و مزایده، به این می‌باشد که به‌واسطه این رقابت امکان دست یافتن به بهترین گزینه‌ها وجود خواهد داشت ؛ همین‌طور رعایت اساس برابری اشخاص در این‌ نوع قراردادها ملاحظه می‌گردد.

با این حال معایبی مانند وادار کردن شرکت کنندگان به سمت کمیت و عدم توجه به کیفیت که اصولاً در مناقصه‌ها دیده می‌شود، در این شیوه‌ها وجود دارد.

مشاوره با وکیل در خصوص قوانین جدید مناقصه و مزایده:

دفتر وکالت حامد امیری وکیل دادگستری در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.

پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰

پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰

مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰

آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱