امروزه شورای حل اختلاف از جمله اصلی‌ترین مراجع قضایی به حساب می‌آید که صلاحیت رسیدگی به پاره‌ای از دعاوی را بر اساس قانون شورای حل اختلاف پیدا کرده است و همینطور مضاف بر صلاحیت رسیدگی و صدور حکم، بایستی در یک‌سری موارد به منظور دستیابی به سازش میان دو طرف اقداماتی صورت داده و با وجود عدم سازش پرونده را به دادگاه ارسال کند.
از این رو جلسه شورای حل اختلاف امکان دارد منتهی به صدور حکم و یا برطرف شدن اختلافات گردد. و بر همین اساس حضور یافتن در جلسات شورای حل اختلاف موضوعی مهم و ضروری بوده و دو طرف دعوا می‌بایست. در همان مهلت رسیدگی مشخص شده از طریق شورا در جلسه حاضر گردند؛ جز آنکه ادله محکمه پسندی به منظور عدم حضور داشته باشند. و در غیر این حالت عواقبی جهت حضور نیافتن در مهلت رسیدگی شورا به دنبال خواهد شد.
موارد صلاحیت رسیدگی شورای حل اختلاف
حامد امیری در رابطه با موارد صلاحیت رسیدگی شورای حل اختلاف به موجب قانون بیان میکند که شورای حل اختلاف به جهت حل و فصل اختلاف و صلح و سازش میان افراد حقیقی و حقوقی و پیشگیری از ازدحام پرونده‌ها در قوه قضاییه تشکیل گردیده است که موارد صلاحیت آن هم در قانون به طور معینی بیان شده است. صلاحیت شورای حل اختلاف را می‌توان به دو دسته تقسیم و تحت بررسی قرار داد.
اول آنکه شورای حل اختلاف به موجب قانون صلاحیت رسیدگی و صدور حکم در دعاوی ذیل را داشته. و موارد صدور رای در شورای حل اختلاف به شرح زیر می‌باشد:
- دعاوی مالی در رابطه با اموال منقول تا میزان ۲۰۰ میلیون ریال به غیر از مواردی. که در زمان لازم الاجرا شدن قانون مزبور در دادگستری مطرح هستند.
- کلیه دعاوی مرتبط با تخلیه عین مستاجره به غیر از دعاوی مرتبط با سرقفلی و حق کسب و کار
- دعاوی تعدیل اجاره بها در صورتی که در رابطه استیجاری اختلافی ایجاد نشده باشد.
- صدور تاییدیه حصر وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن
- ادعای اعسار از پرداخت محکومُ به، به شرطی که شورا در مقابل اصل دعوی رسیدگی نموده باشد.
- دعاوی خانواده در رابطه با جهیزیه، مهریه، نفقه تا میزان معین در بند الف ( بیست میلیون تومان ). در شرایطی که مشمول ماده 29 قانون حمایت خانواده نباشند.
- تامین دلیل
- جرایم تعزیری که تنها منحر به مجازات نقدی درجه ۸ باشند.
به موجب قانون شورای حل اختلاف در موارد زیر شوراها به حکم قاضی دادگاه. و یا با موافق طرفین به منظور برقراری صلح و سازش اقدام می‌کنند:
- امور مدنی و حقوقی
- جرایم قابل گذشت
- جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت
عدم حضور در جلسه نخست شورای حل اختلاف
هنگامی که شورای حل اختلاف صلاحیت ایجاد صلح و سازش بین دو طرف را دارد. حق ندارد رای یا دادنامه صادر نماید؛ اما تنها در صورتی که سازش موثر واقع گردد. گزارش اصلاحی صادر خواهد کرد که این گزارش اصلاحی قطعی است و قابلیت اعتراض ندارد.
لذا در جواب این سوال که عدم حضور در جلسه نخست شورای حل اختلاف چه حکمی خواهد داشت، بایستی قایل به تفکیک گردید. اصولا موقعی که شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی و صدور حکم را داشته باشد. و بعد از رسیدگی به دعوا نسبت به صدور رای اقدام میکند، عدم حضور در مهلت رسیدگی مانع از رسیدگی شورا نمی‌شود. و امکان دارد شورای حل اختلاف اقدام به صدور حکم غیابی کند.
ولی در صورتی که شورا بر اساس برقراری صلح و سازش رسیدگی می‌نماید. عواقب حضور نیافتن در مهلت رسیدگی شورای حل اختلاف تنها این می‌باشد که پرونده به دادگاه فرستاده شده. و مهلت صلح و سازش در شورا از دو طرف سلب می‌گردد. زیرا که بر اساس قانون، در شرایطی که شورا به تقاضای یکی از دو طرف به منظور برقراری سازش سعی میکند. و شخص مقابل تا انتهای جلسه نخست شورای حل اختلاف عدم تمایل خود را به منظور رسیدگی شورا اعلام دارد. شورای حل اختلاف تقاضا را بایگانی نموده و دو طرف را به مرجع دادگستری ارجاع می‌دهد.
عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف چه پیامدهایی دارد؟
به طور معمول شورای حل اختلاف در موارد صلاحیت خود که در مطالب فوق به آن اشاره داشتیم. همچون یک دادگاه عمل میکند؛ به این ترتیب که از دو طرف درخواست حضور کرده و به پرونده و موضوع دعوا رسیدگی خواهد کرد. در نتیجه نیز هم اقدام به صدور حکم کرده و بر اساس آن حکم حقوق دوطرف دعوا را در نظر می‌گیرد؛ بر همین اساس است. که عدم حضور در جلسات شورای حل اختلاف (خواه در جلسه نخست و خواه دیکر جلسات رسیدگی)، پیامدهای حقوقی مهمی به دنبال خواهد داشت.
زیرا عدم حضور در مهلت رسیدگی. مشخص شده. از طریق شورای حل اختلاف از رسیدگی شورا جلوگیری. نخواهد کرد. و چنانچه شخص مقابل مدارک و اسناد لازم به شورا تسلیم نموده باشد و شورا قادر باشد. ذی‌حق بودن او را احراز کند، می‌تواند به موجب قانون رای صادر کند. و رای صادره در صورت عدم حضور شخص مقابل در شورا و عدم تعیین. وکیل و همچنین عدم ارسال لایحه، به طور حکم غیابی صادر گردیده است.
اصولا موقعی که رای به طور غیابی صادر می‌گردد. امکان دارد آثار و پیامدهای مطلوب شخص غایب را درپی نداشته باشد؛ زیرا او در جلسه یا مهلت رسیدگی حضور نیافته و از خود دفاع نکرده است. بر همین اساس است که امکان واخواهی از حکن غیابی شورای حل اختلاف در نظر. گرفته شده است. و فردی که خود یا وکیل وی در هیچ کدام از جلسات شورای حل اختلاف حضور پیدا نکرده و لایحه نیز ارسال نکرده است حق دارد در ظرف مدت 20 روز اقدام به اعتراض واخواهی نماید.
از این رو همانگونه که ملاحظه می‌گردد آثار و عواقب حضور نیافتن در جلسات رسیدگی شورای حل اختلاف، صدور حکم غیابی بوده که امکان دارد اصلا به نفع فرد غایب نباشد و بنابراین به علت حضور نداشتن در جلسه شورای حل اختلاف، جلسه و مهلت رسیدگی تمدید نخواهد شد؛ بلکه شورا حق دارد در صورت نیاز اقدام به صدور رای کند که با وجود این امکان تجدید نظرخواهی از حکم شورای حل اختلاف نیز وجود خواهد داشت.
در مواردی که یکی از دو طرف در مهلت رسیدگی. مشخص شده. از طریق شورای حل اختلاف حضور نیابد. شورا رای صادر نخواهد کرد؛ بلکه حق دارد پرونده را به دادگاه ارسال کند. بنابراین طبیعی است که آثار و عواقب حضور نیافتن در مهلت رسیدگی شورا به منظور صلح و سازش این می‌باشد که امکان سازش دو طرف در شورا منتفی می‌گردد.
همچنین ناگفته نماند که حاضر نشدن در مهلت رسیدگی در این خصوص تبعات و عواقبی مثل صدور حکم جلب نداشته و تنها پرونده به مرجع صالح ارسال خواهد شد تا در آنجا به وش حقوقی رسیدگی و رای صادر گردد.
دلایل محکمه پسند عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف
با در نظر گرفتن قانون. دلیل موجه عدم حضور در جلسات شورای. حل اختلاف که مشابه دلیل محکمه پسند حضور نداشتن وکیل در جلسات رسیدگی است. را می‌بایست شامل موارد زیر شناخت:
- • مرگ یکی از خویشان نسبی یا سببی تا درجه اول از طبقه دوم اعم از فرزند و همسر. ابتلا به بیماری که قادر به. حرکت خوانده نباشد. و یا حرکت کردن برای وی. ضرر داشته باشد.
- • هر نوع اتفاقی که از اراده و اختیار فرر خارج باشد و از حضور وی در جلسه یا مهلت رسیدگی شورای حل اختلاف جلوگیری کند.
- • حوادث قهری. که از حضور خوانده در. جلسات شورای حل اختلاف ممانعت کرده. و به حوادثی می‌گویند که فرد در وقوع آن و ممانعت از وقوع آن هیچ اختیاری نداشته همچون سیل و زلزله.
سخن پایانی
به موجب قانون، شورای حل اختلاف به جهت حل و فصل اختلاف. و صلح و سازش میان افراد حقیقی و حقوقی و پیشگیری از ازدحام پرونده‌ها در قوه قضاییه تشکیل گردیده است. که موارد صلاحیت آن هم. در قانون به. طور معینی .بیان شده است.
عدم حضور در جلسات شورای حل اختلاف (خواه در جلسه نخست و خواه دیکر جلسات رسیدگی)، پیامدهای حقوقی مهمی به دنبال خواهد داشت. چنانچه شخص مقابل مدارک و اسناد لازم به شورا تسلیم نموده باشد و شورا قادر باشد ذی‌حق بودن او را احراز کند، می‌تواند به موجب قانون رای صادر کند و رای صادره در صورت عدم حضور شخص مقابل در شورا و عدم تعیین وکیل و همچنین عدم ارسال لایحه، به طور حکم غیابی صادر گردیده است.