شهادت اقوام درجه یک در دادگاه کیفری مورد قبول است؟

شهادت چه کسانی قبول نیست؟ ایا شهادت یک نفر در دادگاه قبول است؟

شهادت به معنی گواهی دادن بوده و از جمله دلایل دعوا محسوب می‌شود که طرفین حق دادند با بهره‌گیری از آن ادعای خود را اثبات کنند. از جمله چالش برانگیزترین موضوعاتی که در این خصوص وجود دارد، شهادت اقوام درجه یک در پرونده حقوقی می‌باشد.

سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا شهادت اقوام درجه یک مورد قبول دادگاه است؟ آیا مراجع قضایی شهادت مادر برای فرزند خود را می‌پذیرند؟ چنانچه در پی پاسخ این سوالات هستید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید. حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری در استان اصفهان در ادامه به بررسی اینکه شهادت اقوام درجه یک مورد قبول دادگاه است یا خیر خواهد پرداخت. با ما همراه باشید.

شهادت اقوام درجه یک از نظر حقوقی

به موجب ماده 1032 قانون مدنی، قرابت نسبی و طبقات به سه دسته تقسیم‌بندی می‌گردد که از قرار زیر است:

• 1. طبقه نخست شامل والدین از جمله پدر و مادر، فرزندان از جمله فرزند پسر و دختر و اولاد اولاد
• 2. طبقه دوم دربرگیرنده اجداد، برادر و خواهر، اولاد برادر و خواهر
• 3. طبقه سوم دربرگیرنده عموها و عمه‌، خاله و دایی و اولاد آنها

آیا امکان استفاده از شهادت شهود فامیل در دادگاه وجود دارد؟

قوانینی که در سابق در خصوص با شهادت اقوام درجه یک در دادگاه وضع گردیده بود، بیانگر آن بود که شهادت اقوام و بستگان درجه یک شخص از جمله پدر و مادر، اولاد و اولادِ اولاد قابل قبول نبود. لیکن در حال حاضر قانون جدیدی در خصوص شهادت اقوام درجه یک وضع گردیده است و در آن متنی راجع به عدم وجود روابط خانوادگی با عنوان یکی از شرایط شهادت و یا قابل قبول نبودن شهادت اقوام بیان نشده است.

به موجب ماده 177 قانون مجازات اسلامی، شهادت شاهد در شرایطی که در موقع شهادت از شرایط ذیل برخوردار باشد، از طرف دادگاه قابل است:

۱. بلوغ:

سن بلوغ در پسر ۱۵ سال تمام قمری و در دختر ۹ سال تمام قمری می‌باشد.

۲. عقل:

عقل از دیگر شرایط شاهد می‌باشد. لذا شهادت و گواهی مجنون فاقد اعتبار بوده ولی گواهی مجنون ادواری اگر در حال افاقه باشد و این موضوع محرز گردد، معتبر خواهد بود. مجنون ادواری به فردی می‌گویند که بعضا دچار جنون می‌گردد و چنانچه معلوم شود که موقع شهادت دچار جنون نیست، شهادت وی قابل قبول است.

تمامی شرایط فوق از طریق قاضی پرونده محرز می‌شود. همانطور که بیان شد، در قانون جدید هیچگونه اشاره‌ای به عدم اعتبار شهادت اقوام درجه یک نشده است. لذا این امر منع قانونی ندارد.

۳. ایمان:

شاهد باید مسلمان باشد اعم از شیعه و اهل سنت.

۴. طهارت مولد:

تولد شاهد در اثر رابطه نامشروع (زنا) نباشد.

۵. عدالت:

در این قانون منظور از عدالت این است که شخص دارای سابقه فسق نباشد و یا مشهور به فساد نباشد.

۶.عدم وجود انتفاع شخصی برای شاهد یا رفع ضرر از او:

بر اساس قانون، شاهد نبایستی نفع فردی در دعوا داشته باشد. چرا که امکان دارد از لحاظ جانب داری و طرفداری از فردی که پیروزی وی در دعوا به سود او (شاهد) است، شهادت دهد.

۷. نداشتن دشمنی و خصومت بین شاهد و فردی که علیه وی شهادت می‌دهد
۸. عدم اشتغال شاهد به تکدی و ولگردی
۹. فراموش‌کار نبودن:
چنانچه قاضی به عدم فراموشی و سهو در خصوص شهادت علم پیدا کند، شهادت وی را قبول می‌کند.

پذیرش یا عدم پذیرش شهادت اقوام

در رابطه با پذیرش یا عدم پذیرش شهادت اقوام بایستی بگوییم که با در نظر داشتن اینکه منعی در این زمینه وجود ندارد، امکان دارد مورد قبول واقع گردد و ممکن است سبب علم قاضی بر درستی ادعای مدعی باشد که در این رابطه تصمیم گیرنده با نظر به شرایط قاضی است.

اعتبار شهادت اقارب نسبی یا سببی

بر اساس قانون قدیم عدم رابطه خویشاوندی شاهد با هر کدام از طرفین دعوا هم از جمله شروط و اوصاف شاهد بود و شهادت اقارب نسبی (فامیل) و سببی (همسر) تا درجه سوم از طبقه دوم قابل نبود. به بیانی بهتر شهادت افرادی همچون پدر و مادر، فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر و برادر و فرزندان ایشان و یا همسر، به سود یا ضرر هر کدام از طرفین دعوا قابل قبول نبود.

بایستی توجه داشت که در قانون مجازات اسلامی جدید عدم وجود رابطه خویشاوندی میان شاهد و یکی از طرفین دعوا شرط نیست؛ ولی وجود این رابطه ممکن است در ارزش شهادت موثر باشد که تشخیص آن بر عهده قاضی است.

قانون آیین دادرسی کیفری هم در این رابطه مقرر داشته است که درجه قرابت سببی یا نسبی شاهد در مقابل طرفین پرونده از شاهد سوال شود، ولی قانون‌گذار این موضوع را از جمله شروط شهادت نشناخته و قرابت شاهد و دو طرف دعوا را مانع از قبول شهادت نمی‌داند ولی امکان دارد که بر اساس نظر قاضی در ارزش شهادت تاثیرگذار باشد.

نحوه اثبات شهادت دروغ اقوام درجه یک

جرح شهود از جمله روش‌های اثبات شهادت دروغ اقوام درجه یک در دادگاه است. جرح شهود به معنای این است که شخص ثابت کند شاهد فاقد یکی از شروط شهادت است. به طور مثال وی می‌تواند اثبات کند که اقوام درجه یک او از این مسئله نفع شخصی می‌برند. این در صورتی می‌باشد که عدم ذینفع بودن از جمله شروط اصلی شهادت است.

بهره‌گیری از شهود معارض از دیگر روش‌هایی است که شخص قادر است دروغ بودن شهادت اقوام درجه یک خود را به دادگاه اثبات نماید.

شهود معارض فردی بوده که شهادت وی با شهادت دروغ اقوام درجه یک تعارض داشته باشد. یکی دیگر از روش‌های اثبات دروغ بودن شهادت اقوام درجه یک در مراجع قضایی شکایت کیفری شهادت کذب می‌باشد. در این خصوص شاکی حق دارد بر اساس ماده 650 قانون تعزیرات مجازات اسلامی از شاهد شکایت کیفری کند.

موثرترین روشی که به جهت اثبات کذب بودن شهادت اقوام درجه یک وجود دارد، طرح سوالات ریز و درشت در رابطه با حادثه از شاهد می‌باشد. در این شرایط شخص در بیانیات خویش دچار تناقض گردیده و کذب بودن شهادت وی به اثبات می‌رسد.

نحوه اعتراض به شهادت شهود در دادگاه

به موجب ماده 191 قانون مجازات اسلامی، شخص حق دارد به شهادت شهود در دادگاه اعتراض کند که از این موضوع با عنوان جرح شهود یاد می‌گردد. جرح شهود به معنی این است که فردی در قالب عدم برخورداری شاهد از شرایط مذکور به جهت شهادت، گواهی دهد و از این طریق ثابت کند که شهادت شاهد به لحاظ شرعی صحیح نیست.

به منظور معرفی اقوام درجه یک به عنوان شاهد چه باید کرد؟

بر اساس ماده 204 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی، بازپرسان، حسب مقررات نسبت به احضار شخصی که حضور وی یا تحقیق از او به منظور روشن شدن ابهامات پرونده ضروری است، اقدام می‌کنند. امکان دارد بازپرس به تشخیص خود، با توجه به معرفی شاکی، به موجب اعلام مقامات قضایی ذی‌ربط و یا به درخواست شخص متهم، شاهد را احضار نماید.

در شرایطی که شخص یکی از بستگان درجه یک خویش را با عنوان شاهد به مراجع قضایی معرفی کند، دادگاه شرایط شاهد را احراز کرده و چنانچه تشخیص دهد که واجد شرایط است و ذینفع نیست و با طرفین دعوا دشمنی ندارد، بعد از شرح سوگند از شهادت وی تحت عنوان اماره بهره‌گیری می‌کند.

شهادت چه کسانی در دادگاه قابل قبول نیست؟

بلوغ، از جمله مهم‌ترین شرایط شاهد است. لذا شخصی که هنوز به سن بلوغ نرسیده است، حق ندارد تحت عنوان شاهد در دادگاه حضور پیدا کند. حتی اگر این شخص ناظر وقوع اتفاق مورد نظر باشد.

قاضی حرف‌های او را می‌شنود ولی این سخنان فاقد حکم شهادت می‌باشند. اگرچه امکان دارد تحت عنوان اماره به کار گرفته شوند. شهادت شخصی که حالت جنون دارد، فقط تحت شرایطی برای قاضی مورد پذیرش است که وی در حالت افاقه باشد. شهادت شخص بی ایمان و ناعادل هم در دادگاه مورد قبول قرار نمی‌گیرد.

زیرا احتمال دروغ گفتن این فرد به عقیده مراجع قضایی وجود دارد. شهادت اشخاص ذینفع و اشخاصی که خصومت با طرفین دعوا دارند، مورد پذیرش محکمه قرار نمی‌گیرد.

مجازات شهادت دروغ به نفع اقوام درجه یک

به موجب ماده 650 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، شهادت دروغ به نفع بستگان درجه یک در نزد مقامات رسمی منجر به محکومیت شخص به 3 ماه و 1 روز تا 2 سال حبس و یا پرداخت 1 میلیون و 500 هزار ریال تا 12 میلیون ریال جریمه نقدی خواهد شد.

مشاوره انلاین با وکیل باتجربه کیفری در شهر اصفهان:

دفتر وکالت حامد امیری یکی از بهترین وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده‌های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره‌های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.

پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰

پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰

مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰

آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱

کلام پایانی

شهادت به معنی گواهی دادن بوده و از جمله دلایل دعوا محسوب می‌شود که طرفین حق دادند با بهره‌گیری از آن ادعای خود را اثبات کنند. در قانون مجازات اسلامی جدید عدم وجود رابطه خویشاوندی میان شاهد و یکی از طرفین دعوا شرط نیست؛ ولی وجود این رابطه ممکن است در ارزش شهادت موثر باشد که تشخیص آن بر عهده قاضی است.

سؤالات متداول