مالیات و عوارض چه تفاوتی دارند؟ فرق بین عوارض و مالیات بر ارزش افزوده

تفاوت مالیات و عوارض: حقوق مالی یکی از مهم ترین عوامل رشد پیشرفت و رشد دولت ها است. حقوق مالی که به آن مالیه عمومی نیز گفته می شود قوانین و مقرراتی است که برنامه ها و فعالیت های دولت تحت تأثیر آن قرار دارد.

دو مسئله ی مهمی که در حقوق مالی وجود دارد عوارض و مالیات است که در ادامه ی این مقاله تصمیم بر آن داریم تا با یاری گرفتن از حامد امیری کیل جرایم مالی در اصفهان این دو مفهوم را تعریف کرده تا از این طریق وجه تفاوت آن ها را بشناسیم.

به طور خلاصه و برای مقدمه می توان گفت که مالیات چیزی است که به همه ی مردم جامعه تعلق دارد و پرداخت مالیات برای مخارج جامعه صرف می شود اما محل دقیق مصرف آن مشخص نشده است. ولی عوارض به این معناست که افراد در مقابل دریافت یک سری از خدمات باید آن را بپردازند.

مالیات چیست؟

وکیل مالی اصفهان در تعریف مالیات بیان می کند که مالیات به منظور مخارج عمومی جامعه مصرف می شود و در حقیقت برای اجرای سیاست گذاری های مالی است.

موارد تشخیص دهنده‌ی مالیات

• مأخذ و مبنا

یکی از مواردی که مالیات به آن تعلق می گیرد مأخذ و مبنا است و به دو دسته تقسیم بندی می شود؛ الف) مبنای اقتصادی که درآمد، مصرف و ثروت را در بر می گیرد و ب) مبنای غیر اقتصادی که مالیات و مالیات سرانه را شامل می شود.

• مبلغ مالیات

مبلغ مالیات امری است که به نرخ مالیاتی و مأخذ مالیات وابسته است. به عبارت دیگر برای آن که مبلغ مالیات محاسبه بشود باید مأخذ مالیات در نرخ مالیات ضرب بشود.

• نرخ مالیات

نرخ مالیات به سه دسته ی اصلی تقسیم می شود

1) تناسبی؛ نرخی است که همیشه ثابت است و بی توجه به تغییراتی که در مبنای مالیات بوجود می آید به نسبت مساوی به مالیات تعلق می گیرد.

2) نرخ تنازلی؛ که به این معناست که هرچرقدر بر میزان مالیات اضافه شود، نرخ مالیات کاهش پیدا می کند.

3) نرخ تصاعدی؛ برخلاف نرخ تنازلی، در نرخ تصاعدی هر چقدر میزان مالیات افزایش یابد نرخ مالیات نیز افزایش پیدا می کند.

عوارض به چه معناست؟

تفاوت مالیات و عوارض: عوارض در لغت به معنای باج گرفتن است و اصلی ترین تفاوتی که با مالیات دارد این است که به منظور جبران نمودن هزینه ها و یا خدماتی گرفته می شود که یک موسسه یا اداره می کند. عوارض بنا بر گفته ی وکیل جرایم مالی در اصفهان امکان دارد به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از مصوبات مجلس اخذ شود.

اما سوالی که ایجاد می شود این است که عوارض با جریمه چه تفاوتی دارد؟

در پاسخ به این سوال وکیل اصفهان بیان می دارد که جریمه دارای جنبه ی کیفری است و به منظور بازدارندگی و یا تنبیه گرفته می شود. مثل جریمه های تخلف رانندگی و مواردی از این قبیل.

حالا عوارض با مالیات چه تفاوتی دارد؟

بنا بر گفته ی وکیل امور مالی در حقیقت عوراض یک نوع مالیات است که نهاد های های محلی آن را اخذ می کنند و در امور محلی نیز آن را صرف می کنند.

به عبارت دیگر در کشور ما عوارض تنها به نهاد شهرداری اختصاص دارد. گذشته از آن عوارض مانند مالیات نرخ تناسبی یا نرخ تصاعدی ندارد. می توان اینگونه گفت که عوارض بیشتر به مالیات غیر مستقیم که همان مالیات مصرف یا مالیات بر ارزش افزوده است، شبیه است تا مالیات مستقیم.

و در نهایت عوارض چه تفاوتی با بهای خدمات دارد؟

پرداخت عوارض نیز مانند مالیات در برابر یک خدمت خاص نیست و مشخص نیست که عوارض اخذ شده دقیقا برای کدام خدمت است. اما در بهای خدمات دقیقا می دانیم که در برابر ارائه ی چه خدمتی آن را پرداخت می کنیم. مثل پرداخت کردن بهای خدمات مسئول جمع آوری زبالات که برای جمع کردن زباله ها به او پرداخت می شود.

عوارض چند نوع است؟

حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری در اصفهان می گوید عوارض از حیث مرجع تصویب به دو دسته محلی و ملی و از حیث مرجع وصول به دو دسته ی عوارض متمرکز و عوارض غیر متمرکز تقسیم می شود. که در ادامه هر کدام را توضیح خواهیم داد.

• عوارض ملی :

به عوارضی که یک نهاد صلحیت دار ملی مثل مجلس شورای اسلامی آن را تصویب کند عوارض ملی می گویند. از جمله؛ عوارض نوسازی و یا عوارض قید شده در قانون ارزش افزوده و…

عوارض ملی دارای چه انواعی است؟

تفاوت مالیات و عوارض: بنا بر گفته ی وکیل امور مالی در اصفهان عوارض مالی خود به دسته های ذیل تقسیم می شود:

• عوارض تصویبی: این نوع از عوارض ملی به موجب بند الف ماده 43 قانون وصول برخی از درآمد های دولت مصوب 69 وضع شده است. در این ماده آمده است:« در صورتی که درآمدهای وصولی ناشی از عوارض تکافوی هزینه های شهرداری ها را ننماید وضع عوارض جدید و افرایش عوارض موجود صرفاً با پیشنهاد وزیر کشور و تصویب رئیس جمهور خواهد بود.»

• عوارض تنفیذی: این نوع از عوارض نیز در بند 1 ماده 35 قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری مصوب 61 مورد تصویب قرار گرفته است. به موجب این ماده:« مادامی که درآمدهای پیش‌ بینی ‌شده کافی نباشد، شورای شهر می‌تواند با تنفیذ ولی امر برای تأمین هزینه ‌های شهرداری عوارضی متناسب با امکانات اقتصادی محل و خدمات ارائه ‌شده تعیین نماید.»

• عوارض ارزش افزوده: برای این نوع از عوارض ملی به صورت مجزا با همین عنوان تدوین شده است و مبنای قانونی آن نیز همان قانون است.

• عوارض محلی :

به عوارضی که از سوی مرجع صلاحیت دار محلی مثل شورای شهر و یا شورای بخش تصویب می شود، گفته می شود.

وضع کردن عوارض محلی چه ممنوعیت ها و محدودیت هایی دارد؟

ممنوعیت ها و محدودیت های شکلی

الف) رعایت نمودن سیاست های عمومی دولت

به موجب بند 16 ماده 71 از قانون شورا ها، به هنگام برقرار نمودن عوراض محلی لازم است تا سیاست های عمومی دولت که وزارت کشور آن را اعلام کرده است، رعایت شود.
علاوه بر آن به موجب ماده ی 77 از قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورا ها، شورای اسلامی شهر این امکان را دارد برای آن که قسمتی از هزینه های خدماتی و عمرانی شهر را تأمین کند اقدام به برقراری و وضع عوارضی که با درآمد و تولیدات اهالی تناسب داشته باشد، کند. و البته این نکته را نباید فراموش کرد که این وضع عوارض باید مطابق با آیین نامه مصوب هیئت وزیران باشد.
بنا بر گفته های وکیل جرایم مالی در اصفهان رویه ی حاکم این است که سیاست های دولت در خصوص عوارض به شکل بخشنامه از طرف وزارت کشور به شهرداری و شورا ها ابلاغ می گردد.

ب) پیشنهاد عوارض در قالب فرایند اداری و اعلام کردن عمومی

شهرداری وظیفه دارد تا لایحه ی وضع عوارض را پیشنهاد دهد. شورای شهر نیز مکلف است لایحه ی عوارض را تا پانزدهم ماه بهمن جهت اجرا شدن در سال بعد تصویب کرده و اعلام عمومی کند.
همچنین وظیفه ی دیگر شهرداری این است که مصوبات عوارض را برای وزارت کشور ارسال بکنند و به موجب تبصره ماده 77 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراها:« عوارض یک ماه پس از ارسال هر مصوبه به وزارت کشور قابل وصول است. وزیر کشور می‌تواند در هر مقطعی که وصول هر نوع عوارض‌را منطبق بر آیین‌نامه مصوب نداند
نسبت به اصلاح یا لغو آن اقدام نماید. »

ج) عوارض نباید عطف به ماسبق شود

ممنوعیت ها و محدودیت های ماهوی

حامد امیری وکیل پایه یک اصفهان  ذکر می کند نمی توان برای کسانی که شامل معافیت های قانونی برای پرداخت عوارض هستند، عوارض محلی برقرار کرد.
همچنین طبق مفاد ماده ی 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده امکان برقراری عوارض برای کالا های وارداتی و تولیدی و خدماتی که طبق قانون مذکور مالیات و عوارض آن ها مشخص است، وجود ندارد.

لازم به ذکر است که برای موارد زیر نیز نمی توان عوارض وضع کرد. این موارد عبارت هستند از:

1. برای درآمد هایی که مور محاسبه مالیات قرار می گیرند یا به عبارت دیگر درآمد هایی که شامل قانون مالیات های مستقیم از جمله املاک، حقوق، مشاغل، اشخاص حقوقی و … می شوند.
2. سود حاصل از سهام شرکت ها
3. سود حاصل شده از اوراق مشارکت
4. سود سپرده گذاری
5. و دیگر فعالیت های مالی اشخاص که در بانک ها و موسسات مالی انجام می گیرد.

• عوارض متمرکز :

آن عوارضی است که مرجع وصول آن یک اداره ی دولتی یا کشوری است و به شکل ملی دریافت می شود. غالب عوارضی که در قانون مالیات بر ارزش افزوده قید شده از نوع متمرکز است و به وسیله ی سازمان امور مالیاتی دریافت و به حساب شهرداری محل یا دهیاری شهرستان و حتی به حساب وجوه وزارت کشور واریز خواهد شد.

• عوارض غیر متمرکز :

عوارضی است که یک مرجع محلی و همچنین به صورت محلی وصول می شود. همچون کلیه ی عوارض محلی.

نکته پایانی

در انتها باید یادآور شد که نرخ عوارض متفاوت از نرخ مالیات است . مالیاتی که دریافت می شود جهت هزینه های جاری دولت و جامعه استفاده می شود اما عوارض به خدماتی کاملا مشخص تعلق دارد. 

موسسه حقوقی حامد امیری با در اختیار داشتن یکی از وکلای خوب و خبره اصفهان آماده ارائه خدمات مختلف حقوقی در زمینه مالیات و دعاوی مالی می باشد.