چگونه مهریه را زیاد یا کم کنیم؟ تغییر مهریه در سند ازدواج!

آیا میشه مهریه رو تغییر داد؟!

افزایش و کاهش مهریه: چگونه مهریه را کم کنیم؟ آیا مهریه قابل تغییر است؟ یا حتی افزایش مهریه از جمله سوالاتی است که امروزه افراد زیادی به دنبال پاسخ آن هستند. عقد نکاح اهمیت ویژه‌ای نسبت به سایر عقود در نظر قانونگذار برخوردار می‌باشد چراکه پایه و اساس یک رابطه مشترک خواه دائم و خواه موقت را با تعهدات مالی و غیرمالی شکل می دهد.

ازنظر غیر مالی بودن یا معنوی عقد ازدواج از جمله احساس دوست داشتن، عطوفت و مهربانی، عشق، وظایف قانونی زن و مرد نظیر تمکین زن به مرد، ریاست مرد بر خانواده و… می‌باشد که به برخی از موضوعات آن در قانون پرداخته شده است.

ولی جنبه مالی عقد نکاح، صداق یا مهریه می‌باشد که نخستین توافق مالی دختر و پسر بر سر آن انجام می‌گردد، که بر اساس آن تا زمانی‌که که عقد نکاح منعقد شود، و مهریه عندالمطالبه باشد، زن می تواند مهریه‌اش را از مرد مطالبه کند و این برای زن حق مالی محسوب می‌شود همچنین برای مرد هم تعهد مالی می‌باشد، ولی نه به‌عنوان اساس رابطه زوج بودن چه ‌بسا که مهریه تعهد تبعی است ویا به تعبیری دیگر چنانچه زوج و زوجه در عقد دائم، مهریه مالی در سند ازدواج تعیین نکنند، به عقد نکاح خللی وارد نمی کند.

کاهش یا افزایش مهریه در نظام حقوقی ایران

زیرا ماهیت عقد نکاح دائم بوجود آمدن رابطه زوجیت به صورت یک عقد تشریفاتی و پذیرفتن این امر از جانب زن و مرد، همچنین برلی دختر باکره رضایت پدر نسبت به نکاح و در آخر ثبت نمودن ازدواج در دفاتر ازدواج و طلاق می باشد.

امکان دارد زن و مرد به‌دلیل علاقه و هیجان شدید در ابتدای زندگی برروی مسائل مالی چشم پوشی کنند مثلاً زوجه از زوج خود مهریه طلب نکند و به آینه و شمعدان و یک جلد کلام الله و چند شاخه گل رز بسنده نماید همچنین زوج از روی همان شور و علاقه زیاد به اندازه سن زوجه به سال میلادی یا سال خورشیدی مهریه قبول کند و واقف به این امر نباشد که این دینی بر عهده او می‌باشد و خود را به این مثل که مهریه را کی داده و کی گرفته تا هنگامی که به‌طور جد مسیرش به دادگاه نیافتاده است خوش باشد.

ولی حقیقت امر این است؛ اینگونه می‌شود که بعد از گذر زمان، رابطه پر شور و علاقه کمرنگ‌تر می‌شود و زن و مرد به‌منظور افزودن یا کاستن مهریه تلاش می‌کنند که طرف مقابل خود را متقاعد نمایند.

اما غافل از این‌که ممکن است این امر با منع قانونی همراه باشد همچنین در مسیر اجرای این خواسته با مشکلات دیگری روبرو گردند. به راستی افزایش و کاهش مهریه بعد از عقد ازدواج شدنی است؟

حامد امیری بهترین وکیل اصفهان تصمیم دارد در این مقاله شما را با سوال افزایش و کاهش مهریه بعد از عقد امکان‌پذیر است آشنا کرده و همچنین درباره راهکار افزایش و کاهش مهریه پس از عقد صحبت کند. پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید و درج نظرات خود ما را خوشحال نمایید.

افزایش مهریه پس از عقد ازدواج

بنابر گفته حامد امیری وکیل باتجربه خانواده در اصفهان : یقیناً در ذهنیت همه این‌گونه شکل گرفته است که مهریه چون یک تعهد مالی است و به تبع ازدواج صورت می‌گیرد، همچنین از تبعات ازدواج می باشد، جهت افزایش آن زن و مرد می توانند توافق نمایند و در دفترخانه‌ ازدواج و طلاق که ازدواجشان به ثبت رسیده است با رضایت زوج جهت افزایش مهریه اقدام نمایند. ولی قوانین رایج در کشور با باورهای عموم مردم کمی متفاوت است.
در این‌ خصوص بند “ب” ماده 151 مجموعه بخشنامه‌های ثبتی قبل از سال 1388 بیان می‌کرد :

« چنانچه به علل مختلف مرد در مقام افزایش مهریه زن برآید این عمل باید به موجب اقرارنامه رسمی صورت گیرد که در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد، پس در همین جای کار متوجه شدیم که اگر افزایش مهریه بعد از ازدواج را بپذیریم، بایست از طریق دفاتر اسناد رسمی نه دفاتر ازدواج و طلاق، اقدام شود و آن هم به موجب اقرارنامه رسمی نه اینکه سند ازدواج اصلاح شود و مجدد سندی جدید صادر شود که این امر تماماً بر مبنای اصل آزادی اراده و قاعده فقهی تسلط مسلمین بر اموالشان می باشد.»

بند “ب” ماده 151 مجموعه بخشنامه‌های ثبتی قبل از سال 1388

افزایش مهریه در دفاتر اسناد رسمی:

همچنین در ماده 190 قانون مدنی برای صحت معاملات وجود چهار شرط را ضروری می داند که شامل قصد و رضای طرفین و داشتن اهلیت قانونی طرفین است.
در نتیجه باید مبلغ افزایش یافته مهریه معین باشد، یعنی مبلغ یا مالی مجهول نباشد که جهل به آن کلاً از اساس تعهد را باطل کند.
همچنین مهریه تعیین شده بر مبنای قوانین و مقررات کشور، مشروع باشد به عنوان مثال زن برای افزایش مهریه خود، قید نکند، شوهرش بایست 100 کیلو گرم مواد مخدر از نوع هروئین برایش تهیه کند، زیرا درج چنین شرطی از اساس باطل است.

بنابراین تا پیش از سال 1388 افزایش مهریه منع قانونی نداشته است تا زمانی‌که به دلیل شکایتی که در این‌باره ازطرف فردی به دیوان عدالت اداری وارد می‌گردد و درخواست ابطال قسمت “ب” بند ۱۵۱ مجموعه بخشنامه های ثبتی را می‌نماید و مدعی آن می‌شود که این مقرره قانونی با شریعت و بنیان و نظام خانواده در تضاد می‌باشد.

شعبه رسیدگی به شکایات در این‌باره، به این علت که فرد شاکی این امر را با شرع متضاد تلقی کرده است، شعبه ذی‌ربط از شورای نگهبان به عنوان مرجع تفسیر شرع و قانون، خواهان تفسیر آن مقرره قانون را می‌شود تا معلوم گردد که این امربا شرع متضاد می‌باشد یا خیر؟
شورای نگهبان در خصوص این امر چنین نظر می دهد:« مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد نکاح واقع شده است و افزایش آن بعد از عقد شرعاً صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرع شناخته شد.»

برطبق نظریه شورای نگهبان، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ملزم به پذیرفتن این نظریه می‌گردد و بر همین اساس مطابق با دادنامه شماره 488، قسمت “ب” بند 151 مجموعه بخشنامه های ثبتی را با توجه به نظریه شورای نگهبان باطل اعلام می کند.
به موجب قسمت “ب” بند 151 مجموعه بخشنامه های ثبتی اداره ثبت اسناد و املاک کشور، زوجین دیگر نمی‌توانند به‌واسطه دفاتر اسناد رسمی برای افزایش مهریه اقدام نمایند.

برای افزایش مهریه چه باید کرد؟

حال پس از صدور رأی قاطع هیئت عمومی دیوان عدالت اداری جهت ابطال مقرره مربوط با افزایش مهریه، این سوال مطرح می‌گردد که برای افزایش مهریه چه باید کنیم؟

وکیل مهریه اصفهان پاسخ می دهد: افزایش یافتن مهریه در سند ازدواج همچنین به موجب اقرارنامه رسمی، قابل قبول نمی باشد بنابراین در صورتی‌که زن و مرد خواهان افزایش مهریه باشند، به‌واسطه تعهدات مالی دیگر مانند صدور چک یا سفته، صلح اموال، و سایر تعهدات ملزم دیگر که در قوانین ذکر گردیده، می‌توانند به افزایش مهریه اقدام نمایند.

هیچ منعی در این‌باره در رویه کنونی نیامده است. پس ممانعتی برای افزایش مهریه نیست اما این دارایی جدید فزونی یافته جزء مهریه محسوب نمی‌شود چراکه مهریه همان چیزی ‌است که حین ازدواج تعیین گردیده است.

آیا بعد از عقد میتوان مهریه را کاهش داد؟

بنابر گفته حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری: افزایش مهریه بنابر رأی دیوان عدالت اداری به‌واسطه دفاتر اسناد رسمی ممنوع اعلام گردید. بااین حال زن و مرد به‌واسطه اسناد الزام‌آور دیگر این امکان را دارند که با توافق همدیگر مالی بر مهریه و خارج از سند ازدواج افزایش دهند. لیکن کاهش دادن مهریه هم دارای منع قانونی می‌باشد؟

بر اساس رأی هیئت عمومی دیوان عدالت اداری که مبنی بر نظریه شورای نگهبان صادر گردیده است، مهریه شرعی همان چیزی است که در سند نکاح تعیین گردیده است.
بنابراین، کاهش مهریه نیز دارای منع قانونی می‌باشد. مسلماً به گونه‌ای که زوجین تقاضای کاهش آن در سند نکاح را دارند. چراکه در سند نکاح، مهر مشخص شده قابل تغییر نمی‌باشد. بدین معنا که خواه افزایش و خواه کاهش مهریه در سند ازدواج امکان پذیر نیست.

با این حال زن برای کاهش مهریه مشخص شده در سند ازدواج، می‌تواند با مراجعه نمودن به دفاتر اسناد رسمی و تحت عنوان ابراءنامه و به‌صورت سندی مجزا، قسمتی از مهریه خود و حتی تمام آن را از مرد بری کند.

به تعبیری دیگر، زن از دریافت مهریه‌اش منصرف می شود و این موضوع را تحت عنوان سند رسمی بیان می‌دارد و از حق خود به‌منظور مطالبه مهریه در آینده، صرف نظر می‌نماید و دیگر مدعی مهریه نمی‌تواند شود.

آیا میشود مهریه را تغییر داد:

در حقیقت موارد زیادی پیش آمده که زن مهریه خود را تحت عنوان ابراء نامه بخشیده است ولی بعد از مدتی پشیمان شده است و مجدداً خواهان مهریه می باشد. در کاستن همچنین بخشش تمام مهریه، چنانچه زن از طریق ابراءنامه کلیه مهریه یا بخشی از آن را بری کند، دیگر امکان مطالبه مهریه برای آن قسمت بخشیده شده را از طریق مراجع قضایی یا اجرای ثبت ندارد و در عمل مهریه‌ای که جدیدا تعیین شده جایگزین مهریه درج شده در سند ازدواج می شود و آن مهریه سابق آثار مالی خود را از دست می دهد.

هر گونه تغییری در مهریه خواه افزایش و خواه کاهش، در سند نکاح از آن منع شده است و مهریه مشخص شده در سند نکاح، مهریه شرعی می‌باشد و قابل تغییر نیست. پس از عقد نکاح نیز در مورد افزایش مهریه منع قانونی وجود دارد. لیکن زن و مرد به‌موجب سندهای الزام‌آور مالی دیگر می‌توانند باتوافق یکدیگر مهریه را افزایش دهند.

همچنین در مورد کاهش آن، زن با مرجعه به دفاتر اسناد رسمی می‌تواند برای بخشیدن مهریه یا بخشی از آن اقدام نماید. اما معمولاً به‌دلیل مشکلاتی که امکان دارد در آینده به‌خاطر ابراء مهریه، زن دچار شود، دفاتر اسناد رسمی از تنظیم آن امتناع می‌کنند و پیشنهاد می‌کنند که تحت عنوان اقرارنامه‌ای، اذعان کند که مهریه‌اش را دریافت نموده که درعمل نیز با ابراء مهریه تفاوت حقوقی ندارد و نتیجه‌اش یکسان است.