معنی حکم قصاص و در چه صورت صادر میشود؟
قصاص نفس چیست؟ جنایت عمدی آیا حکم آن قصاص هست؟
معنی حکم قصاص: قصاص در فرهنگ نامه دهخدا به معنای مجازات ، کیفری همسنگ جرم آمده است و از نظر اصطلاحی، به معنای تلافی و استیفای عین جنایتی است که در قتل عمدی ، قطع عضو و جرح عمدی بر کسی که جنایتی برا او رفته، وارد شده است به طوری که اثر باقیمانده از جنایت عینا روی کسی که آن جرم را مرتکب شده است اجرا شده و به دست آید. قصاص نفس به معنای قصاص در جنایت قتل عمدی است و قصاص عضو به معنای قصاص در جنایات قطع عضو و جرح است.
امور مربوط به قصاص در قانون
معنی حکم قصاص: کتاب سوم قانون مجازات اسلامی به طور مفصل در چهار بخش به امور مربوط به قصاص پرداخته است. در بخش اول کلیات و مواد عمومی قصاص آورده شده است که در مورد اقسام و تعاریف جنایات، تداخل جنایات، راه های اثبات جنایت، صاحب حق قصاص، شرکت در جنایت و اکراه در جنایت بیان شده است.
در بخش اول آمده است که جنایت بر نفس، عضو و منفعت به سه صورت عمدی، شبه عمدی و خطای محض است. به عنوان مثال برای جنایت عمدی می توان گفت اگر مرتکب با انجام هرگونه فعالیتی نیت انجام جنایت بر شخص یا اشخاصی معین یا شخص یا اشخاصی غیر معین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه عمل ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود،خواه نشود.
جنایت در مواردی هم خطای محض به حساب می آید:
معنی حکم قصاص: در حال خواب و بیهوشی و امثال اینها انجام شود، توسط صغیر و مجنون واقع شود و جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر کسی که جنایتی علیه او رفته را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را ، مانند آن که تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید. البته در مورد اول و سوم اگر مرتکب متوجه و آگاه باشد که عمل او نوعاً سبب جنایت بر دیگری می گردد، جنایت عمدی به حساب می آید.
در مورد تداخل جنایات می توان گفت هرگاه فردی، عمداً جنایتی را بر عضو شخصی وارد کند و او به دلیل سرایت جنایت فوت کند، چنان چه جنایت واقع شده مشمول تعریف جنایات عمدی باشد، قتل عمدی به حساب می آید، در غیر اینصورت ، قتل شبه عمدی است و مرتکب علاوه بر قصاص عضو به پرداخت دیه نفس محکوم می گردد.
قصاص نفس چیست؟
در بخش دوم از قوانین مربوط به قصاص در قانون مجازات اسلامی در مورد قصاص نفس بیان شده است. مثلا مجازات قتل عمدی اگر ولی دم تقاضا کنند و و شرایط مقرر در قانون فراهم باشد، قصاص و در غیر اینصورت برابر با مواد دیگر این قانون از حیث دیه و تعزیر عمل می گردد.
و یا اینکه اگر زن مسلمانی به عمد کشته شود، حق قصاص ثابت است ولی اگر قاتل، مرد مسلمان باشد ، ولی دم باید پیش از قصاص، نصف دیه را کامل به او بپردازد و اگر قاتل، مرد غیر مسلمان باشد ، بدون پرداخت چیزی قصاص می شود. در قصاص مرد غیر مسلمان به سبب قتل زن غیر مسلمان ، پرداخت مابه التفاوت دیه آنها الزامی است.
قصاص عضو
معنی حکم قصاص: بخش سوم در مورد قصاص عضو است. موجب قصاص عضو ، فصل اول از این بخش است که در مورد موجب قصاص و شرایط قصاص عضو توضیح داده است. برخی مواد قانونی آن به صورت زیر است:
جنایت بر عضو عبارت است از هر آسیب کمتر از قتل مثل قطع ، جرح و آسیب های وارد بر منافع است. علاوه بر شرایط عمومی قصاص، شرایطی باید رعایت شود که قصاص عضو انجام گیرد که تفصیل آنها در کتاب قانون مجازات اسلامی آمده است
در اینجا به عناوین آنها اشاره می کنیم:
- محل عضو مورد قصاص، با مورد جنایت یکی باشد.
- قصاص با مقدار جنایت، مساوی باشد
- خوف تلف مرتکب یا صدمه بر عضو دیگر نباشد
- قصاص عضو سالم، در مقابل عضو ناسالم نباشد
- قصاص عضو اصلی، در مقابل عضو غیراصلی نباشد
- قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد
درصورتی که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چنانچه دست چپ هم نداشته باشد پای او قصاص می شود.
در ادامه این بخش از قوانین قصاص به توضیح شرایط قصاص عضو پرداخته است.
اجرای قصاص در قانون چگونه است؟
بخش آخر از موضوع قصاص در کتاب قانون مجازات اسلامی در مورد اجرای قصاص است که در آن آمده است در اجرای قصاص ، اذن مقام رهبری یا نماینده او لازم است. اگر در قصاص برخی از صاحبان آن، غائب باشند و مدت غیبت آنها کوتاه باشد صدور حکم تا آمدن غائب به تعویق می افتد و اگر غیبت طولانی باشد و یا امیدی به بازگشتن آنان نباشد مقام رهبری به عنوان ولی غائب به جای آنان تصمیم میگیرد
و چنانچه زمان بازگشت معلوم نباشد مقام رهبری برای آنها پس از گذشت زمان کوتاه و قبل از طولانی شدن زمان غیبت اتخاذ تصمیم مینماید، کسانی که حاضرند، میتوانند پس از تأمین سهم غائبان در دادگاه، قصاص کنند و اگر حاضران، گذشت کنند یا با او مصالحه نمایند، حق قصاص غائبان محفوظ است و اگر آنان پس از حاضر شدن، خواهان قصاص باشند، باید نخست سهم دیه کسانی را که گذشت نموده اند یا با مرتکب مصالحه کرده اند به مرتکب بپردازند و سپس قصاص کنند.
تعریف قصاص نفس در قانون:
در قصاص نفس، فقط باید به روش های معمول که کمترین آسیب و آزار به قاتل را میرساند جائز است و مثله کردن وی پس از قصاص ، ممنوع است. در مورد قصاص عضو هم ذکر این نکته قابل توجه است که می توان قصاص عضو را فورا اجرا کرد ولی اگر علم به سرایت وجود نداشته باشد و قصاص اجرا شود و پس از آن ،جنایت سرایت کند و آن سرایت عمدی باشد ،مرتکب برحسب مورد، به قصاص نفس یا عضو محکوم میگردد.
مداوا و بیهوش کردن مرتکب و بی حس کردن عضو او پس از اجرای قصاص جایز است. اگر شخصی همه یا مقداری از عضو دیگری را قطع کند و مجنیٌ علیه قسمت جدا شده را پیوند بزند، قصاص ساقط نمی شود.
در اینجا به برخی از قوانین در مورد قصاص اشاره شد که میتوانید جهت آگاهی یافتن در مورد جزییات آن با وکیل مجرب در اصفهان حامد امیری در این زمینه در ارتباط باشید.
مشاوره با وکیل در خصوص پرونده های کیفری «قتل عمد و غیر عمد»
دفتر وکالت حامد امیری یکی از بهترین وکیل در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده‌های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره‌های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.
پذیرش حضوری: شنبه تا سه شنبه از ساعت ۱۶:۳۰ لغایت ۲۰:۳۰
پذیرش غیر حضوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۱۳:۰۰ لغایت ۱۶:۰۰
مشاوره فوری: در تمامی ایام هفته از ساعت ۸:۳۰ لغایت ۲۳:۰۰
آدرس دفتر وکالت: اصفهان، خیابان سجاد، ابتدای خیابان قائم مقام فرهانی، مجتمع شیخ بهایی طبقه اول واحد ۱۱