مدت زمان پرداخت دیه از بیت المال چقدر است؟

در جوامع اسلامی به دلایل مختلف برای جبران کردن برخی از جرم ها باید پرداخت دیه انجام داد تا از زندانی شدن، اعدام شدن یا مجازات های دیگر جلوگیری شود. گاهی اوقات دیه از بیت المال پرداخت می شود .

جرم ها طبقات و درجات مختلفی دارند برخی از جرم ها سنگین بوده و به مراتب پولی که به عنوان جبران نیز پرداخت می‌شود بیشتر خواهد بود. قتل یکی از جرم های سنگین به حساب می آید که جبران آن برای مجرم یا همان قاتل بسته به نوع قتل متفاوت است.

همانطور که میدانیم دو نوع قتل با عنوان قتل عمد و غیر عمد وجود دارد که در قتل عمد به دلیل آنکه شخص آگاهانه اقدام به قتل کرده است محکوم به اشد مجازات یعنی اعدام می گردد. ولی در قتل غیر عمد این گونه نبوده و به تشخیص دادگاه میزان جبران جرم تعیین می‌گردد. اگر خانواده مقتول رضایت ندهند، شخص قاتل اعدام خواهد شد. ولی اگر رضایت بدهند باید مبلغی را به عنوان دیه پرداخت کنند.

قوانین پرداخت دیه از بیت المال

نکاتی در مورد دیه

دیه مبلغی پول است که به عنوان خون بها به خانواده شخصی که کشته شده داده می شود که این مبلغ را قاضی و حاکم عادل بر طبق قوانین قرآن تعیین می کنند. البته برای فردی که طی حادثه ای عضوی از بدنش دچار آسیب شده یا آن را از دست داده است نیز دیه تعلق میگیرد.

انواع دیه بر طبق شرایطی خاص متفاوت است. از انواع آن می‌توان به دیه فرد کشته شده، دیه لب، دیه دست، دیه چشم و دیه پا و…. اشاره کرد که مبلغ هر کدام از آنها جداگانه و متفاوت است.

در برخی از موارد دولت مجبور به پرداخت دیه از طریق بیت المال میشود، اما سوالی که پیش می آید این است که در چه شرایطی دولت پرداخت دیه را انجام می دهد؟

شرایط پرداخت دیه از بیت المال

یکی از شرایط پرداخت دیه از بیت المال توسط دولت، این است که کوتاهی یا عدم تسلط کافی قاضی بر موازین و قوانین منجر شود که آسیبی به فردی وارد شود. در این صورت قاضی موظف است که دیه را از بیت المال پرداخت کند. در غیر این صورت اگر خود شخص مقصر باشد و کوتاهی صورت نگرفته باشد خود شخص موظف به پرداخت دیه خواهد شد.

از دیگر شرایط پرداخت دیه از طریق بیت المال می‌توان به این مورد اشاره کرد که هرگاه شخصی به قتل عمد یک شخص دیگر اقرار کند و مجرم شناخته شود.

در صورتی که بعد از آن شخص، شخص دیگری اقدام به اقرار برای قاتل بودن خودش بکند و شخص قبلی از ادعای خودش برگردد. پرداخت دیه از هر دو نفر ساقط شده و در این صورت دولت موظف به پرداخت دیه خواهد شد. البته این در شرایطی صدق می‌کند که قاضی دستور آن را بدهد و اگر قاضی به هر دلیلی احساس کند قضیه توطئه آمیز بوده است شرایط فرق خواهد کرد.

یکی دیگر از شرایط پرداخت دیه از طریق بیت المال این است که اگر شخصی یا اشخاصی در اثر ازدحام کشته شوند، به طوری که جنازه آنها در اماکن عمومی پیدا شود بدون آن که قاتل آنها مشخص باشد و پلیس نیز بعد از پیگیری های مختلف نتواند قاتل آنها را پیدا کنند. دولت موظف به پرداخت دیه شخص به خانواده اش از طریق بیت المال میشود.

هرگاه شخصی مرتکب قتل شده باشد و بعد از قتل عمد خود را مخفی کرده باشد، به گونه ای که تا زمان مرگش شخصی نتواند او را پیدا کند، در این صورت بعد از مرگش قصاص یا همان اعدام شخص به دیه تبدیل می شود.

در صورتی که شخص مالی داشته باشد از مال او به عنوان پرداخت دیه استفاده خواهد شد. اگر خود نداشته باشد از اقوام نزدیک است طلب می کنند و اگر هیچ کدام از آنها نیز پولی برای پرداخت نداشته باشند ، دولت از بیت المال اقدام به پرداخت دیه می کند.

یکی دیگر از مواردی که دولت موظف است از طریق بیت المال به پرداخت دیه اقدام کند این است که شخصی که مرتکب جرم شده یا کودک بوده ویا هنوز به سن عاقله بودن نرسیده باشد.

در مواردی مانند فوت شدن عابر پیاده به دلیل برخورد با ماشین چنانچه عابر در محلی که مجاز بوده است، اقدام به رد شدن از خیابان کرده باشد اگر راننده ی مذکور با سرعتی غیرمجاز در حال رانندگی بوده باشد، موظف است که دیه را پرداخت کنند.

در صورتی که عابر پیاده از محلی که مجاز است عبور نکرده باشد و راننده با سرعت مطمئنه در حال رانندگی بوده باشد از پرداخت دیه منع می شود. اما اگر جسد شخصی در خیابان پیدا شود و بر قاضی مشخص شود که دلیلی بر وقوع قتل از سوی شخصی یا اشخاصی نباشد، دادگاه موظف است دیه این شخص را از بیت المال بپردازد.

تمامی موارد ذکر شده در صورتی انجام میشود که از طریق دادگاه علنا اعلام شده و حکم برای پرداخت دیه ازطریق بیت المال صادر شده باشد. در مواردی که دولت پرداخت بیت المال را به دلیل حضور نداشتن قاتل یا پیدا نکردن او بر عهده بگیرد، در این صورت اگر بعد از پرداخت دیه از روشهای مختلف یا پیگیری مداوم پلیس قاتل شناسایی شود، بر اساس قوانین موظف است تمام مبلغ دیه را به حساب بیت المال بازگرداند.

زمان پرداخت دیه از طریق بیت المال

پرداخت دیه از طریق بیت المال به عوامل مختلفی بستگی دارد. گاهی افراد به دلیل آگاهی نداشتن از بسیاری از موارد حقوقی و کیفری ، باعث طولانی شدن مدت زمانی که باید حکم صادر شود می‌شوند. بهترین راه این است که پیش از هر کار با وکلای با تجربه در این زمینه مشورت کنیم.

وکیل دیه با آگاهی کامل پرونده را جلو خواهد برد و در کوتاه ترین بازه زمانی ممکن می تواند حکم قاضی را بگیرد و بعد از صادر شدن حکم حداکثر ۲ تا ۳ ماه زمان نیاز است تا دیه از طریق بیت المال پرداخت شود.

همانطور که در مقاله مطالعه نمودیم ؛ پرداخت دیه توسط بیت المال معمولاً در شرایط خاص و تحت نظارت دقیق انجام خواهد شد. اما در اکثر مواقع نیروهای پلیس تمام تلاش خودشان را برای پیدا کردن قاتل به کار می‌گیرند.

این جستجو نه تنها برای پرداخت دیه بلکه برای مجازات قاتل است و اینکه در بعضی از موارد حتی تا سالها بعد از پرداخت دیه از طریق بیت المال مأموران نظامی در حال جستجو و پیدا کردن قاتل هستند.

همانطور که ذکر شد اگر قاتل پیدا شود موظف است تمامی هزینه‌هایی که از بیت المال بابت دیه پرداخت شده است را به بیت المال بازگرداند.

دفتر وکالت حامد امیری، آماده ارائه کلیه خدمات مشاوره و وکالت برای مراجعه کنندگان است. خدمات دیگر دفتر وکالت حامد امیری شامل وکیل دیه در اصفهان می باشد.