وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی | حامد امیری > مقالات حقوقی  > دادخواست و شرایط آن چیست؟ شرایط قانونی مورد نیاز در یک دادخواست؟!

دادخواست و شرایط آن چیست؟ شرایط قانونی مورد نیاز در یک دادخواست؟!

دادخواست

مدت زمان تخمینی مطالعه: 13 دقیقه

اگر مشخصات و آدرس خوانده در دادخواست قید نشده باشد

شرایط دادخواست چیست: اقامه ی دعوا در حقیقت با تقدیم دادخواست انجام می گیرد. دادگاه زمانی به دعوای حقوقی و یا جنبه ی حقوقی امر کیفری رسیدگی می کند که دادخواست تقدیم شده باشد و به عبارت دیگر بی آن که “دادخواست” تقدیم شود، به دعوا رسیدگی نمی شود و آن تاریخی که دادخواست به دفتر دادگاه ارائه می شود تاریخ اقامه ی دعوا به حساب می آید.

در ماده ی 48 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است:« شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می باشد … » لذا می فهمیم که شرط رسیدگی به دعوا، ارائه ی دادخواست از جانب خواهان است.

آیا شما اطلاعاتی در مورد شرایط دادخواست حقوقی دارید؟ شرایط دادخواست حقوقی را در دستگاه های قضایی می دانید؟ آیا در مورد پروسه حقوقی “دادخواست” و شرایط آن اطلاعاتی دارید؟

آیا تفاوت دادخواست حقوقی با درخواست حقوقی را می دانید؟

برای یافتن پاسخ سوالاتی از این قبیل حامد امیری مشهورترین وکیل در اصفهان اطلاعاتی را در مورد شرایط دادخواست مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

همانگونه که اطلاع دارید در ابتدای رسیدگی یک دعوا و تشکیل پرونده حقوقی در دادگاه، اولین کار، ارائه دادخواست حقوقی است.

شرایط دادخواست چیست: مطابق قانون آیین دادرسی مدنی ، هیچ دادگاهی نمی‌تواند به دعوایی رسیدگی کند مگر این که‌ شخص یا اشخاص ذی نفع یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی ‌آنان رسیدگی به دعوا را برابر قانون درخواست نموده باشند.

در اینصورت دادخواست حقوقی باید شرایط قانونی مخصوصی را دارا باشد و بدلیل این که تصمیم گیری دادگاه به متن دادخواست ، شرایط دادخواست ، نکات و محتوای حقوقی مندرج در آن بستگی دارد، حتما باید در نوشتن آن دقت لازمه را به عمل آورد و توصیه می شود نگارش و تقدیم دادخواست را توسط وکیل دادگستری انجام دهید.

شرایط دادخواست چیست: اگرچه امکان دارد گرفتن وکیل متخصص برای تنظیم دادخواست ایجاد هزینه کند اما مشکلات ارائه دادخواستی که ویژگی قانونی لازم را ندارد ، می تواند هزینه های بیشتر و تاثیرات غیر قابل جبرانی را در بر داشته باشد.

در این مقاله قصد داریم تا در خصوص دادخواست و شرایطی که لازم است داشته باشد بیشتر صحبت کنیم و همچنین به آثاری که دارد بپردازیم.

دادخواست به چه معناست؟

دادخواست به معنای دادخواهی کردن طلب عدالت و … است. در قانون آیین دادرسی مدنی نیز دادخواست در همین معنا به کار رفته است. پس به همین خاطر است که گفته می شود برای شروع به رسیدگی، باید دادخواهی شود.

البته در بعضی از ماده های قانون آیین دادرسی مدنی دادخواست به برگه ای گفته می شود که از طریق آن دادخواهی صورت می گیرد.

دادخواست باید بر روی برگه های چاپی مخصوص نوشته شود و این برگه باید نکاتی را مشمول شود که در ماده ی 51 از قانون آیین دادرسی مدنی قید شده است.
پس نتیجه می گیریم که یک دادخواست به معنای دادخواهی داریم و یک دادخواست به معنی تقدیم برگه ی دادخواست با رعایت نمودن شرایط قانونی داریم.

اصطلاحات شبیه به دادخواست

شرایط دادخواست چیست: علاوه بر کلمه ی دادخواست در قانون عبارات دیگری نیز به کار رفته است از جمله درخواست و یا تقاضا. وکیل اصفهان بیان می کند درخواست یعنی استدعا کردن، خواهش کردن و نمونه ی آن در ماده ی 96 قانون آیین دادرسی مدنی به کار رفته است با عنوان درخواست تأخیر جلسه. تقاضا نیز معنای مشابهی دارد.

البته در بعضی دیگر از مواد این قانون درخواست به معنی اقدامی است که به موجب آن دادگاه مکلف می شود رسیدگی کرده و قرار مربوطه را صادر کند، مثل درخواست تأمین خواسته و یا تقاضای صدور دستور موقت، درخواست تجدید نظر و یا تقاضای خواهان دعوای ممانعت از حق جهت صادر نمودن حکم.

البته باید این نکته را خاطر نشان کرد که چنانچه این دو کلمه یعنی درخواست و تقاضا در معنای دادخواست به کار برود ضرورت دارد که در برگ دادخواست نوشته شده و دیگر شرایط لازمه در مورد آن رعایت شود ولی در صورتی که این کلمات در معنای عام خود که همان خواهش کردن است به کار برده شود نه دارای شکل خاصی است و نه آن که هزینه ای لازم است پرداخت شود.

دادخواست

دادخواست


در صورتی که تمایل به تنظیم دادخواست خود توسط وکیل پایه یک دادگستری هستید می توانید به سامانه نگارش حقوقی وب سایت مراجعه نمایید .

مشخصات دادخواست

هر فرم درخواستی دارای بند های ذیل می باشد:

  • – مشخصات خواهان (مدعی)
  • – مشخصات خوانده (طرف دعوی)
  • – مشخصات وکیل
  • – خواسته (عنوان خواسته)
  • – دلایل (که باید در دو نسخه تهیه شود و در صورتی که خوانده بیش از یک نفر باشد باید به تعداد آن ها نیز به نسخه اضافه شود)
  • – شرح خواسته (قسمت اصلی دادخواست که در آن شرح ادعا به صورت کامل نگارش می شود)
  • – امضا یا اثر انگشت دادخواست دهنده

اگر اطلاعات درج در دادخواست دارای ناقص باشد. و دادگاه نتواند به آن رسيدگی نماید، حتما باید قاضی دادگاه دلایل نقص را به ‌طور صریح در پرونده قيد کند.

قیمت مشاوره های حضوری و غیر حضوری سایت حامد امیری در اصفهان

دلایل نقص دادخواست از سمت مدير دفتر دادگاه به خواهان ابلاغ می‌شود. و خواهان ظرف ده روز از تاريخ ابلاغ فرصت دارد که نسبت به تكميل موارد خواسته اقدام نماید.

اگر موارد نقص رفع نگردد، دفتر دادگاه، دادخواست خواهان را رد خواهد كرد. رد دادخواست طی ۱۰ روز از تاريخ ابلاغ در همان دادگاه قابل شكايت است. اما اگر رای دادگاه مبنی بر پذيرش شكايت يا رد آن باشد، این تصمیم قطعی است.

شرایط دادخواست و ضمانت اجرای آن

شرایط دادخواست چیست: همانطور که کمی پیش تر بیان کردیم شرایط تنظیم دادخواست و همچنین ضمانت اجرای عدم رعایت آن در ماده ی 51 از قانون آیین دادرسی مدنی. این شرایط از حیث ضمانت اجرای عدم رعایت آن به سه دسته تقسیم اند؛

الف) شرایطی که برای آن ها ضمانت اجرا تعیین نشده است.
ب) شرایطی که ضمانت اجرای آن رد فوری دادخواست است و
ج) شرایطی که اگر دادخواست فاقد آن باشد اخطار توقیف آن و رفع نقص می شود. در ادامه وکیل اصفهان هر سه مورد را شرح خواهد داد:

الف) شرایطی که ضمانت اجرای آن تعیین نشده است:

بنا بر بیانات وکیل امور حقوقی در اصفهان برای تنظیم دادخواست شرایطی که البته فقدان برخی از این شرایط ضمانت اجرایی ندارد.

با این حال نباید تصور کرد که این عدم قید ضمانت اجرا برای این شروط به این معنی است. که این شرایط اهمیتی ندارد، بلکه این شروط، از شرایط بنیادین به حساب امده و اگر دادخواستی فاقد آن ها باشد اصلا دادخواست به حساب نمی آید. این شرایط عبارت هستند از :

1- تنظیم بر برگ چاپی مخصوص: 

در ماده ی 51 قانون آیین دادرسی مدنی امده است :« دادخواست باید … در روی برگ های چاپی مخصوص نوشته شود…» با وجود آن که این شرط در این ماده از قانون قید اما هیچ ضمانت اجرایی برای عدم رعایت آن در نظر نگرفت است.

البته وکیل حقوقی بیان داشت که محکمه ی عالی انتظامی قبول و رسیدگی به دعاوی که دادخواست آن بر روی فرم چاپی مخصوص درج نشده است را تخلف می داند.

2- تنظیم به زبان فارسی

به موجب ماده ی فوق الذکر:« دادخواست باید به زبان فارسی … نوشته شود.» با وجود این که این شرط نیز ضمانت اجرا ندارد اما دادخواست به زبانی غیر از فارسی، قانونی محسوب نمی شود.

3-امضای دادخواست

شخصی که اقدام به دادخواست می کند لازم است. آن را امضاء کند و چنانچه توان امضا کردن را نداشته باشد ضرورت دارد که اثر انگشت خود را در دادخواست ثبت کند.

همانطور که گفتیم نباید این تصور اشتباه را داشت که عدم ضمانت اجرا برای این شرط به معنای بی اهمیتی آن است، بلکه اگر دادخواستی حاوی امضای دادخواست دهنده نباشد دادخواست به حساب نمی آید و حتی اگر تمام شرایط دیگر را داشته باشد بازهم فاقد اعتبار است.

4-تاریخ دادخواست

با این که نوشتن تاریخ در برگه دادخواست الزامی نیست اما مدیر دفتر کل دادگاه بعد از اخذ دادخواست موظف است فورا آن را ثبت کند و رسیدی به خواهان بدهد. این تاریخ تسلیم بر روی دادخواست نوشته می شود و همان تاریخ اقامه ی دعوا به حساب می آید.

ب) شرایطی که ضمانت اجرای آن رد فوری دادخواست است:

نام و اقامتگاه خواهان

به موجب بند از ماده ی 51 قانون آیین دادرسی مدنی :« نام، نام خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه و حتی الامکان شغل خواهان» واجب است که در دادخواست درج بشود.

در نتیجه می فهمیم که خواهان باید در دادخواست خود را کاملا معرفی کند. چنانچه خواهان وکیل داشته باشد و وکیل اقدام به تنظیم دادخواست کند، ضرورت دارد که مشخصات وکیل نیز در آن درج بشود.

شرایط دادخواست چیست:

خواهان به کسی گفت می شود که ادعای یک حقی را می کند نتیجه دادرسی هر چیزی که باشد بر او متحمل می شود. خواهان ممکن است شخص حقیقی باشد و یا شخص حقوقی، اگر خواهان شخص حقوقی بود. نام و مشخصات و اقامتگاه شخص حقوقی به همان صورتی که در اداره ی ثبت شرکت ها درج در دادخواست نیز نوشته می شود.

اما ضمانت اجرای عدم رعایت این شرط رد فوری دادخواست است. در ماده ی 56 قانون آیین دادرسی مدنی بیان که :

« هر گاه در دادخواست، خواهان یا محل اقامت او معلوم نباشد ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست به موجب قراری که مدیر دفتر دادگاه و در غیبت مشارالیه جانشین او صادر می کند، دادخواست رد می شود.» به دلیل این که رد دادخواست در این مورد بدون اطلاع قبلی به خواهان است به آن رد فوری دادخواست گفت می شود.

البته در این ماده امده که ظرف دو روز از تاریخ رسید دادخواست اقدام به صدور قرار رد دادخواست می شود. در نتیجه خواهان در طی این دو روز می تواند به دفتر دادگاه و دادخواست خود را تکمیل کند.

ج) شرایطی که ضمانت اجرای آن ها توقیف دادخواست است:

شرایط دادخواست چیست: علاوه بر شرایطی که در فوق بیان شد. دادخواست شرایط دیگری نیز دارد که در بند های 2 تا 6 ماده ی 51 قانون آیین دادرسی مدنی مده است.
در صورتی که دادخواست فاقد این شرایط باشد. با این که مطابق با ماده ی 53 از قانون مزبور پذیرفت می شود اما توقیف و برای به جریان مجدد آن لازم است که نواقص موجود برطرف بشود.

پس اگر دادخواست شرایط مربوطه را نداشت مدیر دفتر دادگاه باید در مدت دو روز نواقصی که دادخواست دارد را به صورت کتبی به خواهان ابلاغ کند، از تاریخ ابلاغ خواهان ده روز فرصت دارد تا این نواقص را برطرف کند.

با رفع نواقص در این مدت، دادخواست مجددا به جریان می افتد ولی در صورتی که در این مهلت ده روزه خواهان نواقص را برطرف نکند، دادخواست با صدور قرار مدیر دفتر، رد خواهد شد.

1- نام و مشخصات خوانده:

طبق بند 2 ماده 51 قانون آیین دادرسی مدنی نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خواند باید در دادخواست قید شود. به این خاطر که اصلی و ترین و حساس ترین چیز در تنظیم دادخواست تعیین خواند است.
با وجود این که درج اقامتگاه خواند در دادخواست ضروری است اما اگر خواهان از آن اطلاعی نداشته باشد باید به دفتر دادگاه اطلاع تا آن ها با هزینه ی خود خواهان، مراتب را در روزنامه ابلاغ کنند. به عبارت دیگرعدم اطلاع خواهان از آدرس خواند مانع از جریان دادرسی نمی شود.

2- تعیین خواسته و بهای آن:

خواسته ای که خواهان دارد باید در دادخواست و در قسمتی که مربوط به آن است درج شود. دادگاه نیز وظیفه دارد به تمامی خواسته های درج در دادخواست به همان صورتی که قید توجه کرده و در مورد آن اقدام به صدور رأی کند.

اگر خواهان خواسته ی خود را در قسمت دیگری از دادخواست بنویسد. و این خواسته با خواسته ای که در قسمت اصلی نوشته تعارض داشته باشد، مدیر دفتر دادگاه به خواهان اخطار رفع نقص می دهد.

تفاوت دادخواست و درخواست

درخواست، تقاضایی است که در قانون صورت و شکل معینی ندارد و متقاضی آن را به طور کتبی یا شفاهی، به دادگاه یا مراجع دیگر ارایه می دهد ولی دادخواست شکل معینی دارد ،کتبی بوده و به دادگاه تقدیم می‌شود.

مدارک لازم جهت ارایه دادخواست حقوقی

  • • مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی
  • • تهیه و تنظین دادخواست در دو نسخه
  • • وکالت نامه وکیل در صورت داشتن وکیل
  • • سایر مستنداتی که در جهت اثبات ادعای خواهان به وی کمک می کند

مرجع تقدم دادخواست حقوقی

قبل از اینکه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در تهران و سایر استانها شروع به کار کنند، ضروری بود شرایط دادخواست کامل و به دفتر دادگاه عمومی تقدیم شود.

در مواقعی هم پس از احراز شرایط دادخواست حقوقی ، امکان تقدیم دادخواست حقوقی به دادگاه کیفری به صورت همزمان با هم وجود دارد. دادخواست حقوقی در تهران و مراکز استانها به دفتر خدمات الکترونیک قضایی و در سایر شهرها به دادگاه عمومی حقوقی تقدیم می شود.

سامانه نگارش و تنظیم دادخواست 

با توجه به نکاتی که گفت شد به هر حال نوع نگارش دادخواست در نتیجه حاصل از آن بی تاثیر نخواهد بود به همین دلیل موسسه حقوقی حامد امیری سامانه خدمات نگارشی را جهت تنظیم دادخواست توسط حامد امیری وکیل پایه یک دادگستری برای شما عزیزان فراهم کرده است . جهت ورود به سامانه نگارش حقوقی و تنظیم دادخواست ، لایحه ، اظهارنامه ، شکایت با نظارت وکیل معتبر بر روی دکمه زیر کلیک کنید .

کاربر گرامی

نویسنده وکیل: حامد امیری یکی از بهترین وکیل در اصفهان، با بیش از یک دهه سابقه درخشان در پرونده‌های متعدد و اخذ آراء موفق آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی اعم از مشاوره‌های تخصصی، قبول وکالت، نگارش حقوقی و تنظیم قراردادها در تمامی موارد دعاوی حقوقی، امور کیفری، دعاوی خانواده، امور تعزیرات، اداره کار به هموطنان گرامی میباشد.

2 نظرات

  • Sahar
    پاسخ 9 مهر 1402 در 6:24 قبل از ظهر

    با توجه به تکلیف قانونی جهت طرح دعوی به طرفیت کلیه وراث اقدام نمودم که به دلیل فوت یکی از ورثه قبل از طرح دادخواست، دادگاه اخطاریه رفع نقص آدرس خوانده فوت شده را صادر کرد
    اینجانب نیز طی لایحه ای فوت خوانده مورد نظر را اعلام نموده و ورثه ایشان که عینا صاحبان همین دعوی بودند را به استناد گواهی انحصار وراثت آن خوانده، اعلام نمودم
    اما دادگاه به دلیل فوت خوانده قبل از دادخواست قرار عدم استماع صادر کرد
    پس با توجه به تکلیف قانونی که دادخواست تقسیم ترکه باید به طرفیت کلیه وراث باشه باید دادخواستم را چگونه مطرح میکردم؟
    آیا با این توضیحات تجدید نظر بدم فایده ای داره؟

پیام بگذارید