قرار ابطال دادخواست چیست؟ آیا قرار ابطال دادخواست قابل اعتراض است؟

تفاوت قرار رد دادخواست و ابطال دادخواست!

قرار ابطال دادخواست به بیان وکیل پایه یک دادگستری، یکی از انواع قرارهای قاطع دعوا است که در حقیقت یک ضمانت اجرا برای اقدامات خواهان محسوب می شود.

به بیان بهتر زمان طرح و اقامه کردن یک دعوی، خواهان باید یک سری اقدامات و اعمالی انجام دهد که اگر آن ها را نادیده گرفته و انجام ندهد، ” قرار ابطال دادخواست ” صادر می شود.
البته وی اضافه می کند گاهی هم دادگاه به این دلیل که خواهان دادخواست خود را استرداد می کند.

نکته بسیار مهمی که در خصوص قرار ابطال وجود دارد این است که از جمله قرارهایی است که صرفا از سوی دادگاه رسیدگی کننده صادر خواهد شد، و مدیر دفتر دادگاه توانایی صدور آن را ندارد. زمانی که این قرار صادر می شود، پرونده از دادگاهی که دعوی در آن رسیدگی می شد خارج می شود.

در این مقاله قرار بر آن است تا قرار ابطال را بیشتر توضیح داده و موارد صدور آن را نام ببریم و همچنین توضیح دهیم که چگونه می توان نسبت به این قرار اعتراض کرد و آثار ی که صدور این قرار به دنبال دارد را نیز بیان خواهیم نمود، پس مطالعه این مقاله را از دست ندهید و در صورت امکان نظرات خود را برای ما در قسمت نظرات درج نموده و بدین طریق ما را حمایت نمایید.

موارد صدور قرار ابطال دادخواست

به گفته حامد امیری وکیل حقوقی در قانون آیین دادرسی مدنی مواردی که در خصوص آن قرار صادر می شود، در مواد 95، 96، 256 و 259 ذکر شده است که در ادامه آن را بررسی خواهیم کرد:

• در ماده 95 از قانون مذکور مقرر شده است که:

« عدم حضور هریک از اصحاب دعوا و یا وکیل آنان در جلسه دادرسی مانع رسیدگی و اتخاذ تصمیم نیست. در موردی که دادگاه به اخذ توضیح از خواهان نیاز داشته باشد و نامبرده در جلسه تعیین شده حاضر نشود و با اخذ توضیح از خوانده هم دادگاه نتواند رای بدهد، همچنین در صورتی که با دعوت قبلی هیچ یک از اصحاب دعوا حاضر نشوند، و دادگاه نتواند در ماهیت دعوا بدون اخذ توضیح رای صادر کند دادخواست ابطال خواهد شد.»

• به موجب ماده 96 همین قانون نیز، در حالتی که یکی از اصحاب دعوا نتواند در جلسه رسیدگی حضوری یابد، باید اصل سندی که به آن استناد کرده است را به دادگاه ارائه دهد، یا به صورت شخصی و یا از طریق وکیل دادگستری. حال اگر اصل این اسناد را ارائه نکردند و دادگاه در مورد آن ها تردید و انکار داشته باشد، در صورتی که شخص در جایگاه خواهان باشد و هیچ دلیل دیگری برای اثبات مدعای او نباشد، قرار ابطال دادخواست وی صادر می شود.

قرار ابطال دادخواست امر مختومه:

• از دیگر مواردی که در مورد آن قرار ابطال دادخواست صادر می شود عدم تهیه وسیله اجرای قرار معاینه محل یا تحقیق محلی توسط متقاضی است، زیرا این امر موجب خارج شدن آن از دلایل می شود به همین منظور اگر بر اثر این عدم تهیه وسیله اجرای قرار صادر شده ممکن نباشد و دادگاه نیز بدون جواب آن قرار رأی صادر کند، قرار بطلان دادخواست صادر می کند.

• اخرین حالت از موارد صدور قرار ابطال دادخواست موردی است که خواهان دادخواست خود را مسترد می دارد. به بیان بهتر اگر خواهان تا جلسه اول دادرسی دادخواست بدوی خود و تا قبل از ختم دادرسی دادخواست تجدیدنظر را استرداد کند، قرار ابطال دادخواست صادر می شود.

روش‌های اعتراض به قرار ابطال دادخواست

همانطور که بیان نمودیم قرار ابطال در موارد مشخصی صادر می شود که در فوق آن ها را بیان نمودیم و همچنین ذکر کردیم که قرار ابطال دادخواست از قرارهای قاطع دعواست به این معنا که زمانی که صادر شود پرونده از دادگاه رسیدگی کننده خارج می شود. اما ممکن است این سوال ایجاد شود که آیا زمانی که قرار ابطال دادخواست صادر شود، خواهان دیگر حق هیچ اقدامی ندارد و یا آن که می تواند نسبت به قرار صادر شده اعتراض کند؟

بهترین وکیل اصفهان جواب این سوال را اینگونه می دهد که خواهانی که در خصوص دادخواستش قرار ابطال دادخواست صادر شده است این امکان و حق را دارد که نسبت به این قرار اعتراض کند و در قانون آیین دادرسی مدنی نیز این امر مورد پیش بینی قرار گرفته است. در قانون آیین دادرسی مدنی راه‌های پیش بینی شده برای اعتراض به این قرار ابطال دادخواست که از سوی دادگاه صادر شده باشد، از طریق تجدیدنظر خواهی و یا فرجام خواهی از قرار ابطال دادخواست است.
پس بنابراین می توان چنین عنوان کرد که در صورتی که قرار ابطال دادخواست از سوی دادگاه بدوی یا نخستین صادر شود، خواهان با جمع شرایط دیگر می تواند نسبت به این قرار صادر شده تجدیدنظر خواهی کند. فرجام خواهی از قرار ابطال دادخواست امکان پذیر است و خواهان می تواند به رعایت شرایط، نسبت به قرار ابطال صادر شده فرجام خواهی کند.

قرار ابطال دادخواست چه اوصافی دارد؟

وکیل خوب اصفهان بیان می کند که صدور قرار ابطال دادخواست نیز ویژگی‌هایی شبیه به قرار رد دعوا دارد. به عبارت دیگر مهم‌ترین ویژگی که صدور قرار ابطال دادخواست دارد این است که اگر در خصوص دادخواست خواهانی این قرار صادر شود، این است که رسیدگی خاتمه می یابد اما این قرار ابطال، دارای اعتبار امر قضاوت شده نیست. یعنی خواهان می تواند مجددا اقامه دعوی کند و طرح دعوی جدید در همان مورد، هیچ مانع و ایرادی ندارد.
همانطور که بیان نمودیم وصف دیگر صدور قرار ابطال دادخواست این است که قابلیت فرجام خواهی دارد و می تواند برای اعتراض به آن از راه فرجام خواهی اقدام نمود.

آیا قرار ابطال دادخواست اعتبار امر مختومه دارد؟

همانطور که کمی پیش‌تر ذکر شد گفتیم که یکی از ویژگی‌های قرار ابطال دادخواست که البته مهم‌ترین آن نیز بود، این است که دارای اعتبار امر مختومه نیست. اما اعتبار امر مختومه به چه معناست؟

وکیل اصفهان در جواب می گوید اعتبار امر مختومه یا قضاوت شده یعنی چنانچه در گذشته دعوایی بین اشخاصی مطرح شده باشد و در مورد آن حکم قطعی صادر شده باشد دیگر نمی توان مجددا همان دعا را به طرفیت همان اشخاص مطرح کرد، زیرا که یک بار به آن دعوی رسیدگی شده و در مورد آن حکم صادر و به این طریق اختلافات حل شده است. پس اگر کسی نسبت به رأی قطعی صادر شده اعتراضی دارد باید از راه‌های دیگری که برای اعتراض وجود دارد استفاده کرد.

اما به گفته حامد امیری مطابق قانون آیین دادرسی مدنی قرار ابطال دادخواست اعتبار امر مختومه ندارد. یعنی به دیگر بیان در صورتی که این قرار صادر شود، خواهان این امکان را دارد که مجددا همان دعوی را بر علیه همان شخص مطرح کند و این بار مدارک بهتر و محکم تری تهیه کرده باشد تا مستند رأی دادگاه قرار بگیرد.
البته چنانکه گفتیم به قرار ابطال دادخواست نیز می توان هم از طریق تجدیدنظر خواهی و هم از طریق فرجام خواهی اعتراض نمود.

قرار رد دادخواست با قرار ابطال دادخواست چه تفاوتی دارد؟

وکیل خوب شهر اصفهان بیان می دارد تنها قاضی است که این اختیار و قدرت را دارد که قرار ابطال دادخواست را صادر کند. و بیشتر در مورادی این قرار صادر می شود که ربطی به تکمیل یا رفع نقص ندارد، اما قرار رد دعوی علاوه بر قاضی ممکن است از طرف مدیر دفتر دادگاه نیز صادر شود و در بیشتر موارد برای رفع نقض یا تکمیل دادخواست است.

سوالات متداول ابطال دادخواست

نتیجه گیری

قرار ابطال دادخواست آنگونه که در این مقاله تعریف نمودیم یکی از قرارهای قاطع است که تنها قاضی دادگاه می تواند آن را صادر کند. این قرار ابطال دادخواست زمانی صادر می شود که شخص خواهان باید یک سری اعمال و اقداماتی را انجام می داده است ولی آنها را نادیده گرفته است.

به عنوان مثال باید در جلسه رسیدگی خودش یا وکیلش حاضر می شده و اصل اسنادی که به آن استناد کرده بوده را ارائه می داده اما این کار را نکرده است و قاضی نیز نتوانسته است تنها به توضیحات خوانده حکم صادر کند، به همین دلیل در این حالت قرار ابطال دادوخاست صادر می کند.