قانون مهریه سنگین چیست و عواقب آن کدامند؟

قوانین تعیین مهریه سنگین

قانون مهریه سنگین: تعیین مهریه سنگین توسط زوجه که گاه ادای آن در توان زوج نیست ، از مشکلات رایج حقوقی است. این مهریه ها اغلب عندالمطالبه هستند ، در صورتی که زوج توان پرداخت آن را نه تنها در حال حاضر بلکه در آینده نیز نخواهد داشت.

از همین رو بطلان این مهریه ها مورد بحث حقوق دانان قرار گرفته است. در این جا این سوال مطرح می شود که، آیا این مهریه ها فقط صوری هستند و زوج ملزم به پرداخت آن ها نمی باشد ؟ یا این که مبلغ مهریه به هر میزان که باشد زوج متعهد به پرداخت آن است.

یکی از شرایط معامله یا هر تعهد ، مقدور التسلیم بودن آن است. ماده ی 348 قانون مدنی به این موضوع می پردازد. بنابراین در صورتی که امکان تسلیم مال مورد تعهد وجود نداشته باشد، یا این که عمل مورد تعهد قابل اجرا نباشد، معامله باطل است.

به عنوان مثال؛ الماس کوه نور را نمی توان به عنوان مهریه قرار داد زیرا دسترسی به آن ممکن نیست. البته اگر مرد قادر به تسلیم مهریه نباشد اما زن قادر به تسلم آن باشد ، امکان مهریه قرار دادن آن ، بدون اشکال است.

آن چه امروزه در مهریه ها شایع است ، قرار دادن چیزی به عنوان مهریه است که ، ادای آن در توان متعهد نیست. از این رو در تعیین مهریه ، موضوع استطاعت مرد در پرداخت آن اهمیت بسیاری دارد. به عنوان مثال؛ قرار دادن مهریه صد میلیونی برای فردی که تمام دارایی او یک میلیون است، موضوعی قابل مناقشه است.

معین و مقدور التسلیم بودن مهریه

ضرورت اموری مانند، معین بودن و مقدور التسلیم بودن مهریه ، تنها به دلیل این نیست که عقد را همچون یک قرارداد بدانیم ، بلکه از این روست که ، در هر تعهدی باید متعهد به شرایط پایبند باشد. لذا معین بودن مهریه و قابل پرداخت بودن آن، به منظور تامین تعهدات ناشی از عقد بر قرار شده است. چون تردیدی در الزام آور بودن مهرالمسمی به عنوان یک تعهد تمام عیار نداریم ، مهرالمسمی باید مقدور التسلیم باشد.

در غیر این صورت تعهدی غرری و بی ارزش است. با این وجود مقرراتی که در ماده 1073 قانون مدنی آمده است که ظاهرا تخلف از شرایط مقرر جهت مهر را موجب عدم نفوذ نکاح تلقی کرده و مقرارت دیگری که در ماده 1069 قانون مدنی وجود دارد که شرط خیار را تنها در مهر و مستقل از نکاح ، جایز می داند. از سوی دیگر استقراء نشان می دهد مهر از ارکان نکاح نبوده و به صورت یک عقد تبعی در کنار نکاح مطرح است.

ناتوانی در پرداخت مهریه سنگین

ناتوانی در پرداخت مهریه که در این مقاله مورد بحث قرار می گیرد، ناتوانی عارضی نیست. منظور ناتوانی در زمان تعیین یا ناتوانی معلوم در زمان عقد نسبت به زمان ادا است.

چرا که ناتوانی عارضی مباحثی مانند خیار تعذر تسلیم و امثال این گونه موارد را به وجود می آورد که این مسئله از محل بحث ما خارج است. در ادامه به بررسی این مسئله می پردازیم که آیا ناتوانی در پرداخت مهریه دلیلی بر بطلان آن است؟ آیا مهریه ی بیش از 110 عدد قابل اجرا نمی باشد؟

مطالبه مهریه بیش از 110 سکه

در سال ۹۱ قانونی به تصویب نمایندگان مجلس رسید، که حد حمایت قانونی از مطالبه مهریه را تا میزان 110 سکه اعلام کرد و مطالبه میزان بیشتر از آن را منوط به استطاعت زوج دانست. این قانون اظهار می دارد که، معیار ملائت در مطالبه مهریه 110 سکه است. دادگاه فرض را بر این قرار داده که زوج توانایی پرداخت این مهریه را دارد. در صورتی که این تعداد چه به صورت نقد و چه قسط بندی پرداخت نگردد، دادگاه حکم حبس زوج را صادر خواهد نمود.
لازم به ذکر است، در مهریه‌های تا 110 سکه نیازی به اثبات استطاعت زوج نیست. از آن جا که، بسیاری از افراد توان پرداخت این تعداد مهریه را هم ندارند، دادگاه پس از اثبات عدم توانایی زوج اقدام به تقسیط مهریه خواهد نمود.

حق حبس در مهریه های سنگین

از آن روی که زن پس از عقد مالک مهریه است، می تواند آن را از راه قانونی از شوهر مطالبه کند. با مراجعه به دادگاه و صدور اجراییه ثبتی، مرد ملزم به پرداخت مهریه خواهد شد. به علاوه، قانون به زن حق داده است که، تا مهر خود را دریافت نکرده، از تمکین خودداری نماید. این حق معروف به حق حبس است.

ماده 1085 قانون مدنی به این موضوع اختصاص دارد: «زن آزاد است تا مهر به او تسلیم نشده از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند، مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه او نخواهد بود.»

طبق این ماده حق حبس به شرطی قابل اجرا است که مهر زن حال، یعنی بدون مدت و قابل وصول به مجرد عقد باشد. در صورتی که اگر مهر موجل باشد با استناد به ماده 1085 قانون مدنی، حق حبس از زن ساقط خواهد شد.

نکته : در صورتی که زن قبل از دریافت مهر از شوهر تمکین کند حق حبس او ساقط می شود. لذا دیگر این حق را ندارد که، به عنوان عدم دریافت مهر از انجام وظایف زناشویی خودداری کند.

ماده 1086 قانون مدنی این موضوع را با شفافیت شرح می دهد:

«اگر زن قبل از اخذ مهر، به اختیار خود، به ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمی تواند از حکم ماده قبل استفاده کند، معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.»

جوانان با وجود عدم تمکن، مهریه هایی سرسام آور تعیین می کنند که به دور از منطق می باشد. آن چه مسلم است با وجود قانون تصویب شده در مورد 110 سکه، زوج از پرداخت مهریه مازاد بر این عدد معاف نخواهد بود. تنها معافیت از مهریه زمانی اتفاق می افتد که زن اقدام به بخشش مهریه به صورت قانونی نماید.

قانون مهریه سنگین ، یکی از موارد بحث برانگیز حقوقی است که جهت آگاهی از آن و رهایی افرادی که دام مهریه سنگین گرفتار شده اند، تنها مشاوره با یک وکیل متخصص راهگشا خواهد بود. حامد امیری ، وکیل مهریه در اصفهان راه درست را به شما نشان می دهد. به این ترتیب، شاهد تسریع در روند پرونده و پیمودن شیوه ی صحیح دادخواهی خواهید بود.