وصول چک از طریق اجرای ثبت

عدم وصول چک در موعد مقرر از جمله مشکلاتی است که ممکن است برای تمامی افراد در معاملات کوچک و بزرگ اتفاق افتاده باشد. با توجه به کارکرد چک در معاملات هر روزه و این که به طور متوسط تمامی افراد با این سند سروکار دارند، قانون گذار توجه ویژه ای به این سند کرده و چندین راه را جهت وصول چک در نظر گرفته است.

مشکل چک بلامحل و یا چک پرداخت نشدنی، نحوه وصول چک و چگونگی وصول چک از طریق اجرای ثبت، بخشی از سوالات متداولی است که دارندگان چک های وصول نشده با آن دست به گریبان هستند. در این مقاله با تمرکز بر مبحث، وصول چک از طریق اجرای ثبت، به برخی از این سوالات پاسخ خواهیم داد.

دریافت گواهی عدم وصول چک از بانک

اگر وجه چک به هر علتی پرداخت نشود، در صورت در خواست دارنده چک، بانک موظف است در برگ مخصوصی که مشتمل بر مشخصات چک، هویت و نشانی کامل صادرکننده است با ذکر علل عدم پرداخت وجه، برگه مورد نظر را امضا نموده و به دارنده چک تحویل دهد.
لذا در صورتی که وجه چک در موعد مقرر پرداخت نشد، دارنده چک باید گواهی عدم پرداخت وجه چک را از بانک دریافت نموده و به شیوه حقوقی یا کیفری علیه صادر کننده چک اقدام نماید. همچنین می تواند جهت احقاق حق خویش به اجرای ثبت محل برای وصول وجه چک مراجعه کند.
در ماده 2 قانون صدور چک، می خوانیم که چک در حکم اسناد لازم ‌الاجرا است اما شرط آن، این است که مطابق با شرایط مندرج در قانون صدور چک، تنظیم شده باشد.

شرایط وصول چک از طریق اجرای ثبت

جهت وصول چک از طریق اجرای ثبت ، اولین گام اقدام از طریق اجرای ثبت تشخیص دایره ی اجرایی مورد نظر است. مطابق با ماده ی 245 آیین نامه اجرای مفاد اسناد لازم الاجرا درخواست اجرای چک از ثبت محلی صورت می گیرد که بانک طرف حساب صادر کننده چک در آن محل قرار دارد. نکاتی که جهت وصول چک باید در نظر بگیریم به شرح ذیل می باشد.

– ارائه اصل چک و گواهی عدم پرداخت چک به اجرای ثبت محل

متقاضی وصول چک باید ضمن در دست داشتن اصل چک و گواهی عدم پرداخت به اجرای ثبت محل مراجعه نماید.

– چک به نام یکی از بانک های مجاز کشور صادر شده باشد

با استناد به ماده 20 قانون صدور چک، شرط اصلی صدور اجراییه از طریق اجرای ثبت، این است که چک بر عهده یکی از بانک‌های مجاز کشور باشد.

– تطبیق امضای چک با امضای صادر کننده

شرط دیگر جهت صدور اجراییه، مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک می‌باشد.

– خواهان صدور اجراییه باید یکی از این سه نفر باشد

فردی که چک در وجه او صادر شده، فردی که چک به نام او پشت نویسی شده و یا این که فردی که قائم مقام قانونی افراد مذکور است. در مورد آخر منظور این است که چک در وجه حامل صادر شده باشد.

– در مورد چکی که به وکالت از سمت صاحب حساب صادر شده

صادرکننده‌ی چک و صاحب حساب، هر دو به صورت تضامنی مسئولیت پرداخت وجه را به عهده دارند. لذا به علت وجود مسئولیت تضامنی، صدور اجراییه بر علیه هر دو نفر امکان پذیر است.

– مدارک لازم برای درخواست اجراء

با توجه به ماده 245 آیین نامه اجرای مفاد اسناد لازم الاجرا ، جهت وصول چک از طریق اجرای ثبت باید مدارکی تهیه و به محل تحویل داده شود که عبارتند از، در خواست نامه ی چاپی مطابق با نمونه ی ثبت ، اصل و کپی چک و برگشت آن ، لازم به ذکر است باید امضای صادر کننده با نمونه ی آن در بانک مطابق باشد.

اجرای چکی که بخشی از آن پرداخت نشده

نکته ی مورد توجه در مورد وصل وجه چک از طریق اجرای ثبت این است که ، در برخی موارد ممکن است بخشی از مبلغ چک پرداخت شود و بخشی از آن باقی بماند در این شرایط امکان در خواست اجراء در مورد مبلغی که پرداخت نشده است ، وجود دارد.

به بیان دیگر قانون به موجب ماده 246 آیین نامه فوق الذکر این امکان را فراهم نموده است که دارنده  چک نسبت به زنده نمودن ، مبلغ پرداخت نشده از طریق اجرای ثبت اقدام نماید. بدین شرح که «هرگاه چک نسبت به قسمتی از مبلغ آن بدون محل باشد، دارنده چک نسبت به باقیمانده حق صدور اجراییه دارد.» به عنوان مثال شخص جهت وصول چک به بانک مراجعه می نماید ، اما مبلغ کافی در حساب صادر کنند ه ی چک جهت وصول وجود ندارد . در این شرایط فرد می تواند بخشی از مبلغ چک را وصول نموده و جهت باقیمانده ی آن از طریق اجرای ثبت اقدام نماید.

اجرای چک مشروط یا تضمینی

زمانی که چک مشروط باشد و واژه ی بابت… در چک درج شود. با استناد به ماده 248 در اداره ی ثبت قابل رسیدگی نیست. به گونه ای که فقط وجه مرقوم در چک قابل صدور اجراییه در اداره ثبت می باشد.

لازم به ذکر است، بانک توجهی به شروط مزبور در چک نخواهد کرد. اگر صادر کننده برای پرداخت وجه چک شرط یا شروطی در متن چک درج کرده باشد، بانک بدون توجه به آن ها نسبت به پرداخت وجه ، در صورت وجود اعتبار لازم (پول) در بانک اقدام خواهد نمود. در غیر این صورت گواهی فقدان یا کسر موجودی صادر خواهد شد.‏

معایب وصول چک از طریق اجرای ثبت

وصول چک از طریق اجرای ثبت اسناد، نسبت به مراجعه به دادگستری دارای معایبی است که لازم می دانیم در این بخش به ذکر برخی از این معایب بپردازیم.

– مطابقت امضا 

دستور اجرا زمانی صادر می شود که مطابقت امضای چک با نمونه ی امضای صادر کنند ه در بانک ثابت شود. تشخیص مطابقت امضا امری قضایی است و تفویض آن به متصدیان بانک ها ممکن است موجب قضاوت نادرست و ضایع شدن حق دارنده  چک شود.

– مستثنیات

دین صادرکننده ی چک بی محل در صورتی بازداشت می شود که به جز یک خانه، یک دستگاه اتومبیل و یک شماره تلفن اموال دیگری داشته باشد، اموال سه گانه فوق از مستثنیات دین شناخته شده و قابل توقیف و بازداشت نمی باشند. صدور اجراییه در این مواقع عملاً بی نتیجه خواهد ماند زیرا افراد محدودی هستند که به جز اموال مذکور اموال دیگری داشته باشند. اما در مورد تعقیب کیفری شاکی می تواند بدون توجه به مستثنیات دین اقدام به طرح شکایت نماید.

با توجه به این معایب می توان گفت جهت وصول چک مراجعه به دادگستری مفید تر خواهد بود. به هر روی اگر با مشکل وصول چک مواجه هستید. جهت وصول چک از راه های مختلف؛ طرح شکایت کیفری، طرح دعوای حقوقی و اقدام از طریق اجرای ثبت ، مشاوره با یک وکیل آگاه شما را در رسیدن به مقصودتان یاری خواهد نمود.

امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات لازم را در ارتباط با وصول چک از طریق اجرای ثبت کسب نموده باشید. با افزایش اطلاعات خود و انتخاب یک وکیل خوب، از مواجهه با اتفاقات ناگوار در امان بمانید. در این خصوص دفتر وکالت حامد امیری وکیل پایه یک در اصفهان آماده انجام خدمات وکالت و مشاوره به مراجعین محترم می باشد.