رایج ترین شروط ضمن عقد
خیلی ها به دنبال پیدا کردن بهترین شروط ضمن عقد هستند اما چرا ؟ شروط ضمن عقد ازدواج ، در واقع تعهداتی هستند که زن و شوهر پیش از ازدواج در مورد آنها به توافق می رسند و رسمیت بخشیدن به توافقات انجام شده با درج آنها در سند ازدواج و امضای دو طرف (یعنی زوج و زوجه) صورت می پذیرد.
شروطی که بر این اساس در سند ازدواج درج می شوند، معمولاً شروطی هستند که در قانون ذکر نشده‌اند و به انتخاب طرفین به هنگام ازدواج و یا پس از آن انتخاب می‌شوند. معمولاً از شروط ضمن عقد برای تغییر و یا تعدیل آثار حقوقی ازدواج، استفاده می‌شود. (زیرا به محض جاری شدن خطبه عقد و امضای سند ازدواج، زن برخی از حقوق خود نظیر حق سفر، داشتن شغل، انتخاب محل زندگی و مسکن، ولایت بر فرزندان و جدایی از همسر (طلاق) را از دست می‌دهد و حقوق مادی همچون مهریه و نفقه را به دست می آورد.) زن می تواند با استفاده از شروط ضمن عقد، برخی از این حقوق را همچنان برای خود محفوظ نگه دارد.
برای مثال زن می تواند در سند ازدواج درج کند که شوهر نمی تواند جلوی سفر یا شغل زن را نگیرد. این‌گونه شروط در صورتی که مغایر با قوانین تکمیلی باشند بر قانون برتری دارند و در صورت بروز اختلاف باید به شرط ضمن عقد عمل شود نه قانون، اما اگر خلاف قوانین امری باشند اعتباری ندارند.
رایج ترین شروط ضمن عقد
در بخش زیر به برخی از رایج ترین شروط ضمن عقد اشاره خواهد شد. همانگونه که گفته شد، غالباً شروط ضمن عقد به درخواست زوجه در سند ازدواج درج می شوند. این شروط کمک می کنند تا زن برخی از حقوق خود نظیر حق سفر، داشتن شغل، انتخاب محل زندگی و مسکن، ولایت بر فرزندان و جدایی از همسر (طلاق) را پس از ازدواج برای خود حفظ نمایند.
حق طلاق : بر اساس این شرط، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمانی که بخواهد از جانب زوج اقدام به متارکه کرده و از قید زوجیت خود را رها کند؛ به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه.
حق سفر به خارج از کشور: بر اساس این مورد از شروط ضمن عقد، زوجه اجازه دارد از هم اکنون هرگاه خواست به خارج از کشور برود و نیاز به اجازه مجدد زوج ندارد. چه برای اخذ یا تمدید یا تجدید گذرنامه و این اجازه دائمی است.
حق ادامه تحصیل : براساس این شرط، زوج به زوجه حق ادامه تحصیل می دهد و زوجه می تواند تا هر مقطع که بخواهد تحصیلات خود را ادامه بدهد. در این باره نیز زوجه محدودیتی در موزد مکان و محل تحصیل نخواهد داشت.
حق اشتغال : در صورت درج این شرط در شروط ضمن عقد، زوجه می تواند پس از ازدواج در شغلی که دوست داشته باشد مشغول به کار شود.
تقسیم اموال : بر اساس این شرط، در صورت متارکه زن و شوهر از هم (چه متارکه به درخواست زن باشد و چه به درخواست مرد)، اموال و دارایی آنها (اموالی که پس از ازدواج کسب کرده اند) به صورت مساوی مابین آنها تقسیم می شود.
حق مسکن : حق انتخاب مسکن و تعیین شهر یا محلی که زندگی مشترک در آنجا ادامه پیدا کند با زوجه خواهد بود.
حق حضانت فرزندان : در صورت متارکه زن و شوهر، حضانت فرزندان به زوجه داده می شود. در صورت درج این شرط در شروط ضمن عقد، فرزندان برای خروج از کشور نیازی به اذن پدر ندارند.
ثبت ازدواج
در چه صورت شروط ضمن عقد باطل می شوند؟
اگرچه قانون اجازه داده تا زوج یا زوجه شروطی را ضمن عقد برای خود در نظر بگیرد اما نباید تصور شود، که درج و ثبت هر شرطی به آن صورت قانونی می دهد. بنابراین برخی از شروط ضمن عقد، بخودی خود باطل به حساب می آیند. منظور از باطل این است که به‌طور کلی، از ابتدا چیزی که دارای اثر حقوقی باشد، به وجود نمی‌آید.
برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه کنید: هنگامی که گفته می شود عقد بیع باطل بوده است، این بدان معناست که خریدار از ابتدا هیچ مالکیتی بر آنچه خریداری نموده، پیدا نکرده است و به عبارت عامیانه، از ابتدا همه چیز کأن لم یکن بوده است. در هر حال شروط ضمن عقد باطل را به طور کلی در دو دسته می توان جای داد:
شروط ضمن عقدی که عقد را باطل می کنند
دسته نخست شروط ضمن عقدی هستند که اگرچه باطلند اما تأثیری در عقد ندارند و موجب باطل شدن عقد نمی‌شوند. بر اساس ماده ۲۳۲ قانون مدنی، این شروط خود به سه دسته تقسیم می شوند:
- شرطی که انجام آن غیرممکن باشد؛ برای مثال در شروط ضمن عقد درخواست شود که در عرض یک یا دو روز یک زبان بیگانه به فرد دیگری آموزش داده شود.
- شرطی که نامشروع (غیرقانونی) باشد؛ برای مقال در شروط ضمن عقد درج شود که یکی از طرفین منزل فرد ثالثی را آتش بزند.
- شرطی که نفع و سودی نداشته باشد.
شروط ضمن عقدی که عقد را باطل می کنند
دسته دوم شروط ضمن عقدی هستند که نه تنها خود باطل هستند بلکه سبب باطل شدن عقد نیز می شوند. طبق ماده‌ی ۲۳۳ قانون مدنی این شروط را می توان در دو بخش جای داد:
* شرطی که با ذات عقد در تضاد باشد: بدین معنا که در شروط ضمن عقد درج شود که پس از عقد نکاح، زوج و زوجه رابطه زناشویی با یکدیگر نداشته باشند. باطل بودن این شرط از آن روست که اساس عقد نکاح بر این مسئله است که زن و مرد با یکدیگر رابطه زوجیت داشته باشند. حال اگر در یک عقد نکاح، طرفین شرط کنند که رابطه‌ی زوجیت میان‌شان به وجود نیاید، یا اگر در خرید و فروش یک خانه شرط شود که خریدار خانه، مالک آن نشود، در این موارد هم شرط باطل است و هم عقد. زیرا در این موارد گویا طرفین اصلا قصد انعقاد قرارداد با یکدیگر را ندارند.
* شرط مجهولی که موجب جهل به عِوَضِین می‌شود: طبق ماده‌ی ۲۱۶ قانون مدنی مورد معامله باید معلوم باشد و اگر شرطی که درضمن یک عقد درج می‌گردد مجهول باشد، به شکلی که سبب جهل به عوضین گردد، هم شرط و هم عقد باطل خواهد بود. برای درک بهتر این موضوع به این مثال توجه فرمایید: در خرید و فروش یک اتومبیل، ثمن و اتومبیل عوضین معامله هستند و باید معلوم باشند. در این قرارداد، اگر فروشنده اتومبیل خود را به مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان بفروشد و شرط شود که خریدار این مبلغ را پس از فوت پدرش بپردازد، هم شرط باطل است و هم عقد؛ زیرا شرط در اینجا مجهول است و مشخص نیست که فوت پدر خریدار در چه زمانی است. علاوه‌بر این، مجهول بودن شرط موجب مجهول شدن ثمن به عنوان یکی از عوضین می‌شود؛ زیرا مشخص نیست که در این زمان نامعلوم، ۱۲۰ میلیون تومان چه ارزشی خواهد داشت.
موسسه حقوقی حامد امیری در اصفهان ، آماده ارائه ی مشاوره و قبول وکالت و حل مسائل حقوقی شما می باشد. در صورتی که هر گونه پرسش در زمینه شروط ضمن عقد دارید می توانید از مشاوره با وکیل پایه دادگستری بهره مند شوید. پیشینه ی پرونده های حامد امیری نشان از موفقیت ایشان در پیش بردن موفقیت آمیز پرونده ها دارد. جهت تایین وقت قبلی می توانید از طریق راه های ارتباطی موجود در سایت اقدام فرمایید.